Oct 14

Η εποχή του “Παγετώνων” τελείωσε: σκέψεις πάνω στους αποκλεισμούς της ICE1

των CrimeThink2

Ξεκινώντας από τα μέσα Ιουνίου, άρχισαν να ξεφυτρώνουν καταλήψεις σε ολόκληρες τις ΗΠΑ σε ένδειξη διαμαρτυρίας απέναντι στην ICE (Υπηρεσία Μετανάστευσης και Τελωνείων, US Immigration and Customs Enforcement). Οι καταλήψεις αυτές ήταν μια απάντηση στις πολιτικές της ICE που συμπεριλαμβάνουν τον διαχωρισμό οικογενειών καθώς διασχίζουν τα σύνορα· φυλακίζοντας και ναρκώνοντας παιδιά χωρίς χαρτιά και απελαύνοντας εκατομμύρια άτομα χωρίς χαρτιά όλων των ηλικιών, συχνά σε μέρη στα οποία θα βρεθούν σε τεράστιο κίνδυνο. Στις ανταποκρίσεις από τις καταλήψεις ενάντια στην ICE που έγιναν στο Πόρτλαντ, στην Τακόμα και την Ατλάντα, άτομα που συμμετείχαν σ’ αυτές αναλογίζονται μερικές από τις εσωτερικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα κινήματα ενάντια στο καθεστώς των συνόρων.

Ενθαρρύνουμε καθέναν/καθεμία να υποστηρίξει τους συλληφθέντες στον αγώνα ενάντια στην ICE στο Πόρτλαντ και αλλού στις ΗΠΑ. Για περισσότερα σχετικά με το γιατί τα σύνορα χωρίζουν οικογένειες, καταστρέφουν ζωές και δημιουργούν τις συνθήκες για τον καπιταλισμό της εκμετάλλευσης, διαβάστε το βιβλίο μας, No Wall They Can Build.

Πόρτλαντ: Σπάζοντας τον “Πάγο”

Αφού “τρωγόμουνα” να κάνω κάτι, οτιδήποτε, σχετικά με τη βία που ασκεί η ICE, ευχαριστήθηκα ακούγοντας ότι κάποιος κόσμος που συμμετείχε στην πορεία που έγινε στις 17 Ιουνίου με κατάληξη στο κτίριο της ICE στην 4310 SW Macadam Avenue στο Πόρτλαντ αποφάσισε να μην φύγει και να παραμείνει εκεί. Η πρώτη μου επίσκεψη στον χώρο που θα γινότανε η κοινότητα [commune] ήταν στις 19 Ιουνίου, νωρίς το απόγευμα. Αν δεν με απατά η μνήμη μου, υπήρχαν μόνο λίγες σκηνές, μια-δυο τέντες με κουζίνα και εφόδια πρώτων βοηθειών, και ίσως μια χημική τουαλέτα. Αφού παρατηρούσα για καμμιά δυο ώρες, πλησίασα τον κόσμο για να ρωτήσω αν υπήρχε κάτι που θα μπορούσα να φέρω για να μου ζητήσουν να προμηθεύσω την κατασκήνωση με πάγο και αν είναι δυνατόν κανένα ψυγειάκι ακόμα.

Στη μία ώρα που μου πήρε για να κάνω αυτό το “θέλημα”, οι τρεις-τέσσερις σκόρπιες τέντες έγιναν εννιά ή δέκα και τα μέχρι τότε καμμιά 40αριά άτομα έγιναν, σύμφωνα με τη δική μου εκτίμηση, πάνω από 100.

Ενώ υπήρχαν ακόμα πράκτορες της ICE παγιδευμένοι μέσα στο κτίριο, εμφανίστηκε ένας διανομέας πίτσας (νομίζω από την Bellagios) για να τους παραδώσει φαγητό. Αφού έκανε αρκετές φορές τον γύρο του κτιρίου και μην βρίσκοντας κάποια είσοδο, τα παράτησε αφήνοντας την τεράστια στοίβα με τις πίτσες στους διαδηλωτές.

Όταν ξαναπήγα μετά τη δουλειά την επόμενη μέρα, η κατασκήνωση ήταν ακόμα μεγαλύτερη. Εκείνη την ημέρα υπήρξε ένας σχετικός συναγερμός όταν εμφανίστηκε το Υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας (DHS, Department of Homeland Security). Ο κόσμος μαζεύτηκε και έτρεξε προς την μπροστινή είσοδο της πλευράς του κτιρίου στην Macadam για να παραμεριστούν με τη βία από την DHS. Ενώ επέλεξα να μείνω πίσω στον παράδρομο, σε περίπτωσξ που αυτός ήταν ο επόμενος στόχος, τελικά τα άτομα του DHS συνόδεψαν τους πράκτορες της ICE που είχαν παγιδευτεί μέσα στο κτίριο στα οχήματά τους, με πολλούς από αυτούς να καλύπτουν τα πρόσωπά τους.

Στη διάρκεια των λίγων επόμενων ημερών, η κατασκήνωση επεκτάθηκε φτάνοντας να έχει 80 και 100 σκηνές από την κάθε πλευρά του ποδηλατόδρομου, μπροστά από τον κύριο παράδρομο, φτάνοντας μέχρι ένα χωράφι δίπλα στο κτίριο της ICE – καθώς και μια μεγάλη κουζίνα, έναν χώρο για την φροντίδα των παιδιών, μια ομάδα επικοινωνίας, μια ομάδα τεχνικών, μια ιατρική σκηνή, έναν χώρο εισόδου-υποδοχής και άλλα. Η τεχνική ομάδα, με τη βοήθεια άλλων καταληψιών και μελών της κοινότητας που έφεραβ αρκετές παλέτες και έπιπλα, ενίσχυσαν την κατασκήνωση με οδοφράγματα. Δουλέψαμε επίσης για να δημιουργήσουμε ένα είδος διαδρόμου κατά μήκος των γραμμών του τρόλλεϋ για να δοθεί έτσι μια διαδρομή προσβάσιμη στα αμαξίδια που να φτάνει σε όλες τις τέντες που παρείχαν υπηρεσίες και με την ελπίδα να δημιουργηθεί δυνητικά περισσότερος χώρος για τις σκηνές.

Την Πέμπτη, 28 Ιουνίου, στις 5.30 πμ. το DHS διέλυσε το οδόφραγμα από την είσοδο της πλευράς του κτιρίου στην Macadam μέχρι την πιο απόμακρη πλευρά του παράδρομου με σκοπό να επιτρέψει στους υπαλλήλους και τα οχήματα μεταφοράς να πηγαινοέρχονται και πάλι. Μετά από αρκετές μέρες που το κτίριο κλειστό, τώρα ξανάνοιγε.

Δεν κατάφερα να πάω στο σημείο παρά μόνο εκείνο το απόγευμα, και η διαφορά ήταν εντυπωσιακή. Υπήρχε ακόμα μια ατμόσφαιρα ελαφρύτητας, αλλά η σοβαρότητα της κατάστασης ήταν αδιαμφισβήτητη. Το ξέραμε ότι θα ερχότανε και τώρα ήταν εδώ. Προτίμησα να παρκάρω αρκετά μακριά και να περπατήσω μέχρι την κατασκήνωση. Τα οχήματα του DHS είχαν γεμίσει τον χώρο τριγύρω. Περπάτησα στην κατασκήνωση και εντόπισα αμέσως ελεύθερους σκοπευτές στην οροφή. Μικρά παιδιά τους φώναζαν: “Παρατήστε αυτή τη δουλειά!” και “Θά πρεπε να ντρέπεστε!”. Υπήρχε μια σειρά από υπαλλήλους του DHS με πλήρη εξοπλισμό για αντιμετώπιση διαδηλωτών παρατεταγμένων στην άκρη του παράδρομου, κοιτάζοντας από απόσταση τους διαδηλωτές. Η τεχνική ομάδα έστηνε με φούρια περισσότερα οδοφράγματα. Ο τύπος είχε μαζευτεί απέξω κοντά στην είσοδο· βρέθηκα σχεδόν φάτσα-κάρτα με μια κάμερα καθώς προσπαθούσα να φτάσω στο πεζοδρόμιο. Η ασφάλεια ήταν πιο σφιχτή. Άκουσα την ασφάλεια να ρωτάει αρκετό κόσμο που καθόταν τριγύρω τι δουλειά έκαναν εκεί πέρα.

Προσωπικά, αυτή ήταν, συνολικά, μια εξαιρετικά ενθαρρυντική εμπειρία. Εργάστηκα με ομάδες ανθρώπων που ήταν οργανωμένοι και αφοσιωμένοι. Η ατμόσφαιρα ήταν αναζωογονητικά ζωντανή και αισιόδοξη, με παιδιά να τρέχουν τριγύρω και κάθε λογής κόσμο να έρχονται για να υποστηρίξουν την κατάληψη με τη δουλειά τους, τα σώματά τους και τον χρόνο τους ή απλά για να πάρουν μια μερίδα ζεστό φαγητό. Είδα αναρχικούς να δουλεύουν μαζί με κόσμο από το DSA [Democratic Socialists of America] και αρκετό κόσμο με αξιοθαύμαστη αλληλεγγύη. Έγινα μάρτυρας ζωτικής, σημαντικής δουλειάς να γίνεται με στόχο το ξήλωμα του ICE.

Λέγοντας αυτά, δεν σημαίνει ότι η κατάληψη ήταν χωρίς προβλήματα. Άκουσα ότι κάποιοι σύντροφοι εκδιώχτηκαν επειδή έκανα γκράφιτι σε ένα κτίριο της Tesla και θέλησα να ψάξω να δω τι είχε συμβεί. Όταν πλησίασα πρώτη φορά κάποιους από την ομάδα ασφάλειας [της κατάληψης], έμοιαζαν το ίδιο εξοργισμένοι με μένα· με οδήγησαν σε κάποιους άλλους που πιθανόν ήξεραν περισσότερα.

Βρέθηκα να μιλάω με δύο άτομα. Το ένα έμοιαζε προβληματισμένο στα όρια της εξάντλησης, το άλλο φαινόταν ενοχλημένο στα όρια της εχθρότητας και τελικά απομακρύνθηκε από κοντά μου. Δεν είχα πολλές πληροφορίες εκείνη την ώρα, οπότε δέχτηκα ότι ούτε το άτομο που μιλούσαμε ήξερε κάτι παραπάνω και άφησα το ζήτημα εκεί. Την ημέρα της καταστολής (28 Ιουνίου), πλησίασα το άτομο που είχε απομακρυνθεί από κοντά μου, του συστήθηκα λέγοντας ότι δεν ήμουνα εκεί για να προκαλέσω προβλήματα, ότι είχα ειλικρινές ενδιαφέρον και επιπλέον πληροφορίες αν ήθελαν να το συζητήσουν. Από την πλευρά μου, αυτή ήταν μια ειλικρινής προσπάθεια να κάνω ειρήνη με το συγκεκριμένο άτομο. Το άτομο αυτό πέρασε στο να με επιπλήττει επειδή υπερασπιζόμουνα τον κόσμο που είχε κάνει τα γραψίματα, λέγοντάς μου ότι αυτό ήταν ανάρμοστο και έβαζε σε κίνδυνο ήδη περιθωριοποιημένα άτομα, και ότι η αφήγηση που είχα ακούσει από κάποιον από αυτούς που είχαν εκδιωχθεί ήταν ψευδής. Το άτομο που μιλούσα συνέχιζε να αναφέρεται σε κάποιο είδος νεφελώδους “ηγεσίας” υπαινισσόμενος ότι ο μόνος λόγος που βρισκόμουνα εκεί ήταν για να πάρω πίσω τα πράγματα αυτού που είχε διωχθεί. Όταν προσπάθησα να εξηγήσω ότι στην πραγματικότητα έκανα προσπαθούσα να προσφέρω έναν “κλάδο ελαίας”, παρά τις διαφορετικές μας απόψεις, μου είπαν ότι είχανε τελειώει μαζί μου και έφυγαν.

Αυτή η αδυναμία να κάνεις μια συζήτηση είναι μεγάλο πρόβλημα. Και η συζήτηση αυτή δεν έχει να κάνει απλά με την καταστροφή περιουσίας – αυτό το θέμα το χουμε συνέχεια. Αλλά είχα εύλογες ερωτήσεις: Η “μη καταστροφή περιουσίας” ήταν ένας βασικός κανόνας που είχε αποφασιστεί από μια γενική συνέλευση; Πώς καλούνταν καινούριος κόσμος στον χώρο; Ενημερώνονταν για τους βασικούς κανόνες; Ποιος έχει το δικαίωμα να καθορίσει την “κανονική” μορφή της αντίστασης σε έναν τόσο απεχθή θεσμό όπως το ICE; Είχε καθιερωθεί κάποιο πρωτόκολο σχετικά με τον χειρισμό των παραβιάσεων [των βασικών κανόνων]; Υπήρχε λογοδοσία για τα άτομα στην ομάδα ασφαλείας ή σε άλλες θέσεις για κατάχρηση εξουσίας; Νομίζω ότι αυτά είναι μείζονα ζητήματα που διαρκώς επανέρχονται σε χώρους όπως αυτοί και τα οποία πρέπει να αντιμετωπιστούν πριν μπορέσουμε να αρχίσουμε να οργανωνόμαστε μεταξύ διαφόρων τάσεων με κάποιο τρόπο που να έχει νόημα.

Πόρτλαντ και Τακόμα: δεν μπορείς να οικοδομήσεις ένα κίνημα βασισμένος στην ντροπή

Πέρασα χρόνο τόσο στον αποκλεισμό στο Πόρτλαντ του Όρεγκον όσο και στην κατάληψη του Northwest Detention Center στην Τακόμα, της πολιτείας Ουάσιγκτον. Νομίζω ότι είναι πολύ εμπνευσμένο και συναρπαστικό που γίνονται αυτές οι καταλήψεις και αποκλεισμοί σε ολόκληρη τη χώρα. Εύχομαι να γίνονταν σε κάθε πόλη, σε κάθε εγκατάσταση της ICE.

Και στις δυο αυτές καταλήψεις υπήρχαν πολλοί αναρχικοί με τους οποίους αισθάνθηκα κοντά· υπήρχαν όμως και πτυχές αυτών των καταλήψεων που μου θύμισαν τα χειρότερα κομμάτια του κινήματος Occupy του 2011 – συμπεριλαμβανομένης μιας πολύ έντονης μορφής “πολιτικής προνομίων” για την οποία ήλπιζα ότι είχαμε μάθει και απομακρυνθεί από αυτήν τα τελευταία εφτά χρόνια.

Μια από τις πιο συναρπαστικές πτυχές της αντίστασης στη διάρκεια περιόδων έντονης καταστολής και αυταρχισμού, όπως αυτή που βιώνουμε τώρα, είναι ο αριθμός των ανθρώπων που ριζοσπαστικοποιούνται και συμμετέχουν στις αγώνες των αναρχικών. Είναι μια τεράστια ευκαιρία για μας – ο καιρός για να διαδώσουμε τις αναρχικές ιδέες. Οι άνθρωποι που ριζοσπαστικοποιούνται για πρώτη φορά έχουν ανάγκη από καθοδήγηση. Όμως, συχνά, θα ακολουθήσουν τις πιο δυνατές φωνές – και οι πιο δυνατές φωνές είναι, συχνά, οι φιλελεύθεροι ή η αυτόκλητη “ηγεσία” ενός κινήματος. Είδα τόσο νεαρό κόσμο όσο και έμπειρους επαναστάτες να ελέγχονται από αυταρχικές πολιτικές προνομίων, να τις αποδέχονται από φόβο μην χαρακτηριστούν ρατιστές – αν και οι περισσότερες πολιτικές προνομίων είναι οι ίδιες ρατσιστικές, συμπεριλαμβανομένων αυτόκλητων λευκών ηγετών που ισχυρίζονται ότι μιλάνε [και] για όλους τους έγχρωμους και ότι οι έγχρωμοι είναι πάντα φιλειρηνικοί.

Αυτό δεν σημαίνει ότι ο ρατσισμός δεν είναι ένα πρόβλημα στον αναρχικό χώρο. Αλλά η προσκόλληση σε αντιδραστικές πολιτικές προνομίων μπορεί να είναι εξίσου κακή με το να αποφεύγεται εντελώς το ζήτημα.

Στην κατάληψη του Northwest Detention Center, υπήρχαν στιγμές που η Γενική Συνέλευση ήταν γεμάτη με αναρχικούς· εκείνες τις φορές η συνέλευση έπαιρνε συναινετικές αποφάσεις να μην διαλέγεται με την αστυνομία και να μην έχει οποιονδήποτε “σύνδεσμο” με την αστυνομία ή οποιοδήποτε είδος δύναμης ασφαλείας, και συμφωνούσε ότι το “κάρφωμα” και η σεξουαλική επίθεση ήταν οι μόνοι αποδεκτοί λόγοι για να πεταχτεί από την κατασκήνωση κάποιος χωρίς συζήτηση. Ήταν άλλες στιγμές που η Γενική Συνέλευση ήταν γεμάτη φιλελεύθερους, αυτόκλητους αποκλειστικά λευκούς ηγέτες, ακόμα και ένα άτομο που απειλούσε να “καρφώσει” οποιονδήποτε έκανε κάτι παράνομο. Αυτές ήταν οι στιγμές που η κατασκήνωση γινόταν πραγματικά αποπνικτική. Αυτή η αποκλειστικά λευκή “ηγεσία” μάς έλεγε ότι η μόνη αποδεκτή δράση ήταν να φτιαχτεί η κατασκήνωση για, παράδειγμα, να μαγειρεύουμε και να οργανώνουμε τις προμήθειες. Ισχυρίζονταν ότι οποιαδήποτε άλλη δράση θα έκαναν κακό στον κόσμο μέσα στο κέντρο κράτησης – που όλοι τους σίγουρα δεν θα ήθελαν να κλιμακωθούν οι τακτικές μας πέρα από το μαγείρεμα και την απομάκρυνση των σκουπιδιών.

Για να’ μαστε ξεκάθαροι: το NWDC είναι μια από τις μεγαλύτερες φυλακές μεταναστών στη χώρα. Το πώς ρώτησαν τους 1500 ανθρώπους που είναι παγιδευμένοι εκεί μέσα ποιες τακτικές υποστηρίζουν και ποιες όχι δεν μας το εξήγησαν ποτέ (και φυσικά δεν μπορούσαν και δεν συμβουλεύτηκαν κανέναν απ’ όλους αυτούς τους ανθρώπους).

Στην κατάληψη του Πόρτλαντ, είδα κάποιο κόσμο να ντροπιάζεται πολύ επιθετικά για το γράψιμο του της έκθεσιακού χώρου της Τέσλα. Τους φώναζαν και τους έδιωξαν από την κατάληψη στις 3 το πρωί. Είδα επίσης αυτόν τον κόσμο να περιγράφεται στη συνέχεια σαν λευκοί, αν και οι μισοί από αυτούς ήταν έγχρωμοι, επειδή δεν ταίριαζε με το αφήγημα της πολιτικής προνομίων της ηγεσίας το να παραδεχτεί ότι αρκετοί έγχρωμοι εμπλέκονται σε συγκρουσιακές πολιτικές και κλιμάκωση. Καθώς δέχονταν λεκτικές επιθέσεις και εκδιώχνονταν από την κατασκήνωση, τους λέγανε ότι επειδή είχαν γράψει την έκθεση της Τέσλα, θα έφταιγαν αυτοί αν η αστυνομία επέστρεφε στην κατασκήνωση και αποσπούσε τα παιδιά από τους γονείς τους.

Στον αποκλεισμό στην Τακόμα, ένα απόγευμα, συνέβη μια μη-βίαιη άμεση δράση. Ξεκίνησε με δυο λευκά άτομα και ένα έγχρωμο να ντροπιάζουν επιθετικά όλους τους άλλους για τις πράξεις της αστυνομίας. Σύμφωνα μ’ αυτούς, ήταν δικό μας σφάλμα που οι πράκτορες της ICE βασάνιζαν και βίαζαν ανθρώπους μέσα στο κτίριο επειδή οι διαδηλωτές στέκονταν στον δρόμο από το προηγούμενο βράδυ. Ήταν δικό μας σφάλμα που οι πράκτορες της ICE βασάνιζαν και βίαζαν κόσμο μέσα στο κτίριο επειδή κάνα-δυο διαδηλωτές έπιναν μπύρα.

Πρέπει να θυμόμαστε ότι η βία της αστυνομίας δεν είναι ποτέ δικό μας σφάλμα. Η βία που ασκείται πάνω στους μετανάστες στο κέντρο κράτησης του Northwest, παρά το ότι κλιμακώνονται στη διάρκεια της διαμαρτυρίας απέξω, εξακολουθεί να χρεώνεται εντελώς στην αστυνομία που την ασκεί.

Πολλοί άνθρωποι στην εκπαιδευτική αυτή μη-βίαιη άμεση δράση ήταν λευκοί που δεν είχαν ξαναπάρει μέρος σε μια διαμαρτυρία ποτέ πριν και ήταν έντονα επηρεασμένοι από το να ντροπιάζονται και να τους λένε πόσο ρατσιστές είναι. Αυτός ο τύπος πολιτικής προνομίων, που χτίζεται πάνω στο να ξεντροπιάζεις κόσμο στην απραξία, δεν είναι ο τρόπος που οικοδομείς ένα κίνημα. Δεν συσσωρεύει ορμή, την αποσβένει. Δεν εμπνέει τον κόσμο, τον απενεργοποιεί. Το ξεντρόπιασμα είναι ένα συναίσθημα που δεν κάνει τίποτα άλλο από το να αποδυμανώνει τους ανθρώπους, κάτι που είναι το ακριβώς αντίθετο από τον στόχο μας – να χτίσουμε δύναμη, συλλογικά.

Καθώς έβλεπα τους ανθρώπους να διώχνονται από τον αποκλεισμό στο Πόρτλαντ εκείνο το βράδυ, η “ομάδα ασφαλείας” που τους εκδίωχνε, εξέφραζε επανειλημμένα την πεποίθηση ότι αν υπήρχαν γκράφιτι η αστυνομία θα εμφανιζόταν αμέσως και θα διέλυε την κατασκήνωση. Λες και η αστυνομία δεν θα ερχόταν σε έναν παράνομο αποκλεισμό αν το κτίριο εκείνο δεν είχε γραφτεί! Λες και η αστυνομία άφηνε την κατασκήνωση να υπάρχει επειδή υπάρχει κάποιος ηθικός κώδικας που μοιράζεται με τους διαδηλωτές, και ο μόνος λόγος που η αστυνομία θα ερχόταν θα ήταν αν αυτός ο κώδικας δεν ήταν πλέον κοινός. Ήταν λες και πίστευαν ότι οι διαδηλωτές και η αστυνομία είχαν έλθει σε μια συμφωνία, με την οποία για όσο η αστυνομία μπορούσε να εμπιστεύεται τους διαδηλωτές ότι αστυνομεύουν ο ένας τον άλλον, τότε και οι διαδηλωτές θα μπορούσαν να εμπιστευτούν την αστυνομία ότι δεν θα εκκένωνε την κατασκήνωση.

Αλλά δεν μπορείς ποτέ να εμπιστευτείς την αστυνομία και ποτέ δεν μπορούμε να μοιραζόμαστε με αυτήν την ηθική μας. Ξέρουμε, τόσο από τη λογική της θέσης του κράτους όσο και από την εμπειρία μας από παλιότερες δράσεις, ότι η αστυνομία θα έρχεται πάντα – μόλις ακριβώς έχουν τη δύναμη για να το κάνουν. Όμως, το μέγεθος της δύναμης που χρειάζεται για να εκκενώσει μια κατασκήνωση ή να διαλύσει μια διαδήλωση συχνά εξαρτάται από το πόσο συγκρουσιακή είναι η διαδήλωση. ‘Οσο πιο συγκρουσιακή η κατάληψη τόσο περισσότερη δύναμη χρειάζεται η αστυνομία για να την εκκενώσει και τόσο περισσότερο χρόνο θα της πάρει για να συγκεντρώσει αυτή τη δύναμη.

‘Ενα πρόσφατο παράδειγμα γι’ αυτό είναι ο αποκλεισμός στο Olympia, που μπλόκαρε μια πραγματική σιδηροδρομική γραμμή για 12 μέρες. Σπάστηκαν οι κάμερες ασφαλείας. Σπάστηκαν τα παρκόμετρα στην περιοχή. Ολόκληρη η γειτονιά γράφτηκε με γράφιτι κατά της αστυνομίας. Ρίχτηκε τσιμέντο στις ράγες. Οποιαδήποτε στιγμή, ο μεγαλύτερος αριθμός ανθρώπων που μπορούσε να βρεις εκεί ήταν γύρω στα 50 με 100 άτομα. Το βράδυ λιγόστευαν στα 5-20 άτομα. Αντίθετα, αν μετρήσουμε από την πρώτη μέρα της ολονύκτιας κατάληψης στο Πόρτλαντ μέχρι τη μέρα που ξανάνοιξε το κτίριο της ICE, ο αποκλεισμός στο Πόρτλαντ κράτησε 10 μέρες – και ο αριθμός των ανθρώπων ήταν συχνά πάνω από 1000 και περισσότεροι.

Τα γκράφιτι – και τα σπασμένα παρκόμετρα, οι σπασμένες κάμερες ασφαλείας και ούτω καθεξής – στον αποκλεισμό της Olympia δεν έκανε την αστυνομία να έρθει νωρίτερα. Στην πραγματικότητα τους πήρε περισσότερο χρόνο να έρθουν, παρά το γεγονός ότι ο αποκλεισμός αυτός είχε ένα κλάσμα μόνο του αποκλεισμού στο Πόρτλαντ. Στον αποκλεισμό του Πόρτλαντ, ο κόσμος ήταν απασχολημένος να αστυνομεύει ο ένας τον άλλον. Οι πραγματικοί μπάτσοι δεν χρειάστηκε καν να έρθουν. Οι ίδιοι οι διαδηλωτές προστάτευαν την κυβερνητική περιουσία και τους εκθεσιακούς χώρους του καπιταλισμού (και παρά το γεγονός ότι τόσο η έκθεση της Τέσλα όσο και οι εγκαταστάσεις της ICE ανήκουν σε ένα άτομο που έχει ανοιχτά παραδεχτεί ότι έχει οδηγήσει την Μερσεντές του πάνω σε διαδηλωτές).

Είμαστε σε μια περίοδο κρίσης, στην οποία ο ανοιχτός λευκός εθνικιστικός τρόμος του κράτους είναι πιο ξεκάθαρος από ποτέ. Αυτή τη στιγμή θα πρέπει να οικοδομήσουμε αυτόνομους χώρους στους οποίους ο κόσμος να μπορεί να αναλάβει δράσεις έξω από τον έλεγχο των πολιτικών και της “αστυνομίας της ειρήνης”. Οι συγκρουσιακές τακτικές είναι μια απειλή για το κράτος, ενώ οι όποιες τακτικές διαδηλώσεων δεν απειλούν πραγματικά την εξουσία της λευκής υπεροχής δεν κάνουν τίποτα άλλο από την δυναμώνουν. Όσο πιο ισχυρά κάνουμε τα οδοφράγματα, τόσο πιο πολύ χρόνο μπορούν να κρατήσουν μακριά την αστυνομία. Όσο λιγότερο αστυνομεύουμε ο ένας τον άλλον τόσο λιγότερη εξουσία τους δίνουμε.

Σαν αναρχικοί, πώς αντιμετωπίζουμε τις πολιτικές της ηγεσίας, της απραξίας και της αισχύνης; Πώς οικοδομούμε τη δύναμή μας ακόμα κι όταν οι φιλελεύθεροι και η “αστυνομία της ειρήνης” προσπαθούν ενεργητικά να μας απεκδύσουν απ’ αυτήν;

Ατλάντα: Η εποχή των “Παγετώνων” έχει τελειώσει

Στην Ατλάντα χιλιάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν νωρίς το Σάββατο το πρωί για μια πορεία “Κρατήστε τις οικογένειες μαζί” διοργανωμένη από ΜΚΟ και μέλη του Δημοκρατικού Κόμματος. Αυτή τη στιγμή, αρκετές δεκάδες συμμετέχοντες σ’ αυτή την πορεία εξακολουθούν και έχουν κατηλειμμένη μια πλατεία έξω από την φυλακή της πόλης, που λειτουργεί και σαν κέντρο κράτησης της ICE. Αν και η ομάδα φαίνεται αποφασισμένη να παραμείνει και τη νύχτα, η κατάληψη έχει ακόμα πολύ δρόμο για να συνδεθεί με τις χιλιάδες που κατέβηκαν στον δρόμο νωρίτερα την ίδια μέρα.

Παραδόξως, ο συνασπισμός που κάλεσε αυτή την πορεία διάλεξε να ξεκινήσει από τα γραφεία της ICE, πριν απομακρυνθεί από κει σε ένα σημείο όπου ακούγονταν ομιλίες έξω από ένα κλειστό ομοσπονδιακό κτίριο. Η περικύκλωση ενός κτιρίου στο οποίο κρατούνται εκατοντάδες μετανάστες μοιάζει μια καλή αρχή, αλλά οι πολιτικοί που ήταν υπεύθυνοι της πορείας επέλεξαν να απομακρυνθούν από το σημείο της πραγματικής εξουσίας σε μια συβολική τοποθεσία. Μερικοί από τους συμμετέχοντες που είχαν τις οικογένειές τους μαζί ακούγονταν να εκφράζουν την πίκρα τους για το ότι η πορεία ήταν πολύ υποτονική γι’ αυτούς, έστω κι αν είχαν τα παιδιά τους σε καρότσι.

Αυτόνομες ομάδες και αριστεριστές που χρησιμοποιούν μη-εκλογικές στρατηγικές είχαν οργανωθεί πριν από την μεγάλη διαδήλωση ώστε η πορεία να συνεχιστεί και να επιστρέψει στη φυλακή. Από τη στιγμή που η πορεία απορρίφθηκε, ένα μεγάλο πανώ που έγραφε “ICE BREAKERS: Chinga La Migra”3 είχε απλωθεί κατά μήκος του δρόμου ενώ ταυτόχρονα φωνάζονταν συνθήματα και χτυπούσαν τύμπανα. Αρκετές εκατοντάδες άτομα ενώθηκαν με την πορεία, παρά τις προσπάθειες των φιλελεύθερων “τελεταρχών” να τους αποθαρρύνουν από κάτι τέτοιο. Ο κόσμος βάδισε ενωμένος πίσω στη φυλακή, κρατώντας έτσι όλους τους δρόμους.

Η Peachtree Street ήταν αποκλεισμένη καθώς έξω από τη φυλακή εκατοντάδες φώναζαν συνθήματα και χαιρετούσαν αυτούς που ήταν κλειδωμένοι μέσα. Οι μπάτσοι οδηγούσαν με μηχανές ανάμεσα στο πλήθος, το οποίο όμως δεν υποχωρούσε· σύντομα εμφανίστηκε ένα καναπές στους δρόμους και ο κόσμος άρχισε να στήνει σκηνές. Η ατμόσφαιρα ήταν πανηγυρική με πολλούς να χορεύουν με τη μουσική ή να παίζουν ποδόσφαιρο. Καθώς η μέρα έδινε τη θέση της στη νύχτα, οι μπάτσοι άρχισαν να μπαίνουν σιγά-σιγά στον χώρο της κατάληψης με τις σκηνές, αναγκάζοντας τον κόσμο να φύγει από τον δρόμο, κατάσχοντας τον καναπέ και τις σκηνές και συλλαμβάνοντας βίαια ένα άτομο. Ο αριθμός των καταληψιών άλλαζε στη διάρκεια ολόκληρης της μέρας αλλά στο τέλος έμειναν περισσότερα από 50 άτομα.

Ενώ γράφονται αυτές οι γραμμές, η κατάληψη συνεχίζεται, έχοντας αντισταθεί στις αρχικές προσπάθειες εκδίωξής της. Μένουν ακόμα πολλά να γίνουν. Το πεδίο της κατάληψης είναι πρόσφορo για αυτόνομες ομάδες και αναρχικούς γιατί εμείς ήμασταν που ωθήσαμε στο να γίνει και την κάναμε εφικτή από άποψη επιμελητείας. Δυστυχώς, όμως, οι “φιλελεύθεροι” κύκλοι είναι που αποτελούν τον κύριο όγκο της κατασκήνωσης. Οι δημοκρατικοί ήταν οι πρώτοι που κάλεσαν σε μια δράση και απορρόφησαν την αυθόρμητη ενέργεια των χιλιάδων με την πρωινή τους πορεία, αν και είναι πιθανόν ότι όποιος και να έκανε πρώτος το κάλεσμα για μια πορεία θα είχε μαζέψει έναν μεγάλο αριθμό διαδηλωτών.

Είμασταν εξαγριωμένοι από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και θέλαμε να γίνουμε καταλύτης για ένα πραγματικό κίνημα ενάντια σ’ αυτά. Αυτή η ενέργεια ήταν αρκετή για να μας δώσει τη δυνατότητα να ωθήσουμε σε μια κατάληψη άσχετα από τις περιστάσεις. Τώρα θα πρέπει να δούμε/καταλάβουμε πώς θα γεφυρώσουμε την απόσταση ανάμεσα σ’ αυτούς που κουβαλάνε πικέτες που δηλώνουν #abolishice και αυτούς που θέλουν να κλείσουν τις ίδιες τις εγκαταστάσεις της ICE. Πώς μπορούν οι καταλήψεις να αναπτυχθούν, να διαδοθούν και να μεταλλαχθούν;

1 Στμ. Στα αγγλικά ο τίτλος και οι αναφορές στην ICE (Immigration and Customs Enforcement), δηλαδή την Υπηρεσία Μετανάστευσης και Τελωνείων, που υπάγεται στο Υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας, αποτελούν βέβαια λογοπαίγνιο με τον “πάγο” και τους “παγετώνες” (ICE, ICE age).

2 Στμ. Μεταφρασμένο από εδώ: https://crimethinc.com/2018/07/01/the-ICE-age-is-over-reflections-from-the-ICE-blockades.

3 Στμ. chinga la migra, φράση που χρησιμοποιείται από τους ισπανόφωνους στις περιοχές κοντά στα σύνορα Μεξικού-ΗΠΑ. “Chinga” είναι περίπου το ισοδύναμο του “γ@@σου” και η “La Migra” είναι οι συνοριοφύλακες. Οπότε η φράση σημαίνει “Γ@@στε τους συνοριοφύλακες”. Χρησιμοποιείται συνήθως από τον κόσμο που απελαύνεται.

Sep 21

Πόσο εθνικιστικό είναι το κεφάλαιο σήμερα;

Kosmoprolet1

Καταγράφουμε εδώ μια συνεισφορά του Robert Schlosser2, ο οποίος με βάση τους εθνικιστικούς οικονομικούς τόνους της κυβέρνησης Τραμπ, εξετάζει τη σημερινή σχέση ανάμεσα στο ελεύθερο εμπόριο και τον προστατευτισμό. Η προσέγγισή του μας φαίνεται ενδιαφέρουσα, γιατί, σε αντίθεση με πολλές άλλες αριστερές ερμηνείες, για τις οποίες ο καπιταλισμός είναι κατ’ ουσίαν εθνικό γεγονός, υποστηρίζει ότι μια πραγματική φυγή από το ελεύθερο εμπόριο θα μπορούσε να νοηθεί μόνο ως μια πολιτική καταστροφής, που θα μπορούσε να φτάσει μέχρι και την στρατιωτική αντιπαράθεση. (Kosmoprolet).

 

Όταν ο Ντόναλντ Τραμπ έβγαλε το σλόγκαν του “Πρώτα η Αμερική” [America first], υπήρξε μεγάλη παγκόσμια αναστάτωση μεταξύ των εκπροσώπων του ελεύθερου εμπορίου. Φυσικά, ο Τραμπ απλά εξέφρασε ανοιχτά ένα απόφθεγμα απέναντι στο οποίο οι κυβερνήσεις όλων των εθνών-κρατών αισθάνονται υποχρεωμένες. Ο όρκος της ανάληψης καθηκόντων για τα μέλη της κυβέρνησης στη Γερμανία είναι: “ορκίζομαι ότι θα αφιερώσω τις δυνάμεις μου για το καλό του γερμανικού λαού, την αύξηση της χρησιμότητάς του, την αποτροπή κάθε ζημιάς γι’ αυτόν. Είθε ο Θεός να με βοηθήσει”· είναι, όμως, ανάλογος σε όλες τις αστικές δημοκρατίες. Αυτή είναι μια πρακτική ένδειξη για το πώς γίνονται κατανοητά τα “ανθρώπινα δικαιώματα” που διατυπώνονται στα συντάγματά τους· μια κατανόηση που δεν ωφελεί καθόλου αυτούς που “ξεφεύγουν” από τις πολιτικές και κοινωνικές συνέπειες του καλοκάγαθου καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής. Κάποιος αισθάνεται υποχρέωση μόνο για το καλό του γερμανικού έθνους, όχι όλων των ανθρώπων. “Η Γερμανία πρώτη” λέγεται σιωπηλά στον όρκο.

Αποφασιστική σ’ αυτήν την αύξηση του εθνικού ευ ζην είναι η αύξηση της αντίστοιχης εθνικής οικονομίας. Με αυτήν την έννοια, όλες οι κυβερνήσεις είναι αφοσιωμένες στον εθνικισμό. Στην πράξη, όμως, υπάρχει διαφορά στον τρόπο με τον οποίον θα γίνει αυτό, δηλαδή αν αισθάνεται κανείς αρκετά ισχυρός για τον ελεύθερο ανταγωνισμό, συνεπώς στηρίζεται περισσότερο στο ελεύθερο εμπόριο και τις ανοιχτές αγορές – και άρα, ασυνείδητα, στον “οικονομικό νόμο της σύγχρονης κοινωνίας” που “Επιτρέπει την ελεύθερη ανάπτυξη”, όπως ανακάλυψε ο Μαρξ – ή περισσότερο στην χρήση εξωοικονομικής, πολιτικής ισχύος για να “σφραγίσει”, να απομονώσει την αγορά του, με άλλα λόγια, στον προστατευτισμό· αν βλέπει την βελτίωσή του εμβαπτισμένη στο ευ ζην όλων των “λαών” – δηλαδή, βλέπει την οικονομική ανάπτυξη μέσω της συσσώρευσης του κεφαλαίου στη χώρα του ως μια λειτουργία της παγκόσμιας ανάπτυξης – ή ανεξάρτητη από αυτήν και, συνεπώς, προσπαθεί να την επιβάλλει πολιτικά εντός μιας συγκεκριμένης πολιτικής οικονομίας, όταν οι αναπτυγμένες χώρες είναι, γενικά, σε οικονομική κάθοδο ή στασιμότητα.

Ελεύθερο εμπόριο τότε και τώρα

Στα μέσα του 19ου αιώνα, ο Μαρξ μίλησε ανοιχτά υπέρ του ελεύθερου εμπορίου για αρκετούς θεμελιώδεις λόγους. Όπως εξήγησε ο Ένγκελς: “επειδή το κατάλαβε ως την ‘κανονική κατάσταση της σύγχρονης καπιταλιστικής παραγωγής’, που προάγει την ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων, τη διαίρεση της κοινωνίας σε δυο τάξεις, τις αυξανόμενες οξείες κρίσεις και τελικά “έναν κοινωνικό μετασχηματισμό” που θα απελευθέρωνε τις μάζες του πληθυσμού “από τη μισθωτή σκλαβιά” – γι’ αυτόν τον λόγο και μόνο ο Μαρξ το ονόμασε “ελεύθερο εμπόριο” (MEW 21, 394).

Αν κάποιος, ως κομμουνιστής, επιθυμεί να μιλήσει σήμερα υπέρ του ελεύθερου εμπορίου με έναν ανάλογο τρόπο, αυτό θα αποτελούσε ένα κακόγουστο αστείο: θα ισοδυναμούσε με το να αγνοήσει όλα όσα έχουν αλλάξει από τον 19ο αιώνα, όπως την τεράστια αύξηση στην παραγωγικότητα της εργασίας, την ανάπτυξη του καπιταλισμού σε αμέτρητες χώρες και την ενσωμάτωση ακόμα και της τελευταίας γωνίας πάνω στη γη στην παγκόσμια αγορά.

Το ελεύθερο εμπόριο, επί της αρχής, έχει κάνει όλα όσα θα μπορούσε και έπρεπε να κάνει, σύμφωνα με τον Μαρξ. Υπό την κυριαρχία του, ιδιαίτερα μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ο διεθνής καταμερισμός εργασίας έχει αναπτυχθεί εξαιρετικά. Χωρίς το ελεύθερο εμπόριο, η ύπαρξη και η οικονομική σπουδαιότητα των πολυεθνικών και διεθνικών εταιρειών δεν θα ήταν νοητή: από το 1990 μέχρι το 2008, ο αριθμός τους αυξήθηκε από 35000 σε 82000, και οι θυγατρικές τους από 150000 σε 800000· και ενώ οι έδρες των κεντρικών εταιρικών τους γραφείων το 1990 ήταν σχεδόν αποκλειστικά στις αναπτυγμένες χώρες, το 2008 αυτό το ποσοστό ήταν λίγο πάνω από το 70%. Σχεδόν τα δύο-τρίτα του παγκόσμιου εμπορίου σήμερα αντιστοιχεί σε συναλλαγές εντός της ίδιας εταιρεάις σε τιμές [κόστους] μεταφοράς.

Οι αποκαλούμενες αλυσίδες αξίας αυτών των εταιρειών οργανώνονται διεθνώς και οι διευθυντές τους, ιδιαίτερα, ενδιαφέρονται για το ελεύθερο εμπόριο σε ανοιχτές αγορές. Ο γενικευμένος προστατευτισμός θα σήμαινε το τέλος του επιχειρηματικού τους μοντέλου, σύμφωνα με το οποίο τα προ- και τα τελικά προϊόντα τους παράγονται κάτω από τις πιο αποδοτικές συνθήκες [κόστους] στην αγορά σε διαφορετικές εθνικές οικονομίες, επιτρέποντας έτσι μια αύξηση στο ποσοστό κέρδους. To παράδειγμα της γερμανικής αυτοβιομηχανίας VW (Volkswagen) είναι πολύ ενδεικτικό.

Αν η γερμανική ομοσπονδιακή κυβέρνηση επέβαλε προστατευτικούς δασμούς στα εισαγόμενα αυτοκίνητα, με σκοπό να προστατέψει τη ντόπια βιομηχανία από τον φθηνότερο ανταγωνισμό, θα έπρεπε να το κάνει αυτό επίσης και για τα αυτοκίνητα Skoda από την Τσεχία ή τα Seat από την Ισπανία3. Οι τιμές τους θα αυξάνονταν στη Γερμανία, εξαιτίας των δασμών, και κατά συνέπεια και οι πίεση στις πωλήσεις τους· κάτι τέτοιο δεν θα αύξανε τα κέρδη της VW αλλά, αντίθετα, θα τα μείωνε. Η Mercedes εδώ και κάποιο καιρό διαφημίζει τα αυτοκίνητά της όχι ως Made in Germany αλλά ως Made by Mercedes. Αυτή είναι μια ξεκάθαρη ένδειξη αυτού που οι δημιουργοί αυτής της παγκόσμιας εταιρείας σκέφτονται για την “εθνική οικονομία”. Δεν αποτελεί συνεπώς έκπληξη το γεγονός ότι οι διοικήσεις τέτοιων μεγάλων εταιρειών στις ΗΠΑ δεν ενθουσιάστηκαν ιδιαίτερα με την προστατευτική εκδοχή του Τραμπ “Πρώτα η Αμερική”. Ο Τραμπ απειλεί να τους τιμωρήσει αν δεν φέρουν την παραγωγή τους πίσω στην Αμερική. Αλλά για να σταματήσουν οι πολυεθνικές να είναι πολυεθνικές πρωτίστως των δικών τους συμφερόντων και να επαναφέρουν την παραγωγή τους πίσω στην Αμερική, πρέπει να αλλάξουν πολλά ακόμα εκεί· θα πρέπει να εξαφανιστούν οι διαφορές στην παραγωγή υπεραξίας με χώρες όπως η Κίνα και το Μεξικό.

Σε σχέση με τον 19ο αιώνα και το πρώτο μισό του 20ου, η οικονομία της παγκόσμιας αγοράς έχει αλλάξει δραματικά· όχι μόνο εξαφανίστηκαν οι εδαφικές διαιρέσεις της αποικιοκρατίας και τα σύνορα που είχε θέσει ο “υπαρκτός” σοσιαλισμός με την εξάπλωση της παγκόσμιας αγοράς – συμπεριλαμβανομένου και του σχετιζόμενου πολεμικού κινδύνου – αλλά άλλαξε επίσης και το βάρος και η δομή της καπιταλιστικής βιομηχανίας. Το γεγονός ότι η βαριά βιομηχανία, που ήταν τόσο σημαντική για τη Γερμανία, υποσχέθηκε προστατευτισμό για τον εαυτό της, για την προστασία της “γερμανικής παραγωγής” σε γερμανικό έδαφος – σε συνδυασμό με την στρατιωτική επιθετικότητα και την αποικιοκρατία για την εξασφάλιση της προμήθειας πρώτων υλών – είχαν νόημα από μια καπιταλιστική σκοπιά. Αντίστοιχα, και το πλάνο των Εθνικοσοσιαλιστών για αυτάρκεια, με σκοπό τη δημιουργία μιας “ελεύθερης από αποκλεισμό μεγάλης αυτοκρατορίας”, συνάντησαν την αποδοχή. Και δεν είχαν επίσης λιγότερη σχέση με την εξασφάλιση πρώτων υλών. Όμως, “η μήτρα από την οποία [αυτό το πλάνο] σύρθηκε προς τα έξω”, δεν είναι πλέον γόνιμη στη Γερμανία ή σε κάποια άλλη βιομηχανικά αναπτυγμένη χώρα. Με την τάση προς την απόλυτη ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων, το κεφάλαιο αναπτύσσει ταυτόχρονα μια αυξανόμενη δίψα όχι μόνο για διαρκώς περισσότερες αλλά, επίσης, και για καινούριες πρώτες ύλες, εξαιτίας της διαφοροποίησης των αξιών χρήσης. Η Γερμανία εισάγει, αυτή τη στιγμή, πρώτες ύλες από περισσότερες από 160 χώρες. Κι όμως, αυτό δεν έχει σαν αποτέλεσμα μια αναζήτηση για προσαρτήσεις ή για μια εδαφική αναδιανομή του κόσμου. Το αντίθετο: η πρωτοβουλία της ΕΕ για τις πρώτες ύλες στοχεύει, ειδικότερα, στην κατάργηση των εμπορικών περιορισμών ώστε να επιτραπούν οι απευθείας επενδύσεις στον παγκόσμιο Νότο, παρέχοντας, έτσι, στις ευρωπαϊκές εταιρείες απεριόριστη πρόσβαση σε πρώτες ύλες. Σε καμμιά καπιταλιστική χώρα του κόσμου – ούτε καν στις ΗΠΑ, την Ρωσία ή την Κίνα, χώρες πλούσιες σε ορυκτές ύλες – δεν νομίζουμε ότι είναι πιθανόν οι σημερινές ισχυρές φιλοδοξίες για αυτάρκεια να αναδυθούν ως πολεμικός σκοπός και μέσο για την κήρυξη πολέμου εναντίον άλλων καπιταλιστικών χωρών.

Ακόμα και στον κόσμο της πολυεθνικής εταιρικής διακυβέρνησης, οι απόψεις του προστατευτισμού δεν είναι πιθανόν να εμπνεύσουν ιδιαίτερο ενθουσιασμό. Ο γενικός προστατευτισμός ως ένα ανταγωνιστικό μοντέλο είναι δύσκολο να βρει έναν κοινωνικό φορέα σ’ αυτήν την τάξη. Γι’ αυτούς, η ελευθερία της επένδυσης σημαίνει επίσης την ελευθερία να μεταφέρει κανείς την παραγωγή στην τοποθεσία εκείνη στον κόσμο όπου μπορεί να οργανωθεί με τον πιο αποδοτικό από άποψη κόστους και κερδοφορίας τρόπο. Από τη μια αυτό προϋποθέτει διαφορετικές εθνικές οικονομίες με διαφορετικές νομοθεσίες αλλά, από την άλλη, απαιτεί ανοιχτές αγορές και το άνοιγμα στην απεριόριστη επένδυση κεφαλαίου. Συνεπώς, ακόμα και η πιο αναπτυγμένη μορφή κεφαλαίου δεν παράγει κανένα ενδιαφέρον για την εξαφάνιση των εθνών-κρατών, σε αντίθεση μ’ αυτό που υποθέτουν οι θεωρητικοί του “υπερ-ιμπεριαλισμού”. Η κάθε μεμονωμένη εθνική οικονομία, ως ένα κρατικά προστατευόμενο καταφύγιο για το κεφάλαιο, στέκεται “εγκάρσια” στα συμφέροντα των πολυεθνικών.

Παρ’ όλα αυτά, ο προστατευτισμός, και η εθνικιστική ιδεολογία που τον συνοδεύει, δεν έχουν εξαφανιστεί καθώς, στον βαθμό που ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής – ιδιαίτερα στο υπόβαθρο του ελεύθερου εμπορίου σε ανοιχτές αγορές – οδηγεί σε υπερσυσσώρευση και παράγει έναν αυξανόμενο αριθμό χαμένων στον ελεύθερο ανταγωνισμό. Έτσι, η υπόσχεση της οικονομικής ανάπτυξης και συμμετοχής στον ελεύθερο ανταγωνισμό γίνεται μια απειλή για απώλειες και κοινωνική ύφεση μέσω του ελεύθερου ανταγωνισμού4.

Προοπτική “δίκαιο εμπόριο”;

Στον πρόλογό του στο έργο του Μαρξ “Ομιλία για το Ελεύθερο Εμπόριο” του 1848, που παρατέθηκε προηγουμένως, ο Ένγκελς τονίζει, το 1888, ότι η Βρετανία, κάποτε ο μεγαλύτερος συνήγορος του ελεύθερου εμπορίου, έλαβε υπόψιν κάποια στιγμή τον προστατευτισμό, “με πρόχειρο τρόπο συγκαλυμμένο κάτω από το πέπλο του δίκαιου εμπορίου”, επειδή οι ΗΠΑ και η Γερμανία την είχαν οικονομικά ξεπεράσει. Όταν η Γερμανία το 1914, και αργότερα η Γερμανία και η Ιαπωνία στα τέλη της δεκαετίας του 1930 και στις αρχές αυτής του 1940, προσπάθησαν να αναδιοργανώσουν στρατιωτικά την παγκόσμια οικονομία, ήταν χαμένες ευθύς εξ αρχής απέναντι στις ΗΠΑ. Ο σύγχρονος πόλεμος κρίνεται από τη βιομηχανία και η καπιταλιστική βιομηχανία των ΗΠΑ θα μπορούσε αδιαμφισβήτητα να είχε ενώσει τις προσπάθειές της με τη Γερμανία και την Ιαπωνία.

Το ερώτημα διαφέρει σήμερα με την ανάδυση της Κίνας ως μιας καινούριας υπερδύναμης στηριζόμενης στην καπιταλιστική βιομηχανία. Στην πραγματικότητα η Κίνα είναι δυνάμει ικανή να σπάσει την οικονομική-πολιτική-στρατιωτική κυριαρχία των ΗΠΑ στον κόσμο. Κάτι που συνειδητοποιούν όλο και περισσότερο οι ΗΠΑ, κι εκείνοι οι καπιταλιστές ιδιοκτήτες και μισθωτοί εργάτες που είναι ανάμεσα στους χαμένους στον ανταγωνισμό στην παγκόσμια αγορά. Αυτή η κατάσταση εξηγεί, τουλάχιστον σε ένα βαθμό, την επιτυχία του Τραμπ. Και γι’ αυτό ο Τραμπ απαιτεί “δίκαιο εμπόριο”.

Όμως, το “δίκαιο εμπόριο” δεν είναι σήμερα μια απαίτηση μόνο στις ΗΠΑ, ώστε να τιθασευτούν οι βασικοί ωφελούμενοι του ελεύθερου ανταγωνισμού που επιβλήθηκε από τις ΗΠΑ μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο – η Γερμανία και η Κίνα. Αυτή η απαίτηση τίθεται επίσης από τμήματα του μεγάλου ιδιωτικού κεφαλαίου, ακόμα και στη Γερμανία, που βλέπουν να απειλούνται. Για παράδειγμα, η Thyssen-Krupp στη Γερμανία απαιτεί πολύ σοβαρά “δίκαιο εμπόριο” στον ανταγωνισμό με την κινέζικη χαλυβουργία, και το εργατικό δυναμικό, υπό την καθοδήγηση του συνδικάτου IG Metall και των συνδικάτων, αγανακτεί με τις τιμές του dumping5. Προφανώς ξεχνιέται ότι η γερμανική χαλυβουργία έγινε αυτό που έγινε η ίδια για πολύ καιρό, και είναι σε κάποιο βαθμό ακόμα και σήμερα, μέσω των ίδιων φθηνών προϊόντων που ωθούν την κινέζικη χαλυβουργία στην παγκόσμια αγορά τώρα. Το “Made in Germany” ήταν η επιτομή των φθηνών αντιγράφων κατά τον 19ο αιώνα που υποτίθεται θα έσπαγαν το βιομηχανικό μονοπώλιο της Βρετανίας.

Αλλά, σήμερα, το “δίκαιο εμπόριο” είναι ένα δημοφιλές σλόγκαν και της αριστεράς, σχεδιασμένο με την πρόθεση να προστατεύσει από τα αποτελέσματα του ελεύθερου ανταγωνισμού. Ακόμα και αυτοί που αναγνωρίζουν την νομιμοποίηση της απαίτησης για “δίκαιο εμπόριο” για λιγότερο αναπτυγμένες χώρες, δεν θα πρέπει να παραβλέπουν το γεγονός ότι είναι μια ιδεολογική απαίτηση της αγοράς που βλέπει την σωτηρία στον έλεγχο της προσφοράς και ζήτησης και συνεπώς, ακόμα και χωρίς πρόθεση, οδηγεί γρήγορα σε συμμαχίες που δεν θέλουμε πραγματικά. Αν η γερμανική αριστερά κινητοποιήθηκε ενάντια στην TTIP (Διατλαντική Συνεργασία Εμπορίου και Επενδύσεων, Transatlantic Trade and Investment Partnership), ο Τραμπ σταμάτησε τις διαπραγματεύσεις ενώ ανακοίνωσε και την αποχώρηση των ΗΠΑ από την TPP (Συνεργασία των Δυο πλευρών του Ειρηνικού, Trans-Pacific Partnership) – την άλλη μείζονα συμφωνία ελεύθερου εμπορίου στην περιοχή του Ειρηνικού.

Οι προοπτικές ότι ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής – ιδιαίτερα στις βιομηχανικά αναπτυγμένες χώρες – έχει ακόμα να προσφέρει σήμερα παραμένουν άσχημες. Δεν υπάρχει κάτι όπως μια “εθνική λύση” σ’ αυτή τη μιζέρια, ούτε κάποια “αριστερή εθνική” λύση. Ακόμα και η υπεράσπιση των κοινωνικών μεταρρυθμίσεων που κερδήθηκαν ή παραχωρήθηκαν στον απόηχο το αποδεκατισμένου συστημικού ανταγωνισμού, προϋποθέτει ένα διεθνές κίνημα το οποίο, όσο το αφορά, μπορεί να αντλήσει τη δύναμή του μόνο από ριζική κριτική των καπιταλιστικών παραγωγικών σχέσεων. Ο προστατευτισμός, διαδιδόμενος σαν επιδημία – πιθανότερο κάτω από την αιγίδα των καπιταλιστών, μάλλον, παρά της “αριστεράς” – θα κατέστρεφε γρήγορα την παγκόσμια αγορά και θα οδηγούσε σε έκρηξη τις κοινωνικές αντιθέσεις στα αναπτυγμένα καπιταλιστικά έθνη-κράτη και τις πολιτικές αντιθέσεις μεταξύ τους – ανάλογα με τα χρόνια μετά το 1929. Από την άλλη, η συνεργατική παγκόσμια οικονομική τάξη “μαζί με το ελεύθερο εμπόριο”, θα ευνοήσει την υπερσυσσώρευση και, μαζί με αυτήν, την δυναμική της εντατικοποίησης των κρίσεων6.

Ο προσανατολισμός προς την ενίσχυση της εθνικής κυριαρχίας με σκοπό την κοινωνική μεταρρύθμιση, το φλερτ με την εθνική δημοκρατία, ως ένα μέσο για την ενίσχυση των συμφερόντων των μισθωτών εργατών στην εν λόγω χώρα, δεν έχει μακροπρόθεσμες προοπτικές επιτυχίας κάτω από τις σημερινές συνθήκες της διαμεσολαβημένης από την αγορά παγκόσμιας αλληλεξάρτησης και εξάρτησης των εθνικών οικονομιών, και τη σημερινή αδυναμία ανάπτυξης του κεφαλαίου εν γένει. Χρησιμοποιώντας εθνικιστικά επιχειρήματα, ο προστατευτισμός δουλεύει σε αντιδραστική κατεύθυνση. Ο εθνικισμός ήταν πάντα ένα αστικό-καπιταλιστικό σχέδιο, που μόνο περιστασιακά απέφερε κοινωνική πρόοδο, όταν ακόμα ταυτιζόταν με την ανάπτυξη των καπιταλιστικών παραγωγικών σχέσεων και του αντίστοιχου τρόπου παραγωγής μέσω του οικονομικού προστατευτισμού. Στις αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες, ο εθνικισμός γίνεται μια ιδεολογία που προετοιμάζει “οικονομικούς” και, πιθανόν, και κυριολεκτικούς πολέμους μεταξύ τους.

1 Στμ. Μεταφρασμένο από εδώ: https://kosmoprolet.org/de/wie-nationalistisch-ist-das-kapital-heute.

2 Ο Robert Schlosser ζει στο Μπόχουμ. Εργάστηκε για πολλά χρόνια – με επανειλημμένες διακοπές λόγω χρεωκοπίας και ανεργίας – σαν εκπαιδευόμενος, μηχανικός και τεχνικός εκδότης σε διάφορες εταιρείες στη βιομηχανία (χαλυβουργεία, εργαστάσια αυτοκινήτων, εργοστάσια φλάντζας, μηχανολογικές εγκαταστάσεις, καταστκευή εργοστασίων) και σήμερα είναι στη σύνταξη. Διάφορες πολιτικές θέσεις και θεωρητικά άρθρα του μπορούν να βρεθούν στον προσωπικό του ιστότοπο: www.rs002.de/Soziale_Emanzipation/Start.htm.

3 Στμ. Ως γνωστόν οι δυο αυτές εταιρείες – Skoda και Seat – είναι θυγατρικές της Volkswagen στην Τσεχία και την Ισπανία αντίστοιχα.

4 Στμ. Εξαιρετικά σημαντικό σημείο που αναδεικνύει, κατά την άποψή μας, την διαλεκτικά αντιφατική δυναμική του κεφαλαίου σ’ αυτή την φάση της αναδιάρθρωσης-κρίσης: από την μια, η παγκοσμιοποίηση – ως περαιτέρω άνοιγμα των αγορών και απεριόριστης κινητικότητας του κεφαλαίου σε συνθήκες ανοιχτών αγορών – προϋποθέτει τη διατήρηση διαφοροποιημένων ζωνών συσσώρευσης, δηλαδή των εθνικών οικονομιών (είτε ως εθνικών ζωνών συσσώρευσης είτε ως διεθνικών, με έναν βαθμό ολοκλήρωσης)· από την άλλη ο προστατευτισμός προϋποθέτει την παγκοσμιοποίηση – όπως αναφέρεται και στο κείμενο, ως ανάγκη εξομοίωσης των όρων απόσπασης υπεραξίας μεταξύ διαφορετικών ζωνών συσσώρευσης.

5 Στμ. Αντι-ντάμπινγκ: δασμοί που εφαρμόζονται για να αποθαρρύνουν τις πολύ επιθετικές τιμές στο παγκόσμιο εμπόριο.

6 Στμ. Εν ολίγοις ο προστατευτισμός φαίνεται να τείνει να επιδεινώνει τις κοινωνικές και διακρατικές αντιθέσεις και η παγκοσμιοποίηση την κρίση υπερσυσσώρευσης και οι δυο αυτές διαδικασίες ενισχύουν η μια την άλλη.Μπορούμε, δηλαδή,να πούμε ότι ηδιαλεκτικά αντιφατικήδυναμική του κεφαλαίου, που θίγουμε στην υποσημείωση [4], είναι “διπλά” αντιφατική, καθώς οι δυο επί μέρους τάσειςτης – η παγκοσμιοποίηση και προστατευτισμόςως προϋπόθεση αλλά και όριο/αναίρεση το ένα του άλλου – αλληλοτροφοδοτούνται αναδραστικά, προσδίδονταςστην τρέχουσα κρίση του κεφαλαίου συστημικό χαρακτήρα και καθιστώντας δύσκολα ορατή μια υπέρβασή της.Οι χαμένοι μοιάζει να αυξάνονται σε αυτήν την αντιφατική προσπάθεια των εθνικών οικονομιών να βελτιώσουν τη θέση τους σε έναν παγκόσμιο καταμερισμό εργασίας με φόντο ένα περιβάλλον ελεύθερου ανταγωνισμού που τις υπονομεύει.

 

Απεικόνιση της επιβράδυνσης του “ρυθμού της παγκοσμιοποίησης”, με βάση τον όγκο των παγκόσμιων εξαγωγών, λόγω της κρίσης (από τον Economist, στοιχεία του 2013).

 

Προστατευτικά μέτρα που έχουν ληφθεί μετά το 2008 (Πηγή: Wikiwand).

Sep 14

Το Πόρτλαντ κρατά ενάντια στους φασίστες και την αστυνομία

οι συγκρούσεις της 30ης Ιουνίου 20181

 

Στις 30 Ιουνίου, μια μέρα πανεθνικών διαδηλώσεων ενάντια στη βαρβαρότητα της ICE (Υπηρεσία Μετανάστευσης και Τελωνείων των ΗΠΑ) και στα σύνορα, γενικότερα, οι φασίστες από διάφορες περιοχές των ΗΠΑ κινητοποιήθηκαν για να διαδηλώσουν μέσα στο κένρτο του Πόρτλαντ, προστατευμένοι από μια τεράστια φάλαγγα των ΜΑΤ. Οι συγκρούσεις που ακολούθησαν θύμιζαν τις φασιστικές κινητοποιήσεις του 2017 – ιδιαίτερα αυτές στις 15 Απριλίου στο Berkeley και στις 4 Ιουνίου στο Πόρτλαντ – αλλά ακόμα πιο έντονα βίαιες. Η αστυνομία του Πόρτλαντ είχε ήδη γράψει το σενάριο όσον αφορά το να συντονιστεί με τους φασίστες· αυτή τη φορά, όμως, οι μπάτσοι άνοιξαν τις γραμμές τους για να επιτρέψουν στους φασίστες να επιτεθούν σε διαδηλωτές, χτυπώντας, στη συνέχεια, αυτούς στους οποίους μόλις είχαν επιτεθεί οι φασίστες. Από δω και στο εξής, οποιοδήποτε κίνημα προσπαθεί να αντιμετωπίσει τη βία του κράτους – όπως αυτό του πρόσφατου κύματος διαδηλώσεων εναντίον του ICE – θα έχει πιθανότατα να αντιμετωπίσει και τη βία των “από τα κάτω” φασιστών που θα έχουν, επιπλέον, και την προστασία της αστυνομίας. Ας οργανωθούμε για να εξασφαλίσουμε ότι είμαστε προετοιμασμένοι για τα προβλήματα μπροστά μας.

Στη συνέχεια παρουσιάζουμε έναν πλήρη απολογισμό των γεγονότων από τους συντρόφους μας στο Πόρτλαντ. Για να υποστηρίξετε τους αντιφασίστες που συνελήφθησαν στο Πόρτλαντ, συνεισφέρετε σ’ αυτή την προσπάθεια συλλογής χρημάτων.

 

Στο Πόρτλαντ του Όρεγκον, στις 30 Ιουνίου, οι Joey Gibson, Patriot Prayer, Proud Boys, Ναζί και ο συνηθισμένος συρφετός των εθνικιστών της “εναλλακτικής-δεξιάς” [alt-right] εμφανίστηκε για να κάνει μια πορεία με τίτλο “Freedom & Courage Rally” στην πλατεία Terry Schrunk Plaza στις 4 το απόγευμα. Η περιγραφή του γεγονότος ήταν αλλόκοτη. Σχεδόν πεντηκοστιανή στον τόνο, μιλώντας για “καθάρισμα των δρόμων του Πόρτλαντ” και τελειώνοντας με μια διακήρυξη: “ΘΑ ΠΟΡΕΥΤΟΥΜΕ ΧΩΡΙΣ ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣ”. Διαφήμιζαν ότι είχαν επιβεβαιωμένες συμμετοχές από τις πολιτείες Washington, Όρεγκον, Καλιφόρνια, Αριζόνα, Τέξας, Μασσαχουσέτη και Φλόριδα κάνοντας “έκκληση”, ταυτόχρονα, για “δικαιοσύνη” από την αστυνομική διεύθυνση του Πόρτλαντ. Είχαν εκδιωχθεί από την πόλη νωρίτερα τον Ιούνιο, αρνούμενοι, προφανώς, την αστυνομική προστασία από τους αντιφασίστες διαδηλωτές, στην οποία είχαν συνηθίσει. Η ειρωνεία μιας υπερβολικά λευκής υπερ-εθνικιστικής ομάδας που κλαψουρίζει για “μη-δίκαιη” μεταχείριση από την αστυνομία είναι πραγματικά ξεκαρδιστική, ιδιαίτερα όταν η γραμμή των ματατζήδων του Πόρτλαντ είναι πάντα στραμμένη προς τους αντιφασίστες και όταν η αστυνομία επιτίθεται και κυνηγά πάντα αντιφασίστες – ποτέ δεν επιτίθενται ούτε συλλαμβάνουν φασίστες. Οι μπάτσοι και η Κου-Κλουξ-Κλαν πάνε πάντα μαζί, έτσι δεν είναι;

Η διαδήλωση ξεκίνησε ως συνήθως. Στο Πόρτλαντ οι φασίστες πορεύονται σε ομοσπονδιακή περιουσία (προφανώς για την προστασία τους) στο μέσο του κέντρου: στην Terry Schrunk Plaza. Οι αντιφασίστες μαζεύονται στο πάρκο που είναι δίπλα στο Terry Schrunk – λέγεται Chapman Square.

Καθώς η αστυνομία είχε γνώση της δυναμικής μεταξύ των διαδηλωτών, παρατάχτηκε στην Madison Street, με το μέτωπο προς τους αντιφασίστες στην Chapman Square. Καθώς το Πόρτλαντ ήταν σε υψηλό βαθμό εγρήγορσης εξαιτίας των διαδηλώσεων #OccupyICE για τις τρεις προηγούμενες βδομάδες (και το Terry Schrunk είναι ομοσπονδιακή περιουσία), εμφανίστηκαν και υπάλληλοι του DHS (Department of Homeland Security, Υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας). Έφτασαν φορώντας τον πιο εξελιγμένο εξοπλισμό για καταστολή – περιφραγμένα κράνη, μάσκες, γκλομπ του ενός μέτρου, όπλα πιπεριού2 κοκ. Μια αξιοσημείωτη διαφορά από προηγούμενες διαδηλώσεις ήταν ότι αυτή τη φορά, η αστυνομία του DHS ήταν οργανωμένη σε διαφορετικές ομάδες, με ένδειξη μια ρίγα στην πίσω πλευρά του κράνους. Και οι φασίστες είχαν τα αποκριάτικα κουστούμια τους, που ποικίλαν από έναν κανονικού μεγέθους προσκυνητή του Pepe/Kek3, που έμοιαζε με παλαιστή, μέχρι μέλη των 3%ers4 (θυμάστε που βοηθούσανε τους μπάτσους να κάνουν συλλήψεις το προηγούμενο καλοκαίρι;) φορώντας κάτι που έμοιαζε με πραγματικό εξοπλισμό μάχης. Και μετά αποκαλούν τους αντιφασίστες LARPers5;! Ακόμα και ο Based Spartan6 έκανε την επανεμφάνισή του.

Οι αντιφασίστες κορόιδευαν τους φασίστες με μεγάφωνα και συνθήματα και η μπάντα πνευστών Unpresidented Brass Band έπαιξε ένα κατάλληλο για την περίσταση κομμάτι, ολοκληρωμένο με εφέ τύπου “λυπημένο τρομπόνι” και ένα sousaphone7 κάθε φορά που ένας από τους πιο θαρραλέους φασίστες αποφάσιζε να “πάει να μιλήσει” στους αντιφασίστες. Σήματα και πανώ ήταν παντού και το μπλοκ ήταν μια απλωμένη πρώτη γραμμή από μαχητές που πηγαινοέρχονταν [roving fighters]. Η ατμόσφαιρα ήταν ηλεκτρισμένη και οι αριθμοί ξεκάθαρα με το μέρος μας, κάτι που πάντα οδηγεί σε ένα πράγμα – κρατική καταστολή. Μια μικρή ομάδα αντιφασιστών δέχτηκε επίθεση από τους φασίστες οπότε η αστυνομία απάντησε αδειάζοντας κάτι που έμοιαζε με όπλο πιπεριού στους αντιφασίστες. Αυτό έδωσε τον τόνο για τις ενέργειες της αστυνομίας που ακολούθησαν.

Είκοσι λεπτά αργότερα, η αστυνομία ανακοίνωσε μια επίσημη κρατική ενέργεια8 και τον κωδικό που εντασσόταν, περιγράφοντας τις πιθανές συνέπειες για οποιονδήποτε επέλεγε να παραβιάσει τους όρους της. Στην ουσία προειδοποιούσαν τους αντιφασίστες για το τι τους περίμενε. Αυτό ήταν σίγουρα κάτι ασυνήθιστο. Πρέπει να συνέβη εξαιτίας της παρουσίας κύριων ειδησεογραφικών πρακτορείων, και ίσως επειδή η τοπική αστυνομία συνεργαζόταν τόσο ανοιχτά με το DHS. Η ενέργεια που ανακοίνωσαν ήταν ότι θα δημιουργούσαν μια γραμμή και θα άδειαζαν τον δρόμο δίπλα από τους φασίστες.

Οι φασίστες σχημάτισαν μια αυτοσχέδια φάλαγγα, κάτι που τους πήρε περίπου είκοσι λεπτά, και στη συνέχεια άρχισαν να βαδίζουν αμέσως και πολύ γρήγορα προς την Chapman Square. Οι πρώτες συγκρούσεις μετριάστηκαν από την παρουσία της αστυνομίας και την ταχύτητα των διαδηλωτών, αλλά υπήρχαν ορατές ποσότητες από σκουπίδια και κοντάρια που “πετούσαν” στον αέρα. Οι φασίστες στράφηκαν προς το ποτάμι και, στη συνέχεια, γύρισαν πίσω προς την αρχική τους κατεύθυνση. Αρχικά έμοιαζε ότι οι φασίστες προσπαθούσαν να φτιάξουν μια ελικοειδή κίνηση9, αλλά, αντίθετα, σταμάτησαν μετά από αρκετά τετράγωνα. Οι αντιφασίστες τους ακολουθούσαν διαρκώς όλη αυτή την ώρα αφήνοντας ένα πολεοδομικό τετράγωνο ανάμεσα στις δύο παράλληλες πορείες. Οι αντιφασίστες άρπαζαν σήματα της τροχαίας, εμπόδια, φράγματα από οικοδομές και μεγάλα φύλλα από ξύλο για να φτιάξουν οδοφράγματα για την περίπτωση που οι φασίστες επιχειρούσαν να επιτεθούν. Ύστερα, καθώς οι φασίστες σταμάτησαν και κάνανε στροφή αρκετά τετράγωνα αργότερα, και οι δυο ομάδες άρχισαν να βαδίζουν η μια προς την άλλη. Μια μικρή ομάδα αντιφασιστών αποσπάστηκε και έγινε μια σύντομη συμπλοκή, ακολουθούμενη από μια επίθεση των αντιφασιστών.

Είναι σημαντικό να παρατηρήσουμε ότι οι φασίστες επιτίθονταν μέσα από τις γραμμές των μπάτσων με την άμεση πρόθεση να επιτεθούν στους αντιφασίστες διαδηλωτές. Και η αστυνομία τους επέτρεψε να το κάνουν. Θυμάστε όλον αυτόν τον εξοπλισμό; Τίποτα δεν χρησιμοποιήθηκε εναντίον των επιτιθέμενων.

Σήμερα δεν ήταν μια τυπική μέρα στο Πόρτλαντ. Ήταν μια καλή ένδειξη του απέναντι σε τι βρίσκονται οι αντιφασίστες. Το επίπεδο του φυσικού και ψυχολογικού εκφοβισμού από ομάδες μπράβων, που προπονούνται μαζί, ήταν υπερβολικό. Αυτό το φαινόμενο θα έπρεπε να μας είναι οικείο από την ιστορία. Στη διάρκεια της προηγούμενης ανόδου του φασισμού, η κρατική ισχύς μεταφέρθηκε ουσιαστικά σε συμμορίες του δρόμου (σκεφτείτε τα SS). Η 30η Ιουνίου ήταν ένα παράδειγμα επανεμφάνισης αυτού του φαινομένου – ίσως το πιο φανερό που έχω δει προσωπικά στο Πόρτλαντ. Το σκηνικό θύμιζε τις φασιστικές διαδηλώσεις στο Μπέρκλεΰ το 2017· αλλά, χωρίς αστυνομία ή φυσικά εμπόδια να εμποδίσουν τα ποτάμια των διαδηλωτών, η αρχική σύγκρουση ήταν βίαιη.

Βεγγαλικά και “όλμοι”, μικροί πυροσβεστήρες, στιλιάρια και ενισχυμένα γάντια ήταν ανάμεσα στα πιο ορατά όπλα. Η “Εφοδος Μπέρκλεΰ” απωθήθηκε και μόνο από τον ίδιο τον μεγάλο αριθμό των αντιφασιστών διαδηλωτών και την πλεονεκτική τους θέση αλλά ήταν φανερό ότι οι φασίστες ήταν εκεί για να επιτεθούν με κάθε κόστος. Το αίμα που χύθηκε κι από τις δύο πλευρές δεν αποτέλεσε έκπληξη εξαιτίας της διαρκούς κλιμάκωσης της βίας των φασιστών με την υποστήριξη του κράτους. Υπήρχαν πολλαπλά χτυπήματα και από τις δυο πλευρές στην αρχική επίθεση, οι οποίες αμφότερες προς στιγμή αναδιπλώθηκαν. Οι φασίστες άφησαν την μπροστινή τους γραμμή να προωθηθεί αρκετά μέσα στις γραμμές των αντιφασιστών, το συνειδητοποίησαν και οπισθοχώρησαν. Η αστυνομία χρησιμοποίησε αμέσως κρότου-λάμψης. Πέντε λεπτά αργότερα η σύγκρουση χαρακτηρίστηκε “στάση”.

Και οι δυο ομάδες συνέχισαν στην ίδια τροχιά και συναντήθηκαν ξανά μερικά τετράγωνα παρακάτω. Οι αψιμαχίες συνεχίστηκαν την επομένη ώρα σε ολόκληρο το κέντρο. Τελικά, όταν τα πλήθη έφτασαν πίσω στις αφετηρίες τους (Terry Schrunk και Chapman Square), το κράτος μπόρεσε να καταστείλει το μεγαλύτερο τμήμα της άμυνας των αντιφασιστών, αφήνοντας παράλληλα τους φασίστες να επιτίθενται κατά διαστήματα. Καθώς η διαδήλωση είχε χαρακτηριστεί “στάση”, οι δυνάμεις του κράτους ουσιαστικά ακύρωσαν την εκδήλωση του Patriot Prayer, αναγκάζοντας και τις δυο ομάδες να βαδίζουν από τα πεζοδρόμια. Στην τελική σκηνή, οι αντιφασίστες που είχαν απομείνει φώναζαν “BYE BYE NAZIS” καθώς οι φασίστες ανέβαιναν στο μοναδικό όχημα με το οποίο είχαν φτάσει.

Ναι, είναι αλήθεια – οι φασίστες είχαν κουβαλήσει ένα κίτρινο σχολικό λεωφορείο. Σε τι εκδοχή της πραγματικότητας αλήθεια ζούμε αυτή τη στιγμή; Η κατάσταση είναι πολύ περίεργη σύντροφοι. Αυτός είναι ο φασισμός.

Αξίζει να σημειώσουμε τον βαθμό συνεργασίας ανάμεσα στους φασίστες, την αστυνομία και το κράτος. Και οι τρεις ομάδες είχαν επαφές φανερά, συντονίζονταν και συνεργάζονταν. Η μεταφορά ισχύος και κρατικής επιβολής έχει ήδη ξεκινήσει. Όλοι πρέπει να θυμούνται ότι ο Joey Gibson είναι ένας μεσίτης ακινήτων και επίδοξος πολιτικός, και σίγουρα υπήρχαν κι άλλοι πολιτικοί και επίδοξοι πολιτικοί που αγωνίζονταν σήμερα στο πλάι του.

Παρ’ όλα αυτά, σήμερα στο Πόρτλαντ οι αντιφασίστες είχαν τους αριθμούς και το πνεύμα με το μέρος τους. Οι αντιφασίστες δεν παραχώρησαν ούτε εξέδρα ούτε χώρο και ακόμα και το κράτος δεν μπορούσε να προστατέψει τους φασίστες – αν και προσπάθησε όσο πιο σκληρά μπορούσε για να το κάνει.

Η αστυνομία προσπάθησε από την αρχή να καταστείλει τους αντιφασίστες. Επιτέθηκε, απείλησε με συλλήψεις και βία, επέτρεψε στους φασίστες να περάσουν από τις γραμμές της και να μας επιτεθούν. Σήμερα, δεν υπήρχε συγκράτηση από καμμιά πλευρά. Και το Πόρτλαντ άντεξε.

 

 

Προσάρτημα: Άλλος ένας απολογισμός από την 30η Ιουνίου

Περιλαμβάνουμε αυτήν την επιπλέον οπτική από τους δρόμους του Πόρτλαντ για λόγους ιστορικής πληρότητας.

Έφτασα στην πλατεία Terry Schrunk με φίλους. Είχαμε αργήσει για το “πάρτυ”. Μας είχε πάρει αρκετή ώρα να αποκρύψουμς όσο το δυνατόν περισσότερα από τις ταυτότητές μας, αλλά για μένα ένας από τους λόγους που δεν πήγα έγκαιρα στην αρχή της πορείας ήταν απλά το όρι δεν ήθελα να είμαι εκεί. ΠΟΤΕ δεν θέλω να είμαι εκεί. Τα φρύδια μου σηκώνονται και το πρόσωπό μου κοκκινίζει όταν τα φιλελεύθερα ΜΜΕ παρουσιάζουν τους αριστεριστές που στέκονται απέναντι στους φασίστες ως ανυπόμονους να πάρουν μέρος σε μια σκληρή μάχη, για να κερδίσουν τα αναρχικά τους εύσημα. Τίποτε δεν απέχει, κατά την άποψή μου, περισσότερο από την αλήθεια. Αν μπορούσα να μην ξαναβρεθώ κοντά σε μια μεγάλη μάζα entitled, βίαιων, κακομαθημένων μωρών που απλά περιμένουν να χτυπήσουν κόσμο, θα ήμουν ενθουσιασμένος. Αλλά φαντάζομαι ότι για τους περισσότερους που εμφανίστηκαν, όπως κι εγώ, το να μείνουν στο σπίτι ενώ ο φασισμός εξαπλώνεται δεν ήταν μια επιλογή.

Στη διάρκεια της επόμενης μιάμισης ώρας, περισσότερος κόσμος συνέχισε να συρρέει στην πλευρά του πάρκου που ήταν η αντιδιαδήλωση, στην Chapman Square. Στην απένταντι πλευρά του δρόμου, πίσω από οπλισμένους μπάτσους του DHS οπλισμένους σαν αστακούς και μεταλικούς φράχτες-οδοφράγματα, μέλη των Patriot Prayer και των Proud Boys “πορώνανε” οι μεν τους δε, βγάζοντας λόγους και πετώντας, περιστασιακά, προσβολές απέναντι μέσα από μεγάφωνα. Οι αντιδιαδηλωτές υπερτερούσαν αριθμητικά των φασιστών τουλάχιστον κατά 2-1 σύμφωνα με την εκτίμησή μου, και με τουλάχιστον τους μισούς απ’ αυτούς να είναι οργανωμένοι σε μπλοκ. Υπήρχε ισχυρή παρουσία μελών από συνδικάτα ενώ είχαν κάνει την εμφάνισή τους και αρκετά μέλη της National Lawyers Guild. Περπάτησε μπρος-πίσω, κάθισα, στάθηκα όρθιος και ξανακάθισα. Οι τουαλέτες στο πάρκο ήταν κλειστές και έπρεπε να κατουρήσω. Ίδρωνα έντονα κάτω από την όποια προστασία είχα διαθέσιμη, αλλά δεν μπορούσα να πιω άλλο νερό. Κάποια στιγμή, ένας τύπος διώχτηκε από το πάρκο για μια προηγούμενη σεξιστική επίθεση.

Αυτή η κατάσταση συνεχίστηκε για ένα χρονικό διάστημα που φάνηκε ατέλειωτο. Οι αντιδιαδηλωτές παρενοχλούσαν τη φασιστοσύναξη με πολλά μεγάφωνα και φωνάζοντας συνθήματα όπως: “Θυμόμαστε το Charlottsville, σκοτώσατε την Heather Heyer εκεί”! Κάποια άρχισαν να τραγουδάνε από ένα μεγάφωνο “Proud Boys drink piss!” και έπρεπε να συγκρατήσω τα γέλια μου καθώς άκουσα κάποιον να μουρμουρίζει κάτι για kink-shaming. Ο Tiny των Proud Boy συνελήφθηκε μαζί με άλλο ένα άτομο, κάτι που οδήγησε σε πανηγυρισμούς από την πλευρά των αντιδιαδηλωτών. Υποψιάζομαι ότι αυτές οι συλλήψεις εξαγρίωσαν ακόμα περισσότερο τους φασίστες.

Τέλος, ένα μεγάλο κίτριον σχολικό λεωφορείο ήρθε και ξεφόρτωσε περίπου 50 μέλη των Proud Boys. Πολύ λίγο αργότερα, άκουσα κάποιον να φωνάζει δυνατά: “Κινούνται”! Εξοπλισμένοι με “πανοπλίες”, κράνη και παλούκια, οι φασίστες ξεχύθηκαν από την Terry Schrunk Plaza στον δρόμο. Οι αντιδιαδηλωτές κινήθηκαν στον παρακείμενο δρόμο, μπλοκάροντας την 3η λεωφόρο. Δεν ξέρω ποιος πέταξε τις πρώτες βολίδες αλλά δεν έχει σημασία. Ξαφνικά, χαλίκια, μισογεμάτα μπουκάλια νερού, βεγγαλικά και άλλα αντικείμενα πετούσαν σαν μπάλες του τένις μπρος και πίσω. Αν και δεν το είχα καταλάβει εκείνη τη στιγμή, η αστυνομία είχε ανοίξει πυρ, επιτιθέμενη στους αντιδιαδηλωτές με πλαστικές σφαίρες. Άκουγα φωνές από πολλές πλευρές που καλούσαν για ιατρική βοήθεια. Κάποιος πέρασε γρήγορα από δίπλα μου με έναν συνοδό από κάθε πλευρά, αιμορραγώντας έντονα από το κεφάλι. Ήταν μια πολεμική ζώνη. Τέλος, συνειδητοποίησα ότι η αστυνομία μας πυροβολούσε όταν οι πνεύμονές μου γέμισαν από σπρέϋ πιπεριού από τις μπάλλες που οι μπάτσοι εκτοξεύανε στο πλήθος.

Η πορεία των PP/PB κινήθηκε κάτω στην Madison Street, και στη συνέχεια στράφηκε βόρεια πάνω στην 2η λεωφόρο. Η αντιδιαδήλωση συνέχισε να κινείται στην 3η. Όταν και οι δυο ομάδες έφτασαν στην Main Street, στράφηκαν η μία προς την άλλη. Άκουσα κάποια από τη μεριά των φασιστών να φωνάζει: “Πάνω τους!” και τότε ξαμολύθηκε η κόλαση ολάκερη. Γίνονταν συγκρούσεις παντού τριγύρω μου. Λες και θέλαν να δείξουν τη δειλία τους, οι φασίστες την πέφτανε σε απομονωμένους αντιδιαδηλωτές από την πρώτη γραμμή, ακόμα και εφτά άτομα σε έναν. Γύρισα να κοιτάξω για τους φίλους μου μέσα στο πλήθος και βρέθηκα σχεδόν φάτσα μπροστά σε έναν άντρα με γένια που το πρόσωπό του ήταν γεμάτο αίματα· η εικόνα της αναπνοής του να κάνει φυσαλίδες καθώς το αίμα γέμιζε τα ρουθούνια του είναι ακόμα μαζί μου. Οι φασίστες χτυπούσαν ομαδικά τον κόσμο και η αστυνομία τους άφηνε να το κάνουν.

Μπροστά μου σχεδόν στις 45 μοίρες και προς τις δυο κατευθύνσεις, ξεμοναχιασμένα άτομα δέχονταν επιθέσεις από τρία ή και τέσσερα μέλη των Proud Boys. Διάλεξα στην τύχη και άρχισα να τρέχω προς τα αριστερά μου όταν ακούστηκε ένας βροντερό μπαμ κάπου ανάμεσα σε μένα και την ομάδα προς την οποία έτρεχα. Το άτομο προς το οποίο έτρεχα ήταν όρθιο και πάλευε να απελευθερωθεί από τα σκουλίκια την ώρα που έφτασα. Ανάμεσα σε κραυγές για οπισθοχώρηση, εκρήξεις από βεγγαλικά και παραμορφωμένους θορύβους από τα μεγάφωνα των μπάτσων, οπισθοχωρήσαμε πίσω στην 3η.

Στην οδό Salmon, ο κόσμος άρχισε να εκμεταλλεύεται το πλεονέκτημα των οδοφραγμάτων που είχαν φτιαχτεί για να μπλοκάρουν τον δρόμο. Ο κόσμος έπαιρνε τα καπάκια από τους σκουπιδοντενεκέδες για να τα χρησιμοποποίησει σαν ασπίδες και έψαχνε για οτιδήποτε δεν ήταν προσδεμένο στο έδαφος για να αμυνθεί. Η σκηνή αυτή επαναλήφθηκε και στην επόμενη διασταύρωση. Η αστυνομία του Πόρτλαντ κήρυξε το όλο σκηνικό σαν “ταραχές”. Καθώς οι φασίστες γύρναγαν πίσω στο πάρκο απ’ όπου είχαν ξεκινήσει, κοίταξα τριγύρω και συνειδητοποίησα ότι είχαμε χωριστεί σε τουλάχιστον δυο μικρότερες ομάδες. Η αντιδιαδήλωση ακολούθησε τους φασίστες πίσω στην Terry Schrunk Plaza. Όταν φάνηκε ότι περίμεναν εκεί απλά για να έρθουν τα λεωφορεία τους να τους πάρουν, αποφάσισα ότι ήταν ώρα να φύγω. Προσπαθώντας να φύγω ξέροντας ότι οποιοσδήποτε οδηγούσε από δίπλα μας μπορεί να ερχόταν από την πορεία ήταν ένα από τα πιο απογοητευτικά μέρη της όλης εμπειρίας.

Αητή ήταν με ευκολία η πιο βίαιη σύγκρουση που έχω ποτέ βιώσει. Αναστοχαζόμενος την εμπειρία αυτή, έχω πολλά ερωτήματα. Η άδεια της πορείας [των φασιστών] ανακλήθηκε αλλά, τελικά, ήταν η πόλη που τους “έκλεισε”. Φυσικά, οι μπάτσοι υπερασπίστηκαν τους λευκούς εθνικιστές και τους κάθε λογής φασίστες, παρά τα κλαψουρίσματά τους για το αντίθετο, αλλά, στρατηγικά, πώς θα μπορούσαμε να είχαμε αποτρέψει την πρώιμη επίθεση της αστυνομίας στην αντιδιαδήλωση; Πώς διασπάστηκε η ομάδα – και πώς θα μπορούσαμε να το είχαμε αποτρέψει αυτό; Πώς θα μπορούσαμε να είχαμε μείνει πιο ασφαλείς μεταξύ μας, αποτρέποντας τους φασίστες να ξεμοναχιάζουν άτομα και να τα χτυπάνε; Και τελικά, το πιο σημαντικό ερώτημα για μένα είναι πώς θα βγάλουμε περισσότερο κόσμο στον δρόμο. Είμασταν εκατοντάδες, αλλά αν είμασταν χιλιάδες, όπως θα έπρεπε, οι φασίστες ίσως να μην είχαν ποτέ βγει καν από το πάρκο.

 

 

1 Στμ. Μεταφρασμένο από εδώ: https://crimethinc.com/2018/07/01/portland-holds-it-down-against-fascists-and-police-the-clashes-of-june-30-2018.

2 Στμ. Στο πρωτότυπο: pepper ball guns.

3 Στμ. O Πέπε ο βάτραχος είναι δημοφιλές διαδικτυακό μιμίδιο. Είναι ένας πράσινος ανθρωπόμορφος βάτραχος που πρωτοεμφανίστηκε σαν ένας χαρακτήρας σε ένα κόμικ του Αμερικανού σκιτσογράφου Ματ Φιούρι με το όνομα Boy’s club. Από το 2015 ο Πέπε έγινε σύμβολο του κινήματος της Εναλλακτικής δεξιάς και χαρακτηρήστικε ως σύμβολο μίσους, παρόλο που δεν είναι όλα τα μιμίδια με τον Πέπε ρατσιστικά. Η “θρησκεία του Κεκ”, τώρα, είναι μια παρωδία θρησκείας που λατρεύει τον Πέπε. Το όνομα προέρχεται από το “κεκ” μια φράση της αργκό που δηλώνει γέλιο, καθώς και από τον Αιγυπτιακό θεό του χάους, τον Κεκ, που απεικονίζεται με μορφή βατράχου! Η θρησκεία ξεκίνησε στην ιστοσελίδα 4chan και. όπως ο Πέπε, συσχετίστηκε με την εναλλακτική δεξιά και τον Τραμπ.

4 Στμ. Οι Three Percenters (γραφόμενοι και ως 3%ers and III%ers) είναι μια αμερικάνικη πολιτοφυλακή τα μέλη της οποίας υπόσχονται αντίδραση και ένοπλη αντίσταση ενάντια σε προσπάθειες περικοπής των συνταγματικών δικαιωμάτων, με άλλα λόγια της Δεύτερης Τροπολογίας (Second Amendment). Το πιστεύω της οργάνωσης προειδοποιεί εναντίον μιας δυνάμει τυρρανικής Ομοσπονδιακής κυβέρνησης των ΗΠΑ και έχει χαρακτηριστεί ιδεολογικά συγγενής με τους Oath Keepers. Το όνομα της ομάδας προέρχεται από τον ισχυρισμό ότι μόνο ένα ποσοστό 3% του πληθυσμού των Δεκατριών Αποικιών πολέμησε εναντίον της Μεγάλης Βρετανίας στη διάρκεια της Αμερικάνικης Επανάστασης.

5 Στμ. LARPer: ένα πρόσωπο που συμμετέχει σε παιχνίδια-ρόλων με ζωντανή δράση (στα αγγλικά γνωστά με τα αρχικά LARP: live-action role-play).

6 Στμ. Based Spartan: ψευδώνυμο του John Turano, μιας εικονικής μορφής της αμερικάνικης ακροδεξιάς, “εμπνευσμένο” από τις αρχαιοελληνικές πολεμικές στολές με τις οποίες εμφανίζεται. Το σχόλιο των συντρόφων για “επανεμφάνιση” έχει να κάνει, μάλλον, με το ότι ένα χρόνο πριν, μετά την πορεία της 4ης Ιουνίου 2017 και πάλι στο Πόρτλαντ, ο Turano είχε δηλώσει στην φοιτητική εφημερίδα του Πανεπιστημίου του Πόρτλαντ, την Vanguard, ότι μετανιώνει για την συμμετοχή σε ένα κίνημα που “δεν αντανακλούσε πλέον τις αξίες του”, χαρακτηριζόμενο από μια βία και ρατσισμό που δεν μπορούσε πλέον να ανεχθεί (δείτε https://www.wweek.com/2017/07/30/a-leading-figure-at-portlands-alt-right-protests-defects-says-dressing-as-a-spartan-warrior-to-fight-antifa-was-a-horrible-mistake).

7 Στμ. Sousaphone: χάλκινο πνευστό της οικογένειας της τούμπας.

8 Στμ. Στο πρωτότυπο state action: όρος που απορρέει από την γλώσσα της Παραγράφου 1 της 14ης Τροπολογίας του Συντάγματος των ΗΠΑ που προβλέπει σε διάφορα σετικά σημεία ότι οι πολιτείες (συμπεριλαμβανομένων των τοπικών κυβερνήσεων) πρέπει να αντιμετωπίζουν τους πολίτες ισότιμα και δίκαια (ίση προστασία) και δεν θα πρέπει να τους αποστερούν από τα βασικά δικαιώματά τους. Αυτό σημαίνει, για παράδειγμα, ότι αν ένας αξιωματικός σας συλλάβει εξαιτίας αυτών που λέτε, η σύλληψη είναι μια κρατική ενέργεια που πιθανόν να παραβιάζει τα δικαιώματά σας που απορρέουν από την 1η Τροπολογία.

9 Στμ. Στο πρωτότυπο: serpentine reach.

Sep 13

Δεν υπάρχει κάτι τέτοιο όπως μια Επαναστατική Κυβέρνηση

Γιατί δεν μπορείς να χρησιμοποιήσεις το Κράτος για να καταργήσεις τις Τάξεις

των CrimethInc.1

 

Η Έμμα Γκόλντμαν το ήξερε. Ο Μιχαήλ Μπακούνιν είχε προειδοποιήσει τους πάντες σχετικά μισόν αιώνα πριν τη Ρωσική Επανάσταση. Οι βετεράνοι του Κόμματος των Μαύρων Πανθήρων και του Μαύρου Απελευθερωτικού Στρατού Ashanti Alston και Kuwasi Balagoon έβγαλαν το ίδιο συμπέρασμα. Δεν υπάρχε κάτι τέτοιο όπως μια επαναστατική κυβέρνηση. Δεν μπορείς να χρησιμοποιήσεις τα εργαλεία της διακυβέρνησης για να καταργήσεις την καταπίεση.

 

Από τα μέσα του 19ου αιώνα, αναρχικοί είχαν υποστηρίξει ότι το κλειδί στην κατάκτηση της ελευθερίας δεν είναι η κατάληψη του κράτους αλλά η κατάργησή του. Και όμως, από το Παρίσι μέχρι την Αγία Πετρούπολη, από την Βαρκελώνη μέχρι το Πεκίνο, η μια γενιά επαναστατών μετά την άλλη έπρεπε να μάθουν αυτό το “μάθημα” με τον σκληρό τρόπο. Η αλλαγή πολιτικών προσώπων στην εξουσία αλλάζει πολύ λίγο τα πράγματα. Αυτό που έχει σημασία είναι τα όργανα της εξουσίας – η αστυνομία, στρατός, τα δικαστήρια, το σωφρονιστικό σύστημα, η γραφειοκρατία. Είτε είναι ένας βασιλιάς είτε ένας δικτάτορας είτε ένα Κογκρέσο που διευθύνει αυτά τα όργανα, η εμπειρία γι’ αυτούς που τα υφίστανται παραμένει χονδρικά η ίδια.

Αυτό εξηγεί γιατί η έκβαση της Αιγυπτιακής Επανάστασης του 2011-2013 προσομοιάζει στην έκβαση της Ρωσικής Επανάστασης του 1917-1921, που, με τη σειρά της, προσομοιάζει στην έκβαση της Γαλλικής Επανάστασης του 1848-1851. Σε κάθε περίπτωση, από τη στιγμή που ο κόσμος που έκανε την επανάσταση σταμάτησε να προσπαθεί να φέρει σε πέρας την κοινωνική αλλαγή άμεσα και μετατοπίστηκε στο να επενδύσει τις ελπίδες του σε πολιτικούς εκπροσώπους, η εξουσία παγιώθηκε στα χέρια μιας νέας απολυταρχίας. Άσχετα από το αν οι νέοι τύρρανοι χαιρετίζονταν από τον στρατό, την αριστοκρατία ή την εργατική τάξη, άσχετα από το αν υπόσχονταν να αποκαστήσουν την τάξη ή να προσωποποιήσουν την εξουσία του προλεταριάτου, το τελικό αποτέλεσμα ήταν σχεδόν το ίδιο.

Η ίδια η διακυβέρνηση είναι μια ταξική σχέση. Δεν μπορεί κανείς να καταργήσει την ταξική κοινωνία χωρίς να καταργήσει την ασυμμετρία ανάμεσα στον κυβερνώντα και τον κυβερνώμενο, τον εξουσιαστή και τον εξουσιαζόμενο. Η οικονομία δεν είναι παρά μια μόνο από τις πολλές σφαίρες στις οποίες κωδικοποιούνται τα διαφορικά εξουσίας που επιβάλλονται μέσω των κοινωνικών κατασκευών· η πολιτική είναι μια άλλη. Η ατομική ιδιοκτησία του κεφαλαίου είναι για την οικονομία αυτό που η κρατική εξουσία είναι για την πολιτική.

Ο Mαρξ και ο Λένιν δημιούργησαν τεράστια σύγχυση υποσχόμενοι ότι το κράτος θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την κατάργηση της ταξικής κοινωνίας, για να εξαφανιστεί στη συνέχεια με κάποιο τρόπο. Με άλλα λόγια, “οι εργάτες” – που σημαίνει ένα κόμμα που το ίδιο διακηρύσσει ότι τους εκπροσωπεί, όπως κάνει και οποιοδήποτε άλλο πολιτικό κόμμα – θα διατηρούσε την αστυνομία, τον στρατό, τα δικαστήρια, το σωφρονιστικό σύστημα των φυλακών, τη γραφειοκρατία και όλα τα άλλα εργαλεία του κράτους αλλά αυτά, με κάποιο μαγικό τρόπο, θα άρχισαν να παράγουν ισότητα μάλλον αντί ανισότητα. Κάτι που πραγματικά προκαλεί το ερώτημα: τι είναι το κράτος; Πάνω απ’ όλα, είναι η συγκέντρωση της πολιτικής νομιμοποίησης σε συγκεκριμένους θεσμούς, σε αντιδιαστολή με τον κόσμο τον οποίον κυβερνούν. Αυτός είναι ο ίδιος ο ορισμο της ανισότητας, καθώς καθιστά προνομιούχους αυτούς που έχουν την εξουσία μέσω αυτών των θεσμών απέναντι σε όλους τους άλλους. Ενώ οι Μαρξιστές και οι Λενινιστές κατέλαβαν με επιτυχία την εξουσία σε δεκάδες επαναστάσεις, καμμιά από αυτές δεν κατάφερε να καταργήσει την ταξική κοινωνία – και αντί να εξαφανιστεί, το κράτος, μάλλον, έγινε, σαν αποτέλεσμα, μόνο πιο ισχυρό και παρεπεμβατικό. Όπως το θέτει το Sonvilier Circular: “Πώς είναι δυνατόν να περιμένουμε να αναδυθεί μια εξισωτική και ελεύθερη κοινωνία μέσα από μια αυταρχική οργάνωση”2;

Όταν οι επαναστάτες προσπαθούν να αναιρέσουν τις ταξικές ανισότητες που δημιουργεί η ατομική ιδιοκτησία του κεφαλαίου δίνοντας τον πλήρη έλεγχο του κεφαλαίου στο κράτος, αυτό απλά μετατρέπει την τάξη που κρατά την πολιτική εξουσία σε μια καινούρια καπιταλιστική τάξη. Η λέξη γι’ αυτό είναι κρατικός καπιταλισμός. Οπουδήποτε βλέπει κανείς πολιτική εκπροσώπηση και γραφειοκρατική διαχείριση, εκεί θα βρει μια ταξική κοινωνία. Η μόνη πραγματική λύση στην οικονομική και πολιτική ανισότητα είναι η κατάργηση των μηχανισμών που καταρχάς δημιουργούν διαφορές εξουσίας – όχι χρησιμοποιώντας τις κρατικές δομές, αλλά οργανώνοντας οριζόντια δίκτυα για τον αυτο-καθορισμό και την συλλογική άμυνα που καθιστούν ανέφικτη την επιβολή των προνομίων για οποιαδήποτε οικονομική ή πολιτική ελίτ. Αυτό είναι το αντίθετο της κατάληψης της εξουσίας.

Η κυβέρνηση οποιουδήποτε είδους στέκεται ενάντια σε ένα τέτοιο σχέδιο. Η πρώτη συνθήκη για να διατηρήσει την εξουσία της οποιαδήποτε κυβέρνηση είναι ότι πρέπει να πετύχει ένα μονοπώλιο στην δύναμη καταναγκασμού. Στην πάλη τους να πετύχουν αυτό το μονοπώλιο, φασιστικοί δεσποτισμοί, κομμουνιστικές δικτατορίες και φιλελεύθερες δημοκρατίες έφτασαν να μοιάζουν μεταξύ τους. Και για να το πετύχει αυτό, ακόμα και το πιο φαινομενικά ριζοσπαστικό κόμμα συνήθως καταλήγει να συνεργεί με άλλους παίχτες εξουσίας. Αυτό εξηγεί γιατί οι Μπολσεβίκοι στρατολόγησαν τσαρικούς αξιωματικούς και εφάρμοσαν αντιεξεγερτικές μεθόδους· εξηγεί γιατί συχνά πήραν το μέρος των μικροαστών ενάντια στους αναρχικούς, πρώτα στη Ρωσία και αργότερα στην Ισπανία και αλλού. Η ιστορία αποδεικνύει το ψεύδος του παλιού άλλοθι ότι η καταστολή εκ μέρους των Μπολσεβίκων ήταν απαραίτητη για την κατάργηση του καπιταλισμού. Το πρόβλημα με τον Μπολσεβικισμό δεν ήταν ότι χρησιμοποίησε ωμή δύναμη για να προωθήσει μια επαναστατική ατζέντα αλλά ότι χρησιμοποίησε ωμή δύναμη για να την συντρίψει.

Δεν είναι ιδιαίτερα δημοφιλές να τα αναγνωρίζει κανείς όλα αυτά σήμερα, όταν η σημαία της Σοβιετικής Ένωσης έχει γίνει μια αμυδρή, ξεθωριασμένη οθόνη πάνω στην οποία οι άνθρωποι μπορούν να προβάλλουν οτιδήποτε θέλουν. Μια γενιά που μεγάλωσε μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης έχει ανανέωσει την χίμαιρα ότι το κράτος θα μπορούσε να λύσει τα προβλήματά μας αρκεί να ηγούνται οι κατάλληλοι άνθρωποι. Απολογητές του Λένιν και του Στάλιν έχουν ακριβώς τις ίδιες δικαιολογίες γι’ αυτούς που ακούμε από τους υπέρμαχους του καπιταλισμού, επισημαίνοντας τους τρόπους με τους οποίους οι καταναλωτές ωφελήθηαν κάτω από την κυριαρχία τους ή υποστηρίζοντας ότι τα εκατομμύρια που εκμεταλλεύτηκαν, φυλάκισαν και σκότωσαν το άξιζαν.

Εν πάσει περιπτώσει, μια επιστροφή στον κρατικό καπιταλισμό του 20ου αιώνα είναι αδύνατη. Όπως λέει και το ανέκδοτο για το Ανατολικό μπλοκ: “ο σοσιαλισμός είναι η επώδυνη μετάβαση από τον καπιταλισμό στον καπιταλισμό”. Από αυτό το πλεονεκτικό σημείο, μπορούμε να δούμε ότι η προσωρινή υπεροχή του σοσιαλισμού στον 20ο αιώνα δεν ήταν το αποκορύφωμα της ιστορίας όπως είχε προαναγγελθεί από τον Μαρξ, αλλά ένα στάδιο στη διάδοση και την ανάπτυξη του καπιταλισμού. Ο “υπαρκτός σοσιαλισμός” συντέλεσε στο να εκβιομηχανιστούν μετα-φεουδαρχικές κοινωνίες για την παγκόσμια αγορά· κατεύνασε ανήσυχες μάζες εργατών μέσω αυτής της μετάβασης με τον ίδιο τρόπο που το έκανε στη Δύση ο Φορντικός συμβιβασμός. Ο κρατικός καπιταλισμός και ο Φορντισμός ήταν και οι δύο εκφράσεις μιας προσωρινής ανακωχής ανάμεσα στην εργασία και το κεφάλαιο που η νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση έχει καταστήσει πλέον αδύνατη.

Σήμερα ο αχαλίνωτος καπιταλισμός της ελεύθερης αγοράς είναι έτοιμος να καταπιεί τις τελευταίες νησίδες σοσιαλδημοκρατικής σταθερότητας, περιλαμβανομένων ακόμα και της Σουηδίας και της Γαλλίας. Οπουδήποτε έχουν ανέβει στην εξουσία αριστερά κόμματα με την υπόσχεση να μεταρρυθμίσουν τον καπιταλισμό, έχουν τελικά αναγκαστεί να εφαρμόσουν μια νεοφιλελεύθερη ατζέντα που συμπεριλαμβάνει μέτρα λιτότητας και καταστολή. Συνεπώς, η άνοδος τους στην εξουσία “στράγγιξε” την ορμή από κοινωνικά κινήματα βάσης επιτρέποντας ταυτόχρονα σε δεξιούς αντιδραστικούς να ποζάρουν σαν επαναστάτες για να εκμεταλλευτούν την λαϊκή αναταραχή. Αυτή η ιστορία έχει επαναληφθεί στη Βραζιλία με το Εργατικό Κόμμα, στην Ελλάδα με τον Σύριζα, στη Νικαράγουα με την κυβέρνηση Ορτέγκα.

Το μοναδικό άλλο μοντέλο “επαναστατικής” κυβέρνησης είναι ο απροκάλυπτος κρατικός καπιταλισμός που αντιπροσωπεύεται από την Κίνα, στην οποία οι ελίτ έχουν συσσωρεύσει πλούτο σε βάρος των εργατών το ίδιο ξεδιάντροπα όπως το κάνουν οι ελίτ στις Ηνωμένες Πολιτείες. Όπως και στην ΕΣΣΔ πριν από αυτήν, η Κίνα επιβεβαιώνει ότι η κρατική διαχείριση της οικονομίας δεν είναι ένα βήμα προς τον εξισωτισμό.

Το μέλλον ίσως επιφυλάσσει εξαθλίωση, εθνικιστικούς θύλακες, οικονομίες ολοκληρωτικού ελέγχου ή την αναρχική κατάργηση της ίδιας της ιδιοκτησίας – πιθανόν θα τα περιλαμβάνει όλα αυτά – αλλά θα γίνεται όλο και πιο δύσκολο να διατηρείται η αυταπάτη ότι οποιαδήποτε κυβέρνηση θα μπορούσε να λύσει τα προβλήματα του καπιταλισμού για οποιονδήποτε άλλον εκτός από τους λίγους προνομιούχους. Οι φασίστες και άλλοι εθνικιστές ανυπομονούν να κεφαλαιοποιήσουν αυτή την απογοήτευση/διάψευση ελπίδων για να προωθήσουν τα δικά τους είδη σοσιαλισμού εξαίρεσης3· δεν θα έπρεπε να τους λιαίνουμε τον δρόμο νομιμοποιώντας την ιδέα ότι το κράτος θα μπορούσε να υπηρετήσει τους εργαζόμενους αρκεί να διοικείται σωστά.

Μερικοί επιχειρηματολογούν ότι θα έπρεπε να αναστείλουμε τις αντιπαραθέσεις με τους υποστηρικτές του αυταρχικού κομμουνισμού ώστε να εστιάσουμε σε πιο άμεσες απειλές όπως ο φασισμός. Όμως είναι ο διάχυτος φόβος του αριστερού απολυταρχισμού που έχει δώσει τους φασίστες στρατολόγους τα βασικά τους σημεία συζήτησης. Στον διαγωνισμό για τις καρδιές και το μυαλό όσων δεν έχουν ακόμα διαλέξει πλευρά, μόνο θα βοηθούσε να διακρίνουμε τις προτάσεις για κοινωνική αλλαγή από αυτές που προωθούν οι Σταλινικοί και άλλοι εξουσιαστές.

Μέσα στους μαζικούς αγώνες ενάντια στον καπιταλισμό, την κρατική βία και τον φασισμό θα πρέπει να δώσουμε ίσο βάρος στην αντιπαράθεση ανάμεσα σε διαφορετικά οράματα για το μέλλον. Να μην το κάνουμε αυτό σημαίνει να υποθέτουμε εκ των προτέρων ότι θα ηττηθούμε πριν μπορέσει να καρποφορήσει οποιοδήποτε από αυτά τα οράματα. Αναρχικοί, Μενσεβίκοι, Σοσιαλεπαναστάτες και άλλοι έμαθαν με τον σκληρό τρόπο μετά το 1917 ότι η αποτυχία να προετοιμαστεί κανείς για τη νίκη μπορεί να είναι πιο καταστροφική από την αποτυχία να προετοιμαστεί για την ήττα.

Τα καλά νέα είναι ότι τα επαναστατικά κινήματα δεν είναι υποχρεωτικό να έχουν το τέλος που είχε η Ρωσική Επανάσταση. Υπάρχει ένας άλλος δρόμος.

Αντί να επιδιώκουμε την κρατική εξουσία μπορούμε, αντίθετα, να ανοίξουμε χώρους για την αυτονομία, αφαιρώντας από το κράτος την νομιμοποίησή του και αναπτύσσοντας την ικανότητα να ικανοποιούμε άμεσα τις ανάγκες μας. Αντί δικτατοριών και στρατών, μπορούμε να οικοδομήσουμε παγκόσμια ριζωματικά4 δίκτυα για την αμοιβαία άμυνα εναντίον οποιουδήποτε αποζητά να αποκτήσει εξουσία επάνω μας. Αντί να ψάχνουμε για καινούριους εκπροσώπους για να μας λύσουν τα προβλήματά μας, μπορούμε να δημιουργήσουμε ενώσεις βάσης βασισμένες στην εθελοντική συνεργασία και την αλληλοβοήθεια. Στην θέση κρατικά διαχειριζόμενων οικονομιών, μπορούμε να θεμελιώσουμε νέα κοινά σε μια οριζόντια βάση. Αυτή είναι η αναρχική εναλλακτική, που θα μπορούσε να έχει πετύχει στην Ισπανία τη δεκαετία του 1930 αν δεν είχε ισοπεδωθεί από τον Φράνκο, από την μια, και από τον Στάλιν, από την άλλη. Από την Τσιάπας και την Kabylia μέχρι την Aθήνα και την Ροτζάβα, όλα τα κινήματα και οι εξεγέρσεις των τελευταίων τριών δεκαετιών που αποτελούν πηγές έμπνευσης, έχουν ενσωματώσει στοιχεία του αναρχικού μοντέλου.

Οι υποστηρικτές των κρατικιστικών λύσεων ισχυρίζονται ότι είναι πιο αποτελεσματικοί, το ερώτημα όμως είναι: σε τι είναι πιο αποτελεσματικοί; Δεν υπάρχει σύντομος δρόμος για την ελευθερία· δεν μπορεί να επιβληθεί από πάνω. Αν επιδιώκουμε να δημιουργήσουμε γνήσια ισότητα, πρέπει να oργανωθούμε με έναν τρόπο που να το αντανακλά αυτό, αποκεντρώνοντας την εξουσία και απορρίπτοντας όλες τις μορφές ιεραρχίας. Οικοδομώντας τοπικά πρότζεκτ, ικανά να αντιμετωπίζουν τις άμεσες ανάγκες μέσα από άμεση δράση και αλληλεγγύη, και διασυνδέοντάς τα σε παγκόσμια κλίμακα, μπορούμε να προχωρήσουμε στον δρόμο για έναν κόσμο στον οποίο κανείς να μην μπορεί να εξουσιάζει κανέναν. Το είδος της επανάστασης που θέλουμε να κάνουμε δεν μπορεί να συμβεί σε μια νύχτα· είναι μια συνεχής διαδικασία καταστροφής όλων των σημείων συγκέντρωσης εξουσίας, από την οικιακή σφαίρα μέχρι τον Λευκό Οίκο.

Καθώς εντείνονται οι κρίσεις της περιόδου μας, καινούριοι επαναστατικοί αγώνες πρόκειται να ξεσπάσουν. Ο αναρχισμός είναι η μόνη πρόταση για την επαναστατική αλλαγή που δεν έχει κηλιδωθεί από μια θάλασσα αίματος. Στο χέρι μας είναι να τον επικαιροποιήσουμε για την νέα χιλιετία, ώστε να μην καταδικαστούμε να επαναλάβουμε το παρελθόν.

Είτε για πάντα το Κράτος, συντρίβοντας την ατομική και την τοπική ζωή, καταλαμβάνοντας όλα τα πεδία της ανθρώπινης δραστηριότητας, φέρνοντας μαζί του τους πολέμους και τους εσωτερικούς αγώνες για εξουσία, τις παλατιανές επαναστάσεις του που μόνο αλλάζουν τον έναν τύρανο με τον άλλον, και, αναπόφευκτα, στο τέλος αυτής της εξέλιξης υπάρχει…θάνατος!

Ή η καταστροφή των Κρατών, και η καινούρια ζωή που αρχίζει και πάλι σε χιλιάδες κέντρα πάνω στην αρχή της ζωντανής πρωτοβουλίας του ατόμου και των ομάδων και αυτήν της ελεύθερης συμφωνίας.

Η επιλογή είναι δική σας!

Πιότρ Κροπότκιν: Tο Κράτος: Ο ιστορικός του ρόλος5

 

 

Το παρόν κείμενο είναι μια διασκευή από το καινούριο μας βιβλίο The Russian Counterrevolution. Μπορείτε να το μεταφορτώσετε από εδώ χωρίς αντίτιμο ή να παραγγείλετε ένα αντίτυπο από τις εκδόσεις AK Press.

 

1 Στμ. Μεταφρασμένο από εδώ: https://crimethinc.com/2018/05/29/theres-no-such-thing-as-revolutionary-government-why-you-cant-use-the-state-to-abolish-class.

2 Στμ. Αναφέρεται στο κείμενο: “Circular to all the Federations of the International Association of Workers”.

3 Στμ. Στο πρωτότυπο: exclusionary socialism.

4 Στμ. Στο πρωτότυπο: rhizomatic: ριζωμένος.

5 Στμ. Στα ελληνικά από τις εκδόσεις Ελεύθερος Τύπος, 1985.

Sep 10

Ένας αιώνας από τη βίαιη καταστολή του Αυγούστου του 1918 από τους Μπολσεβίκους

στα ίχνη της Ρώσικης Αντεπανάστασης

των CrimethInc.1

Στη συνέχεια του βιβλίου μας σχετικά με τη κατάληψη της εξουσίας από τους Μπολσεβίκους, The Russian Counterrevolution, ρίχνουμε μια ματιά εκατό χρόνια πίσω για να παρατηρήσουμε την επέτειο της πρώτης φοράς που οι Μπολσεβίκοι χρησιμοποίησαν τον Ρώσικο στρατό για να συντρίψουν διαμαρτυρίες από τους εργάτες και τους αγρότες που τους βοήθησαν να ανέβουν στην εξουσία. Αν δεν θέλουμε οι επαναστάσεις του αύριο να εξελιχθούν με τον ίδιο τρόπο, από μας εξαρτάται να μάθουμε από το παρελθόν.

 

Ο Αύγουστος του 2018 σηματοδοτεί την εκατοστή επέτειο ενός αιματηρού ορόσημου στην εξέλιξη της μπολσεβίκικης αντεπανάστασης: την καταστολή των εξεγέρσεων στο Νίζνυ Νοβγκορόντ και την Πιένζα. Και τα δύο ήταν κινήματα διαμαρτυρίας που προκλήθηκαν από την πολιτική του Κόκκινου Στρατού να “επιτάσσει” φαγητό και άλλα υλικά που θεωρούσαν απαραίτητα από τον απλό κόσμο. Οι διαμαρτυρίες και οι μαζικές εκτελέσεις που ακολούθησαν από τους Μπολσεβίκους έλαβαν χώρα στο πλαίσιο όλο και πιο έντονων συγκρούσεων που είδαν την Ρώσικη Επανάσταση να μετατρέπεται σε έναν Ρώσικο Εμφύλιο Πόλεμο. Ήταν η πρώτη φορά που οι Μπολσεβίκοι χρησιμοποίησαν μαζικές εκτελέσεις και τρομοκρατία όχι απλά εναντίον των πολιτικών τους αντιπάλων αλλά εναντίον των εργατών και των αγροτών ως τάξεις. Αυτός ο “τρόμος” έφτασε να χαρακτηρίζει τις σχέσεις τους με τους αγρότες και τους εργάτες στα χρόνια που ακολούθησαν.

Οι απολογητές των Μπολσεβίκων δικαιολογούν τις πράξεις τους αποδίδοντας την ακραία βία σε όλες τις πλευρές, καθώς ο Λευκός Στρατός προσπαθούσε να επιβάλλει και πάλι το βάρβαρο τσαρικό καθεστώς. Κάποιοι φτάνουν τόσο μακριά ώστε να ισχυρίζονται ότι οι αγρότες που διαμαρτύρονταν στην περιοχή της Penza ήταν πράκτορες των Λευκών. Εκατό χρόνια μετά τις δολοφονίες τους, πρέπει να εξετάσουμε αυτούς τους ισχυρισμούς. Για να το κάνουμε αυτό, πρέπει να ξεκινήσουμε μελετώντας τι είχε επιφέρει η στρατηγική των Μπολσεβίκων – η εμμονή τους με τον έλεγχο της κρατικής εξουσίας – στην Επανάσταση μετά από δέκα μήνες.

Πολεμικός Κομμουνισμός

Οι διαμαρτυρίες των αγροτών ξεκίνησαν από τις “επιτάξεις”, ένα κεντρικό κομμάτι της πολιτικής του “πολεμικού κομμουνισμού” που υιοθέτησαν οι Μπολσεβίκοι τον Ιούνιο του 1918, μόλις δυο μήνες νωρίτερα. Ο όρος “πολεμικός κομμουνισμός” ήταν ένας κτηνώδης ευφημισμός για την καθαρή κλοπή από την πλευρά των γραφειοκρατών και των κομμισάριων οτιδήποτε είχαν οι αγρότες. Στη θεωρία, ο Κόκκινος Στρατός και οι Μπολσεβίκοι κομμισάριοι επιτρεπόταν να παίρνουν το “πλεόνασμα” αλλά, στην πραγματικότητα, δεν υπήρχε κανένας μηχανισμός λογοδοσίας και πολλοί Μπολσεβίκοι δεν είχαν καμμιά εμπειρία με τις καλλιέργειες ούτε καμμιά ιδέα για το τι αποτελούσε “πλεόνασμα” και τι αποτελούσε τις προμήθειες σε τρόφιμα των οικογενειών των αγροτών. Ουσιαστικά, στα μέλη του κόμματος δόθηκε απόλυτη εξουσία και ατιμωρησία να πλουτίζουν σε βάρος των αγροτών.

Ακόμα περισσότερο, αγνοώντας τις εκκλήσεις πρώην συντρόφων, ο Λένιν υπέγραψε μια συνθήκη ειρήνης με τη Γερμανική και την Αυστρο-ουγγρική Αυτοκρατορία τον Μάρτιο του 19182, παραχωρώντας τους αυτό που ήταν ο σιτοβολώνας της Ρώσικης Αυτοκρατορίας στην Ουκρανία, την Πολωνία και τη Βαλτική. Αυτό σχεδόν εγγυούνταν έναν λιμό στην Μόσχα, την Πετρούπολη και άλλες πόλεις, αναγκάζοντας τους Μπολσεβίκους να ξεζουμίσουν ακόμα σκληρότερα την ύπαιθρο προς τα πιο ανατολικά. Για να ποδοπατήσει την δυσαρέσκεια και να στερεώσει το αγκάλιασμα της εξουσίας, ο Λένιν ουσιαστικά έθεσε αντιμέτωπες τις πόλεις με την ύπαιθρο, θέτοντας τις πρώτες σε οξύτατο κίνδυνο πείνας και αναγκάζοντας την δεύτερη να δεχτεί πλήρη υποταγή, ακόμα χειρότερη από αυτήν που ίσχυε κάτω από το τσαρικό καθεστώς.

Για να “ρίξει λάδι” στη φωτιά και να δώσει κίνητρο στον Κόκκινο Στρατό να επιτάσσει χωρίς οίκτο, ο Λένιν και ο κομματισμός του μηχανισμός διέδωσαν τον μύθο του “κουλάκου”, του πλούσιου αγρότη που δρούσε σαν καπιταλιστής της υπαίθρου, εκμεταλλευόταν τους ακτήμονες αγρότες και καταδίκαζε τους κατοίκους των πόλεων στη λιμοκτονία. Στην πραγματικότητα, αγρότες σε ένα ευρύ φάσμα διαφόρων περιστάσεων τιμωρήθηκαν κάτω από το καθεστώς του πολεμικού κομμουνισμού. Μια ελάχιστη μειοψηφία αγροτών είχε συγκεντρώσει μεγάλες εκτάσεις γης και πλούτου μετά το τέλος της δουλοπαροικίας, αλλά οι Μπολσεβίκοι χαρακτήριζαν συστηματικά ακτήμονες, φτωχοποιημένους αγρότες σαν “κουλάκους” για να δικαιολογήσουν τις συλλήψεις και τις εκτελέσεις τους. Ο ίδιος ο Λένιν είχε μεγάλη άγνοια της αγροτικής ζωής – χρηματοδοτούνταν από την εύπορη μητέρα του τις πρώτες δεκαετίες της δράσης του, ακόμα και στη διάρκεια της εξορίας στη Σιβηρία, όπου και περνούσε τον καιρό του μεταφράζοντας, κολυμπώντας και κυνηγώντας. Στα γραπτά του, χρησιμοποιούσε τον όρο “κουλάκο” ως έναν πολιτικά βολικό αποδιοπομπαίο τράγο.

Σε αντίθεση με τους αναρχικούς και τους αριστερούς Σοσιαλεπαναστάτες (αριστερούς Εσέρους)3, οι Μπολσεβίκοι δεν υποστήριζαν ουσιαστικά την αναδιανομή της γης στην ύπαιθρο, οπότε οι αγρότες κάθε προέλευσης είχαν λόγο να διαμαρτύρονται ενάντια στην εξουσία τους. Και όταν ξεκίνησε η πολιτική της “επίταξης”, οι διαμαρτυρίες αυτές απλά εξαπλώθηκαν. Οι αγρότες στην Penza και αλλού είχαν μια ρεαλιστική κατανόηση των συμφερόντων τους. Με το τέλος του πολεμικού κομμουνισμού και την έναρξη της Νέας Οικονομικής Πολιτικής (ΝΕΠ), που επανέφερε τον καπιταλισμό στη Ρωσία, οι αγρότες είχαν ουσιαστικά συντριβεί ως κοινωνική δύναμη· αυτός ήταν ο λόγος που ο Στάλιν μπόρεσε να τους “αναδιοργανώσει” σε “κολλεκτίβες”, ουσιαστικά ένα σύστημα φυτειών με εξαναγκαστική εργασία όχι τόσο διαφορετική από αυτήν που παρείσχε τη βάση για την απόσπαση αξίας στο αμερικανικό και το βρετανικό μοντέλο του καπιταλισμού.

Οι αγρότες είχαν δίκιο να διαμαρτύρονται ενάντια στον πολεμικό κομμουνισμό από την αρχή. Εκ των υστέρων, μπορούμε να δούμε ότι αυτή η πολιτική δεν είχε καμμιά δικαιολογία ούτε ως σκοπός ούτε ως μέσο.

Η Εξέγερση

Στις 5 Αυγούστου του 1918, οι διαμαρτυρίες ενάντια στις επιτάξεις απέκτησαν ορμή ανάμεσα στους αγρότες της περιοχής Penza. Το κίνημα αυτό εξαπλώθηκε γρήγορα σε γειτονικές περιοχές. Η περιοχή της Penza ήταν επίσης θέατρο για την εξέγερση του Pugachev κατά τον 18ο αιώνα, μια πολυπολιτισμική και γηγενής εξέγερση ενάντια στην δουλοπαροικία και τον ρώσικο ιμπεριαλισμό. Ήταν μια περιοχή με ιστορία αντίστασης στην καταπίεση.

Οι περιγραφές σε σχέση με την φύση του κινήματος ποικίλουν. Οι Μπολσεβίκοι αναφέρονταν σ’ αυτό ως μια ανταρσία, ενώ αρκετές άλλες πηγές αναφέρονται απλά σε διαμαρτυρίες. Υπήρχαν σίγουρα ένοπλες εξεγέρσεις των αγροτών ενάντια στην εξουσία των Μπολσεβίκων στους μήνες που ακολούθησαν. Είναι πιθανόν ότι τα γεγονότα του Αυγούστου του 1918 συνιστούσαν απλά ένα οργισμένο κίνημα διαμαρτυρίας, αλλά μετά την αντίδραση των Μπολσεβίκων με μαζικές δολοφονίες και τρομοκρατία, οι αγρότες είδαν το πραγματικό πρόσωπο του νέου κράτους και συνειδητοποίησαν ότι αν ήθελαν να αλλάξουν τα πράγματα οι απλές διαμαρτυρίες δεν θα αρκούσαν.

Εν πάσει περιπτώσει, ο πρόεδρος του σοβιέτ της Πιένζα, Kurayev, δεν ανησυχούσε ιδιαίτερα για την εξέγερση αυτή. Σκέφτηκε ότι οι Μπολσεβίκοι θα απαντούσαν με προπαγάνδα, όχι με τη δύναμη των όπλων. Ο Λένιν διαφώνησε. Ήδη στις 8 Αυγούστου, μόλις τρεις μέρες αργότερα, τα στρατεύματα των Μπολσεβίκων είχαν συντρίψει το κίνημα διαμαρτυρίας στην Penza. Μη ικανοποιημένος με την απλή επανάκτηση του ελέγχου της κατάστασης, ο Λένιν έστειλε στις 9 Αυγούστου ένα τηλεγράφημα στο Nizhny Novgorod, την μεγαλύτερη ίσως πόλη στην οποία είχαν ξεσπάσει διαμαρτυρίες. Ισχυριζόμενος ότι οι διαμαρτυρίες ήταν ένα καθαρό σημάδι μιας συνομωσίας των “Λευκοφρουρών” και, συνεπώς, αρνούμενος οποιαδήποτε μεσολάβηση ή ισχυρισμούς που είχαν να κάνουν με την επιβίωση των ίδιων των αγροτών, ο Λένιν έγραψε:

“Η πρώτη σας αντίδραση πρέπει να είναι να εδραιώσετε μια δικτατορική τρόικα (δηλαδή εσείς, ο Markin και άλλο ένα πρόσωπο) και να εισάγετε μαζική τρομοκρατία· να πυροβολήσετε ή να απελάσετε τις εκατοντάδες των πορνών που κάνουν όλους τους στρατιώτες να πίνουν, όλους τους πρώην αξιωματικούς κλπ. Δεν υπάρχει ούτε μια στιγμή για χάσιμο· πρέπει να δράσετε αποφασιστικά, με μαζικά αντίποινα. Άμεση εκτέλεση για οποιονδήποτε συλληφθεί να κατέχει όπλο. Μαζικές απελάσεις των Μενσεβίκων και άλλων ύποπτων στοιχείων”.”

Στις 11 Αυγούστου, τρεις μέρες μετά την καταστολή του κινήματος διαμαρτυρίας, ο Λένιν έστειλε ένα τηλεγράφημα4 στην Κεντρική Εκτελεστική Επιτροπή του σοβιέτ της Penza:

“Σύντροφοι! Η εξέγερση των κουλάκων στις πέντε επικράτειές σας πρέπει να συντριβεί χωρίς οίκτο. Τα συμφέροντα ολόκληρης της επανάστασης απαιτούν τέτοιες δράσεις, γιατί η τελική μάχη με τους κουλάκους μόλις έχει αρχίσει. Οι άνθρωποι αυτοί πρέπει να παραδειγματιστούν.

  1. Κρεμάστε (και εννοώ κρεμάστε δημόσια, ώστε ο κόσμος να τους δει) τουλάχιστον 100 κουλάκους, πλούσιους μπάσταρδους και γνωστά παράσιτα.

  2. Δημοσιεύστε τα ονόματά τους.

  3. Κατασχέστε όλη τη σοδειά τους.

  4. Ξεχωρίστε τους ομήρους, σύμφωνα με τις οδηγίες μου στο χτεσινό τηλεγράφημα.

Κάντε τα όλα αυτά ώστε να τα δει ο κόσμος μίλια τριγύρω, να τα καταλάβει, να τρέμει, και πείτε τους ότι σκοτώνουμε τα παράσιτα τους κουλάκους και ότι θα συνεχίσουμε να το κάνουμε. Απαντήστε λέγοντας ότι έχετε λάβει και εκτελείτε αυτές τις οδηγίες. Δικός σας, Λένιν.

Υ.Γ. Χρησιμοποιείστε τους πιο σκληρούς ανθρώπους”.

Μόνο στις 18 Αυγούστου, αφού αυτές οι οδηγίες είχαν διεκπεραιωθεί, ξέσπασε μια ένοπλη εξέγερση στην περιφέρεια της Penza, στην πόλη του Chembar. Η εξέγερση ήταν υπό την καθοδήγηση των αριστερών Σοσιαλεπαναστατών. Και αυτή συνετρίβη.

Η Λευκή Απειλή

Οι απολογητές των κομμουνιστών σήμερα, δικαιολογούν τη μαζική δολοφονία από τους Μπολσεβίκους στη βάση του ότι η επιβολή “πειθαρχίας” στις μάζες ήταν απαραίτητη εν όψει της πολύ χειρότερης Λευκής απειλής. Είναι αλήθεια ότι από την αρχή, ο Λευκός Στρατός εκτελούσε αναρχικούς και Μπολσεβίκους φυλακισμένους και μακέλλευε χωρικούς που θεωρούνταν ύποπτοι υποστήριξης της επανάστασης. Ο ισχυρισμός, όμως, ότι η Λευκή βία ήταν που όπλισε το χέρι των Μπολσεβίκων είναι μια δικαιολογία για μια στρατηγική των Μπολσεβίκων που ήταν σε εξέλιξη ήδη για αρκετό καιρό. Η πολιτική καταστολή από τους Μπολσεβίκους εναντίον των πολιτικών τους αντιπάλων χρονολογείται ήδη από τους πρώτους μήνες της Σοβιετικής κυβέρνησης. Ήδη από τον Aπρίλιο του 1918, οι Μπολσεβίκοι επιτέθηκαν σε 26 γραφεία και κοινωνικά κέντρα αναρχικών στην Μόσχα, σκοτώνοντας δεκάδες και συλλαμβάνοντας εκατοντάδες, σαν απάντηση στην αναρχική προπαγάνδα που ασκούσε κριτική στην εξουσία τους. Έκαναν επίσης επιδρομές και συλλήψεις στην Πετρούπολη και αρκετές ακόμα πόλεις, όπως η Vologda, στις οποίες οι αναρχικοί γνώριζαν αυξανόμενη υποστήριξη από τους αγρότες και τους σιδηροδρομικούς.

Ακόμα περισσότερο, η Λευκή απειλή δεν μπορεί να δικαιολογήσει την καταστολή από τους Μπολσεβίκους στην Penza τον Αύγουστο του 1918 γιατί εκείνη την εποχή δεν υπήρχε στην πραγματικότητα Λευκός Στρατός για να τον επικαλεστεί κανείς. Τον Ιούνιο του 1918, ο Λευκός Στρατός δεν αριθμούσε παρά 9000 στρατιώτες, που η βάση τους ήταν 1000 χιλιόμετρα μακριά, έχοντας καταφύγει στο Kuban, μετά την ήττα τους σε όλες, σχεδόν, τις μάχες. Ακόμα και ο ύπατος αρχηγός τους, ο Kornilov, είχε σκοτωθεί. Τον Αύγουστο, ήταν διαλυμένοι και αμυνόμενοι, προσπαθώντας να ανασυγκροτήσουν την ηγεσία τους και προσπαθώντας απελπισμένα να στρατολογήσουν περισσότερα στρατεύματα. Μέχρι τα τέλη του 1918, όταν η Μεγάλη Βρετανία, η Γαλλία και οι Ηνωμένες Πολιτείες άρχισαν να παρέχουν σημαντική υλική υποστήριξη στον Λευκό Στρατό και μέχρι ο Στρατηγός Ντενίκιν ξεκινήσει μια αντεπίθεση στον Καύκασο, έχοντας εξασφαλίσει την υποστήριξη αρκετών κοζάκων πολεμιστών, οι κύριες απειλές για την εξουσία των Μπολσεβίκων προέρχονταν από την Αριστερά. Ο Λένιν μιλά για μια “Λευκή Φρουρά” που οργανώνει το κίνημα διαμαρτυρίας αλλά, όπως ξέρει πολύ καλά, ήταν οι αριστεροί Εσέροι, οι εχθροί του Λευκού Στρατού, που ήταν περισσότερο ενεργοί μεταξύ των αγροτών στην περιοχή της Penza.

Μια άλλη κύρια δύναμη στο πεδίο της μάχης ήταν η Τσεχοσλοβάκικη Λεγεώνα, η οποία αριθμούσε σχεδόν 60.000 βετεράνους μαχητές, που είχαν στρατολογηθεί κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο για να πολεμήσουν ενάντια στην Αυστρο-ουγγρική Αυτοκρατορία (κατακτήτρια δύναμη της Τσεχοσλοβάκίας). Βρισκόμενοι στην Ουκρανία όταν ξέσπασε η Οκτωβριανή Επανάσταση, παρέμειναν στο μέτωπο για να σταματήσουν πολλαπλές επελάσεις των Γερμανών, ενώ διαπραγματεύονταν παράλληλα με τις σοβιετικές αρχές ένα ασφαλές πέρασμα στο λιμάνι του Βλαδιβοστόκ, ώστε να μπορέσουν να μεταφερθούν πίσω στην Ευρώπη και να συνεχίσουν να πολεμούν στο Δυτικό Μέτωπο.

Τον Μάιο του 1918, τρεις μήνες αφότου τους είχε παρασχεθεί άδεια να αποπλεύσουν από το Βλαδιβοστόκ, η Λεγεώνα διασπάρθηκε κατά μήκος του Υπερσιβηρικού σιδηροδρόμου. Κανείς δεν έφυγε, καθώς οι σοβιετικές αρχές παρεμπόδισαν την διαδικασία και επιτάξανε τον οπλισμό της Λεγεώνας. Ξέσπασε διαμάχη όταν δόθηκε προτεραιότητα σε τραίνα τα οποία μετέφεραν Ούγγρους αιχμαλώτους πολέμου για επαναπατρισμό – η Ουγγαρία ήταν μια από τις χώρες που κατείχαν την Τσεχοσλοβακία και, ως σύμμαχος της Αυτοκρατορικής Γερμανίας, μια από τις χώρες με τις οποίες ο Λένιν είχε συνάψει συνθήκη ειρήνης. Ο επαναπατρισμός στρατευμάτων της Tριπλής Συμμαχίας και η κωλυσιεργία στην επιστροφή της Τσεχοσλοβάκικης Λεγεώνας στον πόλεμο, μέσω του Βλαδιβοστόκ, έδωσε υπόσταση στην υποψία τους ότι ο Λένιν εργαζόταν ακόμα για λογαριασμό της Αυτοκρατορικής Γερμανίας, η ίδια κατηγορία που έγινε και από τους αριστερούς Εσέρους, όταν παραιτήθηκαν από την κυβέρνηση τον Μάρτιο του 1918.

Ο Λένιν διέταξε την σύλληψη της Λεγεώνας, οπότε οι στρατιώτες της εξεγέρθηκαν και κατέλαβαν τον σιδηρόδρομο, συγκροτώντας μοα αυτόνομη ένοπλη δύναμη στη Σιβηρία. Η Τσεχοσλοβάκικη Λεγεώνα προσχώρησε στον Λευκό Στρατό μόνο μήνες αργότερα, αν και υποστήριζε με συνέπεια τις δημοκρατικές παρατάξεις των Λευκών (αυτές που ήταν υπέρ της Συντακτικής Συνέλευσης) και, σε διάφορες περιστάσεις, αντιμαχόταν την τσαρική παράταξη. Ο κύριος πολιτικός της στόχος ήταν να πετύχει την ανεξαρτησία της Τσεχοσλοβακίας, κάτι που οδήγησε τους λεγεωνάριους να ακολουθήσουν τις κατευθύνσεις των δυνάμεων της Αντάντ και να υποστηρίξουν τους Λευκούς.

Η Τσεχοσλοβάκικη Λεγεώνα ήταν μια από τις πιο αποτελεσματικές μάχιμες μονάδες που αντιτίθονταν στους Μπολσεβίκους· κάποια στιγμή το 1918, κατέλαβαν σχεδόν κάθε πόλη στη Σιβηρία. Παρ’ όλα αυτά, η σύγκρουση μαζί της προκλήθηκε σχεδόν αποκλειστικά από τις πολιτικές των Μπολσεβίκων. Ήταν είτε η παρανοϊκή έλλειψη εμπιστοσύνης του Λένιν στις αυτόνομες δυνάμεις είτε η μυστική του σκευωρία με τη Γερμανία, που τον έκανε να διατάξει την σύλληψη των λεγεωνάριων, γεγονός που προκάλεσε, αρχικά, την εξέγερσή τους. Η εξέγερση ήταν αυθόρμητη, πηγαίνοντας αντίθετα ακόμα και με τις εντολές της ηγεσίας της Λεγεώνας και τα σχέδια της Αντάντ να τους μπαρκάρουν πίσω στην Δυτική Ευρώπη. Η χρήση της καταστολής από τον Λένιν ως πρώτο καταφύγιο, βοήθησε τον Λευκό Στρατό να στρατολογήσει τους λεγεωνάριους, εφοδιάζοντάς τον με την πιο ικανή δύναμη κατά τον πρώτο χρόνο του Εμφυλίου Πολέμου· αυτό, με τη σειρά του, ενθάρρυνε τις δυνάμεις της Αντάντ να εντείνουν τις προσπάθειες επέμβασής τους στην ρωσική ενδοχώρα.

Εν πάσει περιπτώσει, η Λεγεώνα δεν έφτασε πιο κοντά στην εξέγερση στην Penza από την Σαμάρα, σχεδόν 400 χλμ. μακριά – εκείνη την περίοδο, είχαν εστιάσει την προσοχή τους ανατολικά στο Βλαδιβοστόκ, χωρίς να προσπαθήσουν να πλησιάσουν στην Penza.

Ούτε ο Λευκός Στρατός ούτε η Τσεχοσλοβάκικη Λεγεώνα αποτελούσαν οποιαδήποτε απειλή κοντά στην Penza την στιγμή των διαμαρτυριών των αγροτών, όπως πολύ καλά γνώριζε ο Λένιν. Οι ισχυρισμοί του για την συνομωσία μιας “Λευκής Φρουράς” αντιπροσωπεύουν μια δημαγωγική χειραγώγηση σχεδιασμένη να κρύψει το γεγονός ότι οι διαμαρτυρόμενοι στην Penza ήταν απλοί άνθρωποι που διαμαρτύρονταν απέναντι στην εξουσία των Μπολσεβίκων.

Οι αριστεροί Σοσιαλεπαναστάτες

Η παρουσία των αριστερών Εσέρων στην Πιένζα μετά την έναρξη της εξέγερση των αγροτών είναι απόλυτα λογική στο πλαίσιο αυτό. Οι αριστεροί Εσέροι ήταν ένα σοσιαλιστικό κόμμα που προωθούσε επί μακρόν το αίτημα της μεταρρύθμισης της γης, είχε ισχυρή υποστήριξη μεταξύ των αγροτών και είχε υποστεί πρόσφατα καταστολή στην Μόσχα, μετά από μια αποτυχημένη εξέγερση5.

Ενώ ο κύριος στόχος των Μπολσεβίκων ήταν η κατάληψη της εξουσίας, ο Εσέροι ήταν προσηλωμένοι σε μερικές αρχές, αν και αυτό τους καθιστούσε, ίσως, λιγότερο αποτελεσματικούς ως πολιτικό κόμμα. Θα μπορούσε να ειπωθεί ότι είχαν διατηρήσει μια αντίθεση αρχής στην Συνθήκη Μπρεστ-Λιτόφσκ, την καταστροφική αυτή συνθήκη ειρήνης με την Αυτοκρατορική Γερμανία. Όταν αυτή υπογράφηκε τον Μάρτιο, οι Εσέροι παραιτήθηκαν από τις θέσεις τους στη σοβιετική κυβέρνηση· τον Ιούλιο μονάδες της Τσεκά, που ελέγχονταν από τους αριστερούς Εσέρους, δολοφόνησαν τον Γερμανό πρέσβη φον Μίρμπαχ και προσπάθησαν να καταλάβουν κυβερνητικά κτίρια και τηλεγραφεία. Ήλπιζαν ότι με τις ενέργειες αυτές θα υπονόμευαν την ειρήνη με τη Γερμανία και ότι στην πορεία θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν τους Μπολσεβίκους στην ηγεσία της σοβιετικής κυβέρνησης. Η εξέγερσή τους δεν είχε σχεδιαστεί για να καταπνίξει τα Σοβιέτ αλλά για να επαναφέρει την επανάσταση σ’ αυτό που, στο μυαλό τους, ήταν η ορθή πορεία της.

Φυσικά οι Εσέροι δεν ήταν παρά ακόμα ένα πολιτικό κόμμα που προσπαθούσε να ελέγξει την επανάσταση. Κανείς δεν θα έπρεπε να τους εξιδανικεύσει. Απλά, η καταστολή τους δείχνει ανάγλυφα ότι οι Μπολσεβίκοι ήταν πιο επιτήδειοι στα παιχνίδια εξουσίας: δεν δίσταζαν να χρησιμοποιήσουν οποιαδήποτε τακτική για να μείνουν στην εξουσία ούτε παρέμεναν πιστοί σε αρχές που δεν ήταν τους πολιτικά ωφέλιμες. Αν οι Εσέροι είχαν καταφέρει να ηγεμονεύσουν στην επανάσταση, αυτό θα ήταν, πιθανόν, αποτέλεσμα της χρήσης τακτικών παρόμοιων με αυτές των Μπολσεβίκων.

Εν πάσει περιπτώσει, όσον αφορά την εξέγερση στην Penza, η εμπλοκή των αριστερών Εσέρων επιβεβαιώνει το ψευδές των ισχυρισμών των Μπολσεβίκων. Μακράν του να είναι συμπαθούντες των Λευκών, τα μόνα οργανωμένα στοιχεία μεταξύ των αγροτών της ήταν αριστεροί Εσέροι, που υποστήριζαν πάντα μια πλατφόρμα αγροτικής μεταρρύθμισης και μεγαλύτερης αυτονομίας για τους αγρότες. Ήταν αφοσιωμένοι αντίπαλοι των Λευκών.

Ο Κόκκινος Στρατός

Είναι, επίσης, πιθανόν οι αριστεροί Εσέροι να αποφάσισαν να εξεγερθούν τον Ιούλιο του 1918 επειδή τον προηγούμενο μήνα οι Μπολσεβίκοι είχαν παγιώσει τον έλεγχό τους πάνω στον Κόκκινο Στρατό επαναφέροντας μια αριστοκρατική ιεραρχία (καθοδηγούμενη από πρώην αξιωματικούς του Τσάρου), δίνοντας έτσι τέλος σε οποιοδήποτε κατάλοιπο αυτοοργάνωσης και διορίζοντας πολιτικούς επιτρόπους καθώς και ένα τεράστιο δίκτυο κατασκόπων και χαφιέδων για να εξασφαλίσουν την πολιτική υπακοή.

Επί έναν, σχεδόν, χρόνο, οι Μπολσεβίκοι είχαν ήδη αναλάβει δράση ενάντια σε επαναστατικά στοιχεία στο στράτευμα. Ανάμεσα σε αυτά ήταν πρωτίστως το Σύνταγμα του Dvinsk6. Για να πούμε την ιστορία του θα πρέπει να ανατρέξουμε πίσω στο 1917.

Το σύνταγμα του Ντβινσκ απαρτιζόταν από δεκάδες χιλιάδες στρατιώτες από το Ανατολικό Μέτωπο που είχαν προχωρήσει σε μαζική ανυπακοή. Μαζί με το αντάρτικο στην Ουκρανία, παρείχε ένα από τα βασικά παραδείγματα του τύπου των επαναστατικών πολεμικών επιχειρήσεων με τις οποίες οι αναρχικοί πρότειναν να ανατραπεί τόσο η Ρωσική Αυτοκρατορία (είτε υπό τον Τσάρο είτε υπό τον Κερένσκι) όσο και τα αυτοκρατορικά κράτη, από την άλλη πλευρά των συνόρων.

Οι κοζάκοι αρνήθηκαν να εκτελέσουν όσους αντιστέκονταν· αντ’ αυτού, χιλιάδες φυλακίστηκαν. Οι φυλακισμένοι απελευθερώθηκαν τον Σεπτέμβριο του 1917 μετά από μεγάλες λαϊκές διαμαρτυρίες. Σε κείνο το σημείο, αποτελούσαν ένα επαναστατικό σύνταγμα. Οι Μπολσεβίκοι προσπάθησαν να πάρουν τον έλεγχο του συντάγματος αλλά, αντίθετα, οι στρατιώτες του εξέλεξαν ως ηγέτη τους τον Grachov, έναν αναρχικό. Στην Οκτωβριανή Επανάσταση, που γνώρισε λυσσαλέες μάχες στην Μόσχα, το σύνταγμα του Ντβινσκ ήταν στην πρώτη γραμμή των πιο σκληρών μαχών, καταλαμβάνοντας το Δημαρχείο, το Ξενοδοχείο Metropole και το Κρεμλίνο.

Ο Grachov ήταν επικριτικός της αυταρχικής κατεύθυνσης των Μπολσεβίκων. Άρχισε να εφαρμόζει ένα σχέδιο για τον εξοπλισμό των εργατών σε μη αντάρτικα εδάφη, στέλνοντας όπλα και πολεμοφόδια στις εργοστασιακές επιτροπές. Στα τέλη Νοέμβρη, οι Μπολσεβίκοι τον κάλεσαν στο Nizhny Novgorod, υποτίθεται για να μιλήσουν για στρατιωτικά θέματα. Μακριά από το σύνταγμα και το αναρχικό προπύργιο στη Μόσχα, τον σκότωσαν πυροβολώντας τον μέσα στα γραφεία της στρατιωτικής διοίκησης. Οι Μπολσεβίκοι ισχυρίστηκαν ότι ήταν ατύχημα. Στη συνέχεια, ο Λένιν και ο Τρότσκυ διέλυσαν το σύνταγμα του Ντβινσκ και όλες τις άλλες επαναστατικές μονάδες που είχαν πάρει μέρος στις μάχες της Οκτωβριανής Επανάστασης.

Με τον καιρό, έγινε φανερό στους Μπολσεβίκους ότι η εξόντωση μεμονωμένων ατόμων δεν θα ήταν αρκετή. Τον Ιούνιο του 1918, ήταν έτοιμοι να εισαγάγουν τον “πολεμικό κομμουνισμό”. Θα χρειάζονταν μια στρατιωτική δύναμη που να είναι κάτω από τον πλήρη έλεγχό τους, ικανό να εκτελέσει οποιαδήποτε φρικαλεότητα – εντελώς ανάλογα με τον τσαρικό στρατό που στήριζε το παλιό σύστημα. Οπότε κατάργησαν τον εργατικό έλεγχο, ακύρωσαν την εκλογή των αξιωματικών, επαναθέσμισαν τους στρατιωτικούς χαιρετισμούς, αύξησαν δραστικά τον μισθό και τα προνόμια των αξιωματικών, επέβαλαν πειθαρχία από την κορυφή προς τα κάτω, διεξήγαγαν μια μαζική στρατολόγηση πρώην τσαρικών αξιωματικών και ενσωμάτωσαν πλήρως την Τσεκά – την πολιτική αστυνομία – στον στρατό. Με το τέλος του Ρωσικού Εμφυλίου Πολέμου, το 83% των αξιωματικών του Κόκκινου Στρατού ήταν άτομα που είχαν υπηρετήσει υπό τον Τσάρο.

Ενώ οι Μπολσεβίκοι “έπεισαν” αρκετούς τσαρικούς αξιωματικούς να υπηρετήσουν με τον Κόκκινο Στρατό εκβιάζοντάς τους, κρατώντας ως ομήρους τις οικογένειές τους, άλλοι υπηρέτησαν οικειοθελώς, συνειδητοποιώντας ότι ο τσαρισμός ήταν νεκρός και ότι οι Μπολσεβίκοι θα γίνονταν οι καινούριοι υπερασπιστές των προνομίων. Μετά το 1917, ο πιο σίγουρος δρόμος για να κρατήσουν τα προνόμιά τους ήταν να γίνουν κομμουνιστές.

Η επανάσταση δεν χρειαζόταν τους αξιωματικούς του Τσάρου για να πετύχει. Όλοι οι επιφανείς ηγέτες των αναρχικών στρατιωτικών σχηματισμών στον Εμφύλιο Πόλεμο – η Μαρία Νικηφόροβα, ο Νέστορ Μάχνο, ο Fyodor Shchuss, η Olga Taratuta, οι Anatoli Zhelezniakov, Novoselov, Lubkov – είχαν επιλεγεί από τους συντρόφους τους σύμφωνα με τις ικανότητές τους. Ήταν εργάτες ή αγρότες, αλλά ήταν ανάμεσα στους πιο αποτελεσματικούς στο πεδίο της μάχης, νικώντας αρκετές φορές τα στρατεύματα των Λευκών που παρέτασσαν συχνά πιο πολυάριθμες δυνάμεις. Ο Τρότσκυ καλούσε επανειλημμένα τον Zhelezniakov και τον Μάχνο στην πρώτη γραμμή όταν ο Λευκός Στρατός κέρδιζε έδαφος από τον Κόκκινο Στρατό.

Λαμβάνοντας υπόψιν τις αυταρχικές αλλαγές στον Κόκκινο Στρατό, δεν μας εκπλήσσει που τον Αύγουστο του 1918 οι Μπολσεβίκοι επιδίωξαν μια στρατιωτική λύση απέναντι στις διαμαρτυρίες των αγροτών. Τον Ιούνιο, ο Λένιν και ο Τρότσκυ είχαν αποφασίσει να κάνουν βάση της εξουσίας τους ένα ιεραρχικό στράτευμα και μια πολιτική αναγκαστικής επίταξης και μαζικής λιμοκτονίας. Αυτό τους καθιέρωσε ως εχθρούς των αγροτών και των εργατών, προκαλώντας μια σύγκρουση την οποία δεν μπορούσαν να κερδίσουν παρά μόνο με τη δύναμη των όπλων.

Συμπεράσματα

Αν είμασταν επιεικείς και πιστεύαμε ότι ο Λένιν ήταν ένας ειλικρινής επαναστάτης, το μόνο που μπορούμε να συμπεράνουμε είναι ότι το πρόβλημα ήταν η Γιακωβίνικη θεωρία του για την επανάσταση – σύμφωνα με την οποία ήταν απαραίτητη η κατάληψη του κράτους ώστε να επιβληθεί η επανάσταση μέσω της μαζικής τρομοκρατίας. Αν δεν υιοθετήσουμε την άποψη πολλών από τους συγχρόνους τους, οι οποίοι πίστευαν ότι ήταν απλά ένας πεινασμένος για εξουσία δικτάτορας, η μόνη εξήγηση των πράξεών του είναι ότι, ταυτίζοντας την επιτυχία της επανάστασης με την κατάληψη της κρατικής εξουσίας, ήταν πρόθυμος να αφήσει κατά μέρος τις αρχές ώστε να κάνει οτιδήποτε αναγκαίο για να αυξήσει την εξουσία της σοβιετικής κυβέρνησης. Παρ’ όλα αυτά, όσο περισσότερη δύναμη συσσώρευε η κυβέρνησή του, τόσο περισσότερους εχθρούς έκανε και τόσο περισσότερη βία ήταν απαραίτητη για να διατηρήσει τη θέση του.

Ο Λένιν συνήψε μια συμμαχία με την Αυτοκρατορική Γερμανία ως κάτι πολιτικά βολικό για να αποδεσμεύσει τον ρωσικό στρατό εναντίον των υποστηρικτών της Συντακτικής Συνέλευσης· αυτό προκάλεσε, όμως, την εξέγερση των αριστερών Εσέρων. Οι Μπολσεβίκοι έπρεπε, επίσης, να λάβουν βίαια μέτρα εναντίον των αναρχικών τον Απρίλιο του 2018 επειδή η αναρχική προπαγάνδα και κριτική στην κυβέρνηση των Μπολσεβίκων κινητοποιούσε όλο και περισσότερους υποστηρικτές, κάτι που έκανε, όμως, τους αναρχικούς να διπλασιάσουν τις προσπάθειές τους. Μετά την παράδοση της Ουκρανίας στη Γερμανία, οι Μπολσεβίκοι χρειάζονταν τον πολεμικό κομμουνισμό για να τροφοδοτήσουν τις πόλεις χωρίς να κάνουν παραχωρήσεις στους αγρότες. Ο πολεμικός κομμουνισμός, όμως, προκάλεσε μεγαλύτερες διαμαρτυρίες από τους αγρότες. Για να τις σταματήσει, ο Λένιν τις συνέτριψε με την στρατιωτική βία και αυτό έπαιξε καταλυτικό ρόλο στο ξέσπασμα πραγματικών εξεγέρσεων εναντίον του κομμουνιστικού κράτους.

Μια ιατρογενής ασθένεια7 είναι μια ασθένεια που προκαλείται από ιατρική θεραπεία. Όπως λέει και το τραγούδι: “I know an old lady who swallowed a fly…”8.

Στα τέλη του Αυγούστου του 1918, η Εσέρα Fanny Kaplan έκανε την πρώτη απόπειρα κατά της ζωής του Λένιν. Αμέσως μετά από αυτό, οι Μπολσεβίκοι θέσπισαν μια πολιτική που ονόμασαν Κόκκινο Τρόμο. Ισχυρίστηκαν ότι ο Τρόμος ήταν απαραίτητος για την υπεράσπιση της επανάστασης από μια συνομωσία των Λευκών – αλλά, στην πραγματικότητα, ο Λευκός Στρατός δεν είχε ακόμα ξεκινήσει καν οποιαδήποτε αποτελεσματική αντεπίθεση. Οι άμεσες αιτίες του Τρόμου ήταν οι κριτικές, οι διαμαρτυρίες και οι επιθέσεις που αντιμετώπιζαν οι Μπολσεβίκοι από τους αναρχικούς, τους Εσέρους και τους απλούς εργάτες και αγρότες, των οποίων τα συμφέροντα ο Λένιν ισχυριζόταν πως εκπροσωπούσε.

Ο σκοπός του Τρόμου ήταν να προστατέψει τους Μπολσεβίκους από την Επανάσταση. Ο αυταρχικός πολιτικός χαρακτήρας του σχεδίου τους γίνεται φανερός από μια δήλωση στον Μπολσεβίκικο τύπο: “Οποιοσδήποτα τολμά να διαδίδει την παραμικρότερη φήμη ενάντια στο Σοβιετικό καθεστώς θα συλλαμβάνεται άμεσα και θα στέλνεται σε στρατόπεδα εργασίας”. Αυτή ήταν μια αναφορά στο σύστημα των γκουλάγκ, που είχε ήδη εδραιωθεί μέσα στους δέκα μόλις μήνες της Μπολσεβίκικης εξουσίας, κομμάτι του εργαλείου της καταστολής από τους Μπολσεβίκους που θα στοίχιζε, τελικά, εκατομμύρια ζωές.

Σήμερα, εκατό χρόνια από τη στιγμή που οι Μπολσεβίκοι έστρεψαν την μόλις παγιωμένη πολεμική ισχύ εναντίον διαμαρτυρόμενων αγροτών, μπορούμε να αναλογιστούμε την αφρωσύνη της στρατηγικής τους καθώς και οποιασδήποτε παρόμοιας πεποίθησης ότι το κράτος μπορεί να έχει το οποιοδήποτε επαναστατικό δυναμικό ως εργαλείο απελευθέρωσης των μαζών. Το κράτος μπορεί να διατηρήσει την ύπαρξή του μόνο ελέγχοντας και καταπιέζοντας τις μάζες. Από την ίδια του τη φύση, είναι ένα αντεπαναστατικό εργαλείο.

Το Μπολσεβίκικο κόμμα είχε σαν μέλη πολλούς ειλικρινείς επαναστάτες, οι οποίοι υπέταξαν, όμως, την ελεύθερη βούλησή τους στα κελεύσματα ενός ιεραρχικού κόμματος. Προσπαθώντας να υπακούσουν τους ηγέτες τους, πιστεύοντας στο επαναστατικό δυναμικό του κράτους, έγιναν βασανιστές, λογοκριτές, δεσμοφύλακες και εκτελεστές. Αυτοί που αρνήθηκαν, αυτοί που επέλεξαν πιο ειρηνικές προσεγγίσεις ή τακτικές βασισμένες στην αλληλεγγύη εκδιώχτηκαν. Μόνο οι πιο αιμοδιψείς και αδίστακτοι μπορούσαν να ανέβουν στην κομματική ιεραρχία, υποκινούμενοι από τον ίδιο τον Λένιν. Μόλις δέκα μήνες μετά την κατάληψη της εξουσίας, οι Μπολσεβίκοι είχαν ήδη σε λειτουργία ένα σύστημα εκτελεστών, μυστικής αστυνομίας και στρατοπέδων συγκέντρωσης για επαναστάτες που αρνούνταν να δεχτούν την εξουσία τους και ήταν έτοιμοι να χρησιμοποιήσουν μαζικές δολοφονίες ενάντια στους αγρότες και τους εργάτες που δεν υποκλίνονταν μπροστά τους.

Από κει κι ύστερα, τα πράγματα μόνο χειρότερα έγιναν.

Βιβλιογραφία

Paul Avrich, “Russian Anarchism and the Civil War,” The Russian Review. Vol.27 No.3: 296–306. July 1968.

Paul Avrich, The Russian Anarchists. Oakland: AK Press, 2006.

Nick Heath, “Bolshevik Repression against Anarchists in Vologda,” libcom.org, 15 Οκτωβρίου 2017.

Nadezhda Krupskaya, “Illyich Moves to Moscow, His First Months of Work in Moscow” Reminiscences of Lenin. International Publishers, 1970.

George Leggett. The Cheka: Lenin’s Political Police. Oxford: Oxford University Press, 1986.

Lenin, “Telegram to the Penza Gubernia Executive Committee of the Soviets” στο J. Brooks and G. Chernyavskiy, Lenin and the Making of the Soviet State: A Brief History with Documents (2007). Bedford/St Martin’s: Boston and New York, σελ. 77

James Ryan. Lenin’s Terror: The Ideological Origins of Early Soviet State Violence. London: Routledge, 2012.

Voline, The Unknown Revolution, 1917-1921. New York: Free Life Editions, 1974.

Nicolas Werth, Karel Bartosek, Jean-Louis Panne, Jean-Louis Margolin, Andrzej Paczkowski, Stephane Courtois, The Black Book of Communism: Crimes, Terror, Repression. Cambridge: Harvard University Press, 1999.

Επιπλέον Διάβασμα

Ilyich Moves to Moscow, His First Months of Work in Moscow, από τις “Αναμνήσεις από τον Λένιν” [“Reminiscences of Lenin”] της Κρούπσκαγυα.

Bolshevik repression against anarchists in Vologda

April 2018: One Hundred Year Anniversary of the Beginning of Bolshevik Terror

Lenin Orders the Massacre of Sex Workers, 1918

1 Στμ. Μεταφρασμένο από εδώ: https://crimethinc.com/2018/08/30/a-century-since-the-bolshevik-crackdown-of-august-1918-tracing-the-russian-counterrevolution.

2 Στμ. Πρόκειται για την Συνθήκη του Μπρεστ-Λιτόφσκ, που υπογράφηκε στις 3 Μαρτίου του 1918 στην ομώνυμη πόλη της Λευκορωσίας μεταξύ της Μπολσεβικικής Ρωσίας και των Κεντρικών Δυνάμεων στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, μετά από πολύμηνες διαπραγματεύσεις. Χαρακτηρίστηκε και ως “συνθήκη άνευ προσαρτήσεων – άνευ αποζημιώσεων”. Η συνθ’ηκη υπήρξε ιδιαίτερα επώδυνη για τη Ρωσία, την άλλοτε τσαρική αυτοκρατορία, αφού αφαίρεσε περίπου το ένα τέταρτο των εδαφών, μαζί με τον πληθυσμό τους, το ίδιο ποσοστό του συνόλου της βιομηχανίας της, καθώς και το ένα δέκατο του συνόλου των πλουτοπαραγωγικών πηγών, ανθρακωρυχείων κ.λπ. Λόγω δε των εσωτερικών γεγονότων και της ασκούμενης προπαγάνδας, ελάχιστη εντύπωση έκανε αυτή στους Ρώσους. Τα παράλογα εδαφικά κέρδη της Γερμανίας από τη Συνθήκη, που δεν μπορούσαν να κερδηθούν στο πεδίο των μαχών, αποτελούν ένα από τα ισχυρότερα ιστορικά επιχειρήματα ότι η χρηματοδότηση του ασήμαντου ως τότε κόμματος των Μπολσεβίκων και ο ύποπτος ρόλος του Λένιν αποτελούσε στρατηγικό σχέδιο της Γερμανίας. Μετατρέποντας μερικές λαϊκές διαδηλώσεις σε ολοκληρωτικό εμφύλιο δημιούργησαν τον αντιπερισπασμό που χρειάζονταν για να καμφθεί η Ρωσική προέλαση. Ενώ εγκαθιδρύοντας έναν Γερμανό πράκτορα στην εξουσία της Ρωσίας, που θα αποδεχόταν οτιδήποτε τού ζητούσαν, η Γερμανία αποκτούσε πια τον έλεγχο της Ανατολικής Ευρώπης και των πετρελαίων της Μαύρης θάλασσας. Ως αποτέλεσμα δε της Συνθήκης Μπρεστ-Λιτόφσκ, συνομολογήθηκε, τον Αύγουστο του 1918, και μια δεύτερη, σύμφωνα με την οποία η Ρωσία υποχρεώθηκε να καταβάλει στη Γερμανία έξι δισεκατομμύρια χρυσά μάρκα.

3 Στμ. Οι αριστεροί Εσέροι ήταν η αριστερή πτέρυγα του κόμματος των Σοσιαλεπαναστατών (στα ρωσικά социалистов-революционеров-CP ή Εσ-Ερ, εξ ου και Εσέροι) που διαφώνησαν με την υποστήριξη της Προσωρινής Κυβέρνησης που σχηματίστηκε μετά την Φεβρουαριανή Επανάσταση και συντάχθηκαν με τους Μπολσεβίκους. Ηγετική φυσιογνωμία των αριστερών Εσέρων είναι η Μαρία Σπιριδόνοβα. Οι αριστεροί Εσέροι έγιναν ο εταίρος των Μπολσεβίκων στη Σοβιετική Κυβέρνηση μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917, ηγούμενοι των Λαϊκών Επιτροπάτων για την γεωργία, την δικαιοσύνη, τα ταχυδρομεία και τηλεγραφεία, κλπ., για να παραιτηθούν, όμως, αργότερα σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την υπογραφή και την επικύρωση της Συνθήκης του Μπρεστ-Λιτόφσκ, φτάνοντας μάλιστα να οργανώσουν εξέγερση σε περιοχές που είχαν παραχωρηθεί στους Γερμανούς βάσει αυτής της Συνθήκης. Συνέχισαν για κάποιο διάστημα να συνεργάζονται με τους Μπολσεβίκους σε άλλα επίπεδα και αρκετά μέλη τους προχώρησαν τελικά στο Κομμουνιστικό Κόμμα της Σοβιετικής Ένωσης.

4 Στμ. Το τηλεγράφημα αυτό αναφέρεται από την Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου των ΗΠΑ ως “Διαταγή Απαγχονισμού”, δείτε εδώ το λήμμα στην αγγλική Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/Lenin%27s_Hanging_Order.

5 Στμ. Στα μέσα Ιουλίου 1918, οι Αριστεροί Εσέροι, αντιδρώντας στην υπογραφή της Συνθήκης του Μπρεστ-Λιτόφσκ προσπάθησαν, όπως σημειώσαμε και προηγουμένως, να οργανώσουν εξεγέρσεις σε περιοχές που είχαν παραχωρηθεί στους Γερμανούς· υποστηρικτές τους είχαν εμπλακεί στην δολοφονία του Γερμανού πρέσβη Γκραφ φον Μίρμπαχ στη Μόσχα, στην Ρωσική ΣΟΣΔ, στις 6 Ιουλίου, και του Στρατάρχη φον Άιχορν, διοικητή της Στρατιάς του Κιέβου και στρατιωτικό διοικητή της Ουκρανίας, στις 30 Ιουλίου. Η δολοφονία του φον Μίρμπαχ σηματοδότησε την αρχή της αποτυχημένης εξέγερσης των Αριστερών Εσέρων στην Μόσχα το 1918, που για κάποιους ήταν μέρος του σχεδίου της Διπλής Αντάντ να υπονομεύσει της εξουσία του Λένιν στηρίζοντας την πιο ισχυρή αντιπολίτευση μετά την αποτυχημένη εξέγερση του Αταμάνου Καλέντιν στην περιοχή του Ντον τον Ιανουάριο του 1918. Δείτε και στη συνέχεια του κειμένου.

6 Στμ. Ντβινσκ: ονομασία, κατά το διάστημα 1893-1920, του σημερινού Ντάουγκαβπιλς, της δεύτερης σε μέγεθος πόλης της Λετονίας. Για την ιστορία του συντάγματος του Ντβινσκ δείτε και το: “Το σύνταγμα του Ντβινσκ και ο μυστηριώδης θάνατος του Grachov” (https://libcom.org/history/dvinsk-regiment-mysterious-death-grachov).

7 Στμ. Στο πρωτότυπο: iatrogenic condition.

8 Στμ. There Was an Old Lady Who Swallowed a Fly: αγγλικό παιδικό τραγούδι χωρίς νόημα, του είδους που είναι γνωστά και ως σωρευτικά, δηλαδή απλοϊκά τραγούδια των οποιών οι στροφές γίνονται σταδιακά μεγαλύτερες. Το τραγούδι διηγείται την ιστορία μιας γριάς που καταπίνει όλο και μεγαλύτερα ζώα, το καθένα με στόχο να πιάσει το ζώο που είχε καταπιεί προηγουμένως, μέχρι που πεθαίνει καταπίντας ένα άλογο.

Sep 09

Μια παγκόσμια ματιά στην καταστολή: η απεργία στις φυλακές και η εβδομάδα αλληλεγγύης στους αναρχικούς φυλακισμένους

των CrimethInc1

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, βρίσκεται σε εξέλιξη μια, πρακτικά χωρίς προηγούμενο, απεργία στις φυλακές, θέτοντας καινούρια προηγούμενα για τον συντονισμό μεταξύ αγώνων στις φυλακές και κέντρα κράτησης και για την αλληλεγγύη από όσους είναι έξω από τα κάγκελα. Εν τω μεταξύ, η εβδομάδα 23-30 Αυγούστου είναι η έκτη ετήσια εβδομάδα παγκόσμιας αλληλεγγύης με τους φυλακισμένους αναρχικούς, στην οποία αναρχικοί σε ολόκληρο τον κόσμο συντονίζουν τους αγώνες αλληλεγγύης ανάμεσα σε διαφορετικές χώρες και ηπείρους. Πιστεύουμε πολύ έντονα ότι κάθε κρατούμενος είναι πολιτικός κρατούμενος, και ότι ο καλλίτερος τρόπος να υποστηρίξουμε τους φυλακισμένους αναρχικούς είναι να οικοδομήσουμε ένα κίνημα ενάντια στο ίδιο το σωφρονιστικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα. Την ίδια στιγμή, η εβδομάδα παγκόσμιας αλληλεγγύης είναι μια εξαιρετική ευκαιρία να ενημερωθούμε από τους συντρόφους μας από άλλα σημεία του κόσμου σχετικά με τις διαφορετικές στρατηγικές καταστολής που διάφορες κυβερνήσεις εφαρμόζουν σήμερα και πώς να τις αντιμετωπίσουμε.

Στο κείμενο που ακολουθεί, θα εξερευνήσουμε σύγχρονα μοντέλα καταστολής που στοχεύουν αναρχικούς σ’ ολόκληρο τον κόσμο και μερικούς από τους τρόπους που κινήματα έχουν απαντήσει. Κοιτώντας σ’ αυτόν τον μικρόκοσμο του τρόπου με τον οποίον λειτουργεί η καταστολή σε σχέση με τον ευρύτερο πληθυσμό μπορεί να μας δώσει έναν τρόπο να καταλάβουμε την αλληλεγγύη στους κρατούμενους ως ένα μέρος των ευρύτερων αγώνων ενάντια στις φυλακές με στόχο την ελευθερία για όλους. Ως αναρχικοί, στοχεύουμε να αναλύσουμε τις κατασταλτικές τακτικές του κράτους ώστε να αναπτύξουμε καλλίτερες πρακτικές ασφάλειας, να οικοδομήσουμε διεθνείς συνδέσεις και να βελτιώσουμε τις ικανότητές μας στην αλληλοϋποστήριξη και την φροντίδα μεταξύ μας.

Κύματα καταστολής, 2017-2018

Οι δύο πρώτες δεκαετίες του 21ου αιώνα έχουν δει μια σταθερή εντατικοποίηση της καταστολής κατευθυνόμενης στους αναρχικούς και τους συντρόφους τους. Μερικά από τα πιο γνωστά παραδείγματα των λίγων προηγούμενων χρόνων περιλαμβάνουν την υπόθεση Tarnac στη Γαλλία, μια έρευνα για την “τρομοκρατίας” που ξεκίνησε το 2008 και ολοκληρώθηκε φέτος με την πλήρη αθώωση όλων των κατηγορουμένων· τις επιχειρήσεις Pandora, Piñata, και Pandora 2 στην Ισπανία, που ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2014 και τελείωσε φέτος· η υπόθεση Scripta Manent στην Ιταλία, από το 2017· η επιχείρηση Fenix στην Δημοκρατία της Τσεχίας, από την άνοιξη του 2015· τις εφόδους που η αστυνομία έχει διεξαγάγει σε ολόκληρη την Ευρώπη μετά τη μάχη του Αμβούργου το καλοκαίρι του 2017· την υπόθεση εμπρησμών για τους τρεις της Βαρσοβίας στην Πολωνία, 2016-2017· και τη μαζική καταστολή στις Ηνωμένες Πολιτείες ως αποτέλεσμα της κατάληψης του Standing Rock και την αντίσταση στην ορκομωσία του Τραμπ, με την τελευταία αυτή υπόθεση να κλείνει τον Ιούλιο που μόλις μας πέρασε. Είμαστε επίσης μάρτυρες της συνεχιζόμενης καταστολής από το δικτατορικό καθεστώς στη Λευκορωσία όπως και στη Ρωσία, πιο πρόσφατα με την υπόθεση του “Δικτύου”.

Σε ολόκληρο τον κόσμο, τα κράτη και οι αστυνομίες τους επιλέγουν από την ίδια “ποικιλία” τακτικών για να επιτύχουν τον ίδιο σκοπό. Οι συγκεκριμένες επιλογές που κάνουν μπορεί να ποικίλουν ανάλογα με το συγκεκριμένο πλαίσιο, αλλά η “εργαλειοθήκη” και οι θεμελιώδεις στόχοι είναι οι ίδιοι.

Για παράδειγμα, τα ίδια υπολογιστικά προγράμματα χρησιμοποιούνται σε αρκετές διαφορετικές χώρες για να ασκούν λογοκρισία στο διαδίκτυο. Σε μερικές χρησιμοποιούνται μόνο για να κλείνουν μερικούς ιστότοπους ενώ αλλού μπλοκάρουν ένα πολύ ευρύ πεδίο περιεχομένου· αλλά οι ίδιες αρχές είναι επί τω έργω και στις δυο περιπτώσεις και το μόνο που απαιτείται ώστε η πρώτη περίπτωση να γίνει η δεύτερη είναι οι αρχές να επιλέξουν μερικά επιπλέον κουτάκια στο κατασταλτικό λογισμικό. Το ίδιο ισχύει και για άλλες μορφές αστυνομικής καταστολής. Αυτό δείχνει με ποιο τρόπο η διαφορά ανάμεσα σε μια υποτιθέμενα ανεκτική φιλελεύθερη δημοκρατία και σε μια αυταρχική δικτατορία είναι ποσοτική και όχι ποιοτική.

Όταν μια αστυνομία αναπτύσσει μια καινούρια στρατηγική ή αρχίζει να εφαρμόζει μια ειδική τακτική πιο συχνά σε ένα σημείο του κόσμου, αυτές συχνά διαδίδονται και σε άλλες αστυνομικές αρχές σε ολόκληρο τον κόσμο. Για παράδειγμα, μπορούμε να συνδέσουμε τις διάφορες περιπτώσεις παγιδεύσεων στις ΗΠΑ – Eric McDavid, David McKay, Bradley Crowder, Matthew DePalma, τους 3 του NATO 3, τους 5 του Cleveland – και την περίπτωση της επιχείρησης Fenix στην Δημοκρατία της Τσεχίας, αργότερα, στις οποίες διάφοροι προβοκάτορες πράκτορες [agents provocateurs] προσπάθησαν να παρασύρουν/δελεάσουν άτομα στον σχεδιασμό μιας επίθεσης σε ένα στρατιωτικό τραίνο και να επιτεθούν σε μια ομάδα εκκενώσεων της αστυνομίας με βόμβες μολότωφ. Αρχικά, η Επιχείρηση Fenix είχε σχεδιαστεί σαν μια εκστρατεία ενάντια στο Δίκτυο Επαναστατικών Πυρήνων [Network of Revolutionary Cells], ένα δίκτυο που είχε αναλάβει την ευθύνη για μια σειρά εμπρησμών κατά αστυνομικών και καπιταλιστικών στόχων· τελικά, έκλεισε σαν μια ανεπιτυχής προσπάθεια να στιγματιστούν οι αναρχικοί και να αποκατασταθεί η νομιμοποίηση της τσέχικης αστυνομίας στα μάτια του κοινού.

Ανάλογα, μπορούμε επίσης να κατανοήσουμε την Επιχείρηση Fenix στο πλαίσιο δεκάδων προσπαθειών της αστυνομίας στην Ιταλία, τις ΗΠΑ, τη Γαλλία, την Ισπανία και αλλού να δημιουργήσει ένα προηγούμενο τρομοκρατικών υποθέσεων συνομωσίας με τις οποίες να δυσφημίσει και να φυλακίσει αναρχικούς. Κοιτώντας τες μεμονωμένα, η δίκη Μarini στην Ιταλία, η υπόθεση των 9 της Tarnac, οι επιχειρήσεις Pandora και Piñata, και η Επιχείρηση Fenix δεν είναι τίποτα άλλο από μπερδεμένα παραδείγματα εισαγγελικών υπερβάσεων. Αλλά όταν τις δούμε ως τμήμα ενός παγκόσμιου προτύπου με το οποίο οι κατασταλτικές δυνάμεις του κράτους προσπαθούν να βρουν μια καινούρια μέθοδο για να εξουδετερώσουν τα δίκτυα που συνδέουν δημοφιλή κοινωνικά κινήματα, τότε μπορούμε να αναγνωρίσουμε αυτό που όλες έχουν κοινό. Σ’ αυτό το πλαίσιο, γίνεται επίσης φανερό πώς η τακτική της Ρωσικής αστυνομίας να βασανίζει συλληφθέντες ώστε να υπογράφουν ψευδείς ομολογίες θα μπορούσε να επεκταθεί σε άλλες χώρες, αν δεν κινηθούμε άμεσα για να τις δημοσιοποιήσουμε. Γι’ αυτό είναι τόσο σημαντικό να υιοθετήσουμε μια παγκόσμια προσέγγιση στη μελέτη των κρατικών στρατηγικών καταστολής.

Αναπτυσσόμενη διεθνής αστυνομική συνεργασία

Σε ολόκληρο τον κόσμο, οι αστυνομικές δυνάμεις συνεργάζονται περισσότερο από ποτέ. Η καταστολή σε ολόκληρη την έκταση της Ευρώπης καταδεικνύει την συνεργασία των αστυνομικών αρχών και την εφαρμογή στην πράξη των αντιτρομοκρατικών και αντιεξτρεμιστικών νόμων.

Η πρόσφατη ληστεία τράπεζας στο Άαχεν της Γερμανίας το απεικονίζει παραστατικά: ένα ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης, το μοίρασμα πληροφοριών μεταξύ των αστυνομικών αρχών και η εντατικοποίηση της συνεργασίας μεταξύ διαφόρων δικαστικών αρχών στον απόηχο δυο απαλλοτριώσεων τραπεζών το 2013 και το 2014. Η ισπανική και η γερμανική αστυνομία συνεργάστηκαν στη λήψη του DNA των υποτιθέμενων δραστών, οι οποίοι και καταδικάστηκαν για τη ληστεία της Pax Bank, της τράπεζας της Καθολικής Εκκλησίας.

Μπορούμε να δούμε επίσης ενδείεξεις αυτής της τάσης στην τελευταία υπόθεση που σχετίζεται με την εκστρατεία SHAC (Stop Huntingdon Animal Cruelty), που είχε σαν στόχο τον κρατούμενο αυτή τη στιγμή αγωνιστή για την απελευθέρωση των ζώων Sven van Hasselt. Έξι ευρωπαϊκά κράτη συνεργάστηκαν για τη σύλληψή του.

Βλέπουμε επίσης τις αστυνομίες σε διάφορες χώρες να ανταλλάσουν εκπαιδευτικά προγράμματα και εμπειρία σε μια πιο οργανωμένη βάση. Για παράδειγμα, το Κολλέγιο της Ευρωπαϊκής Αστυνομίας (CEPOL) οργάνωσε ένα σεμινάριο για την τρομοκρατία στην Ελλάδα τον Ιούλιο του 2012, στο οποίο οι ιταλικές αρχές πρόσφεραν μια σε βάθος επισκόπιση τηων κατασταλτικών μέτρων που έχουν χρησιμοποιήσει ενάντια στο ανατρεπτικό αναρχικό κίνημα. Το Γραφείο της Ευρωπαϊκής Αστυνομίας (EUROPAL) δημοσιεύει μια ετήσια έκθεση, την “Έκθεση για την Κατάσταση και τις Τάσεις στην Τρομοκρατία” (Terrorism Situation and Trend Report, TE-SAT), στην οποία μπορεί να βρει κανείς ένα κεφάλαιο αφιερωμένο στην υποτιθέμενη αριστερή και αναρχική “τρομοκρατία”. Αυτό το είδος συνεργασίας έχει αποκτήσει ώθηση και σε άλλες περιοχές, όπως στο Κέντρο Πληροφοριών και Καταστάσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (European Union Intelligence and Situation Center, SitCen)· τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνεργάζονται επίσης στο νομικό επίπεδο μέσω θεσμών όπως η Eurojust.

Κυβερνήσεις στον παγκόσμιο Βορρά εξοπλίζουν και εκπαιδεύουν τακτικά κράτη στον παγκόσμιο Νότο στην χρήση των τεχνολογιών τους και την εφαρμογή των καρασταλτικών τους στρατηγικών. Για παράδειγμα, η Γερμανίας και το Ισραήλ πλούτισαν πουλώντας εξοπλισμό στη Βραζιλία ενόψει του παγκοσμίου κυπέλλου ποδοσφαίρου του 2014. Σε ένα ακραίο παράδειγμα αυτού, η Μεγάλη Βρετανία προσπαθεί τώρα να δώσει ως υπεργολαβία τη φυλάκιση στην Αφρική, χτίζοντας μια καινούρια πτέρυγα φυλακών στη Νιγηρία. Όλα αυτά αποτελούν πολύ καλούς λόγους για να συνδέσουμε τους αγώνες μας.

Ο Λόγος περί Τρομοκρατίας και η Νομοθεσία

Οι νόμοι και η ρητορική ενάντια στον “εξτρεμισμό” και την “τρομοκρατία” είναι μερικά από τα πιο ισχυρά σύγχρονα εργαλεία για την ποινικοποίηση και την απονομιμοποίηση των κοινωνικών αγώνων. Πολλά κράτη ανέπτυξαν αντιτρομοκρατικούς νόμους ως αποτέλεσμα της προηγούμενης γενιάς των πολιτικών κινημάτων όπως οι Βασκικές αυτονομιστικές ομάδες στην Ισπανία ή η Φράξια Κόκκινος Στρατός (Red Army Faction, RAF) στη Γερμανία τη δεκαετία του 1970. Κατά κάποιο τρόπο, αυτό μπορεί να καθιστά τον πλαίσιο της “τρομοκρατίας” κάπως ξεπερασμένο όταν έχουμε να κάνουμε με τα σύγχρονα κοινωνικά κινήματα, που συνήθως δεν έχουν τυπικές ιεραρχίες όπως η RAF.

Η κύρια λειτουργία του πλαισίου για την “τρομοκρατία” είναι η νομιμοποίηση της αναστολής των νομικών δικαιωμάτων, ώστε να δώσει τη δύναμη στην αστυνομία να εφαρμόζει μια χωρίς όρια επιτήρηση, επ’ αόριστον κράτηση χωρίς κατηγορίες ή δίκη, πλήρη απομόνωση στη φυλακή, βασανιστήρια – όλες τις τακτικές που κάποτε χρησιμοποιούνταν για τη διατήρηση των αποικιοκρατικών καθεστώτων, των μοναρχιών και των δικτατοριών. Μετά τις 11 Σεπτεμβρίου 2001 και την προκήρυξη του αποκαλούμενου “πολέμου στον τρόμο”, αντιτρομοκρατικοί νόμοι έχουν αναβαθμιστεί σε ολόκληρο τον κόσμο ώστε να καταστήσουν αυτές τις τακτικές διαθέσιμες για την καταστολή οποιουδήποτε που μπορεί πιθανόν να απειλήσει τη σταθερότητα της τάξης που βασιλεύει.

Αυτός είναι ο λόγος που οι περισσότερες φιλελεύθερες ευρωπαϊκές δημοκρατίες μπορούν να συμφωνούν με τις αρχές μιας ουσιαστικά δικτατορίας όπως η Ρωσία του Πούτιν ότι το ίδιο νομικό πλαίσιο θα έπρεπε να εφαρμόζεται ενάντια τόσο στους αναρχικούς που υπερασπίζονται το κοινό ενάντια στην αστυνομική βία όσο και τους φονταμενταλιστές που πραγματοποιούν επιθέσεις σε τυχαίους πολίτες για το Ισλαμικό Κράτος. Αυτές οι δυο περιπτώσεις δεν έχουν τίποτα κοινό σε όρους τακτικής ή στόχων· το μόνο πράγμα που τις συνδέει είναι ότι αμφότερες αμφισβητούν την συγκεντρωτική εξουσία της κυρίαρχης κυβέρνησης.

Καταστολή: μια διεθνής γλώσσα με τοπικές διαλέκτους

“Βρες αυτό στο οποίο οποιοιδήποτε άνθρωποι θα υποταχθούν σιωπηρά και έχεις τα ακριβές μέτρο του άδικου και του λάθους που θα τους επιβληθεί”, Frederick Douglass.

Υπάρχουν κάποιες καινούριες εξελίξεις στο πεδίο της κρατικής καταστολής. Για παράδειγμα, βλέπουμε μια ραγδαία ανάπτυξη των κατασταλτικών τακτικών στη Ρωσία στην περίπτωση της υπόθεσης “Δίκτυο”, στην οποία πολλοί ακτιβιστές έχουν απαχθεί, απειληθεί, χτυπηθεί και βασανιστεί με ηλεκτροσόκ, κρεμασμένοι ανάποδα και άλλες μεθόδους. Χρησιμοποιώντας αυτές τις τακτικές, οι μπάτσοι των ρωσικών δυνάμεων ασφαλείας (της FSB, διαδόχου της KGB) έχουν εξαναγκάσει συλληφθέντες να υπογράψουν ψευδείς ομολογίες που επιβεβαιώνουν την ύπαρξη μιας κατασκευασμένης ομάδας που αποκαλείται “το Δίκτυο” και η οποία υποτίθεται ότι εκτελούσε τρομοκρατικές επιθέσεις στη διάρκεια των προεδρικών εκλογών τον Μάρτιο του 2018 και το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου της FIFA. Αυτές οι τακτικές δημιούργησαν μια ατμόσφαιρα φόβου, απομόνωσης και αβεβαιότητας στη Ρωσία, καθιστώντας πολύ δύσκολη την κινητοποίηση των αλληλέγγυων.

Η καινοτομία εδώ έγκειται στην χρήση βασανιστηρίων για την επιβεβαίωση ενός “τρομοκρατικού δικτύου” που έχει εφευρεθεί από το κράτος. Ο βασανισμός δεν είναι κάτι καινούριο για τους αναρχικούς και άλλους κρατούμενους στις μετα-σοβιετικε χώρες· παραμένει ένα από πιο ισχυρά εργαλεία στο πλαίσιο ενός ποινικού συστήματος του οποίου η διαφορά είναι περιβόητη και το οποίο είναι εξαιρετικά ανεκτικό προς την αστυνομία, παρέχοντάς της ακόμα μικρότερη νομική εποπτεία από αυτήν που ασκείται στην αστυνομία χωρών όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες. Το πλαίσιο στη Ρωσία και τη Λευκορωσία ξεχωρίζουν στο ότι και στις δυο περιπτώσεις το κράτος είναι ανοιχτά αυταρχικό, χωρίς να διστάζει να καταστέλλει βίαια ακόμα και τις πιο βασικές μορφές έκφρασης όπως το άνοιγμα πανώ σε δημόσιους χώρους.

Προς το παρόν, αυτή η στρατηγική φαίνεται να έχει αποτελέσματα στη Ρωσία και τη Λευκορωσία αλλά, μακροπρόθεσμα, η ωμή καταστολή καθιστά τις αρχές ευάλλωτες σε ξαφνικά ξεσπάσματα καταπιεσμένου [pent-up] θυμού. Στη Λευκορωσία, για παράδειγμα, παρά την τεράστια πίεση από την αυταρχική κυβέρνηση, οι αναρχικοί ήταν στην πρώτη γραμμή ενός από τα πιο δυνατά κοινωνικά κινήματα του 2017.

Σε αντιδιαστολή, στις “Δυτικές” χώρες, βλέπουμε πιο νομικίστικες στρατηγικές καταστολής, όπως υπερβολικά υψηλές εγγυήσεις και ακραίους όρους αποφυλάκισης που λειτουργούν απομονώνοντας και κατευνάζοντας τα άτομα μέσω της παραίτησης/μεταμέλειας [attrition]. Αυτό αντιπροσωπεύει λεπτότερες μορφές καταστολής που είναι περισσότερο αποδεκτές κοινωνικά σε όσους αρέσκονται να πιστεύουν ότι είναι πολίτες μιας δημοκρατίας. Μια ερευνητική έκθεση της αστυνομίας περιέγραψε την καταστολή της εκστρατείας SHAC σαν μια διαδικασία “αποκεφαλισμού της ηγεσίας” που επιτεύχθηκε μέσω μεγάλων ποινών φυλάκισης και εξοντωτικών εγγυήσεων και περιορισμών μετά την αποφυλάκιση που στόχευαν στην απόλυτη απομόνωση των ατόμων από τα κινήματά τους.

Η συνεργασία των αστυνομιών μεταξύ διαφορετικών ευρωπαϊκών κρατών δεν παίρνει πάντα την ίδια μορφή. Για παράδειγμα, ενώ διάφορα συνέδρια στην Ελλάδα, την Ιταλία και τη Γερμανία διεξάγονται με θέμα την αναρχική “τρομοκρατία” και “εξτρεμισμό”, χώρες που έχουν την εμπειρία λιγότερων μαχητικών δράσεων και μικρότερη λαϊκή “ανησυχία”, εφαρμόζουν διαφορετικές προσεγγίσεις. Πολλές χώρες διεξάγουν συναντήσεις των υπηρεσιών πληροφοριών με το πρόσχημα/μεταμφίεση ακαδημαϊκών ερευνών στη “μελέτη του εξτρεμισμού και της τρομοκρατίας”, ώστε να καταγράψουν την παρουσία συγκεκριμένων ιδεών ή τακτικών. Αυτό ήταν φανερό στην Τσεχία, όπου τέτοιες μελέτες χρησιμοποιήθηκαν για να αναλυθεί το τοπικό αναρχικό κίνημα. Για παράδειγμα, παρά την έλλειψη οποιωνδήποτε αποδείξιμων συνδέσεων με την FAI/FRI ή τη Συνομωσία Πυρήνων της Φωτιάς, πρόσφατες αναρχικές δράσεις στην Τσεχία από το Δίκτυο Επαναστατικών Πυρήνων περιγράφηκαν και επέσυραν κατηγορίες κυρίως μέσω ακαδημαϊκών και αστυνομικών ερευνών/μελετών που τις παρουσίαζαν ως μια επίδειξη/εμφάνιση των προηγούμενων ομάδων.

Μαθαίνοντας από πετυχημένες εκστρατείες υποστήριξης

“Μαθαίνουμε χίλιες φορές περισσότερα από την ήττα παρά από τη νίκη”. Ed Mead, μέλος της Ταξιαρχίας George Jackson και των Αντρών ενάντια στον Σεξισμό, επί πολλά χρόνια κρατούμενος και ομοφυλόφιλος αγωνιστής της ελευθερίας [liberationist].

Δεν είναι εύκολο να μετρήσουμε την αποτελεσματικότητα της καταστολής. Μια κατασταλτική εκστρατεία θα μπορούσε να ειπωθεί ότι είναι πετυχημένη αν οι στόχοι καταδικάζονται με μακροχρόνιες ποινές – ή αν το κίνημα με το οποίο σχετίζονται ουσιαστικά διαιρούνται, κατευνάζονται ή καταστρέφονται – ή αν οι κοινωνικοί αγώνες στους οποίους εμπλέκεται το κίνημα συμβιβάζονται ή γίνονται αντικείμενο ιδιοποίησης [co-opted].

Με αυτή την έννοια, για παράδειγμα, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η Επιχείρηση Fenix ήταν ανεπιτυχής γιατί οι ποινικές κατηγορίες που ασκήθηκαν δεν είχαν αποτέλεσμα. Όμως, η τσέχικη αστυνομία μπόρεσε να συλλέξει μια τεράστια ποσότητα δεδομένων για το αναρχικό κίνημα στην Τσεχία – και παρά το ότι απέτυχε να κερδίσει την υπόθεση κατά των εναγομένων, πέτυχε να ενσταλλάξει αντιτρομοκρατική ρητορική και “αντι-εξτρεμιστική” αίσθημα στον δημόσιο λόγο. Παρ’ όλα αυτά, όμως, οι αναρχικοί στην Τσεχία κέρδισαν σημαντική υποστήριξη από ολόκληρο τον κόσμο, κάτι πολύ σημαντικό για ανθρώπους που ήταν πίσω από τα σίδερα, απομονωμένοι και φορτωμένοι με κατηγορίες για “εξτρεμισμό”.

Μια από τις πιο εμπνευστικές πρόσφατες εκστρατείες υποστήριξης ήταν η υπεράσπιση των συλληφθέντων για την υπόθεση “J20” [δηλαδή, από τα γεγονότα στη διάρκεια της τελετής ορκομωσίας του Τραμπ στις 20 Ιανουαρίου 2016] στις ΗΠΑ, μια υπόθεση που τελείωσε με μια σχεδόν ολοκληρωτική ήττα του κράτους. Μπορούμε να δούμε ένα ακόμα τέτοιο παράδειγμα πηγή έμπνευσης, κάτω από πολύ λιγότερο ευνοϊκές συνθήκες στην εκστρατεία ενάντια στην συνεχιζόμενη υπόθεση “τρομοκρατίας” για το “Δίκτυο” στη Ρωσία, για την οποία οι γονείς των κατηγορουμένων έχουν δημιουργήσει ένα “Δίκτυο Γονιών” υποστήριξης των παιδιών τους και αντίθεσης στο απολυταρχικό καθεστώς.

Αναλαμβάνοντας την άμυνα του κινήματος

Η καταστολή συχνά επιβάλλει απομόνωση και άλλες κακουχίες. Καθένας είναι μοναδικός αλλά, γενικά, όσοι βρίσκονται στο άκρο που δέχεται την καταστολή χρειάζονται μερικά κοινά πράγματα: οικονομική και συναισθηματική υποστήριξη, υποστήριξη για τις οικογένειες και τους φίλους των κατηγορουμένων, ασφαλή ή τουλάχιστον αξιόπιστα κανάλια επικοινωνίας, δημοσιότητα σχετικά με την υπόθεση και – το σπουδαιότερο απ’ όλα – συνέχιση του αγώνα.

Διαφορετικές ομάδες μπορούν να παίξουν διαφορετικούς ρόλους στον αγώνα ενάντια στην καταστολή. Υπάρχουν ομάδες που σχηματίζονται για να αντιδράσουν στα κατασταλτικά χτυπήματα, όπως η εκστρατεία για την υποστήριξη των κατηγορουμένων της υπόθεσης J20, ή η Solidarat Rebel, που διαχέει πληροφορίες σχετικά με την υπόθεση της ληστείας τράπεζας στο Άαχεν, ή η πρωτοβουλία Antifenix, που προάγει την ανάλυση και την αντίσταση ενάντια στην Επιχείρηση Fenix στην Τσεχία. Αυτά τα εγχειρήματα είναι πολύ σημαντικά γιατί ανταποκρίνονται σε μια άμεση και επείγουσα ανάγκη για υποστήριξη. Υπάρχουν επίσης ομάδες που διατηρούν συνεπείς και μακροχρόνιες μορφές οργάνωσης ενάντια στην καταστολή, όπως ο Αναρχικός Μαύρος Σταυρός (Anarchist Black Cross, ABC). Ο Αναρχικός Μαύρος Σταυρός είναι ένα διεθνές δίκτυο αναρχικών ομάδων, με ιστορία ενός αιώνα, που εμπλέκονται στην πρακτική αλληλεγγύη προς τους φυλακισμένους.

Μπορούμε να εργαστούμε σε αρκετά επίπεδα για να αντισταθούμε στην καταστολή. Μπορούμε να ενισχύσουμε την εγρήγορση σχετικά με την σκοπιμότητα της κουλτούρας ασφάλειας και των διαφορετικών τακτικών καταστολής ώστε να προετοιμαστούμε για την αναπόφευκτη απάντηση του κράτους στις προσπάθειές μας για έναν καλλίτερο κόσμο. Μπορούμε επίσης να συγκεντρώνουμε υλικούς πόρους – μαζεύοντας χρήματα για την πληρωμή των νομικών εξόδων και άλλων σχετικών εξόδων όπως έξοδα μετακίνησης καθώς και για την υποστήριξη των φυλακισμένων στη διάρκεια της ποινής τους και μετά την αποφυλάκισή τους. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει την οργάνωση εκδηλώσεων συλλογής χρημάτων ή ακόμα και την αναζήτηση οικονομικών δωρεών με άλλους τρόπους. Το πιο σημαντικό, πρέπει να δίνουμε φροντίδα και συναισθηματική υποστήριξη σε όσους στοχοποιεί η καταπίεση και σε αυτούς που τους υποστηρίζουν.

Τέλος, μπορούμε να διαδίδουμε πληροφόρηση σχετικά με νομικές υποθέσεις και φυλακισμένους καθώς και σχετικά με το πώς να κάνουμε υποστηρικτική δουλειά μέσα από διάφορα κανάλια μέσων ενημέρωσης, συμπεριλαμβανομένων ιστότοπων, φυλλαδίων, ηχογραφημένων εκπομπών, βιβλίων, speaking tours και κοινωνικών δικτύων, τόσο εικονικών όσο και πραγματικών. Για παράδειγμα, αυτό το zine, που έχουν συνθέσει διάφορες ομάδες του Αναρχικού Μαύρου Σταυρού (ABC) από ολόκληρη την Ευρώπη εισάγει τις βασικές αρχές της οργάνωσής του.

Πρέπει να κατανοήσουμε τις προσπάθειές μας για την υποστήριξη συγκεκριμένων φυλακισμένων ως μέρος ενός πολύ ευρύτερου αγώνα ενάντια στις ίδιες τις φυλακές. Αν οργανωνόμαστε ήδη σε αλληλεγγύη με τους φυλακισμένους γενικά, οι αναρχικοί κρατούμενοι θα είναι σε πολύ καλλίτερη θέση. Αυτό σημαίνει να υποστηρίζουμε την οργάνωση των φυλακισμένων, να δρούμε σε αλληλεγγύη έξω από τις φυλακές όταν οι φυλακισμένοι εξεγείρονται και να διαχέουμε έναν δημοφιλή λόγο που ταυτοποιεί όλα όσα ο καθένας θέλει να “κερδίσει” από την διάλυση του βιομηχανο-σωφρονιστικού συμπλέγματος.

Από μια εβδομάδα αλληλεγγύης στην κατάργηση κάθε φυλακής

Οι αναρχικοί μάχονται στις πρώτες γραμμές του αγώνα ενάντια στην κοινωνία-φυλακή μαζί με άλλους φτωχούς, έγχρωμους, αυτόχθονες και οποιονδήποτε άλλο στοχοποιείται από το σωφρονιστικό σύστημα σε ολόκληρο τον κόσμο.

Η έκτη ετήσια εβδομάδα αλληλεγγύης με τους αναρχικούς φυλακισμένους είναι μια από τις πολλές ευκαιρίες να συνδέσουμε όλους αυτούς τους διαφορετικούς αγώνες, επιδιώκοντας να θέσουν ένα παράδειγμα γι’ αυτό με το οποίο μπορεί να μοιάζει η μακροπρόθεσμη συντονισμένη αντικατασταλτική δουλειά. Η ημέρα της έναρξης της εβδομάδας είναι η επέτειος της εκτέλεσης των Σάκο και Βαντσέτι, δυο Ιταλών αναρχικών, το 1927. Καταδικάστηκαν με ελάχιστες ενδείξεις, τιμωρούμενοι πάνω απ’ όλα για τις αναρχικές τους απόψεις.

Οι αναρχικοί δεν είναι πάντα ο κύριος στόχος του κράτους, το οποίο κατά προτεραιότητα επιτίθεται σε ανθρώπους Αφρικανικής καταγωγής, μετανάστες, Μουσουλμάνους και άλλες εθνικές ομάδες στο άκρο της άσκησης της αποικιοκρατικής βίας. Παρ’ όλα αυτά, είναι σχεδόν πάντα κάπου μέσα στη λίστα των στόχων επειδή οι αξίες τους και οι δράσεις τους απειλούν την ηγεμονία του κράτους. Η φυλακή είναι η κόλλα που κρατά τον καπιταλισμό, την πατριαρχία και τον ρατσισμό ενωμένους. Καθώς αγωνιζόμαστε για μια κοινωνία βασισμένη στην συνεργασία, την αμοιβαία βοήθεια, την ελευθερία και την ισότητα, αναπόφευκτα ερχόμαστε σε σύγκρουση με την αστυνομία και το σύστημα των φυλακών. Ας οικοδομήσουμε ένα ευρύ κίνημα ενάντια τους.

Όσο υπάρχουν φυλακές, οι πιο θαρραλέοι, ευαίσθητοι και όμορφοι ανάμεσά μας θα καταλήξουν σ’ αυτές, και οι πιο θαρραλέοι, ευαίσθητοι και όμορφοι από τους υπόλοιπους δεν θα είναι προσβάσιμοι. Καθένας από μας μπορεί να βρεθεί φυλακισμένος. Κανείς δεν είναι πραγματικά ελεύθερος μέχρι να είμαστε όλοι ελεύθεροι.

Περισσότερο διάβασμα

Till All Are Free – το δίκτυο που οργανώνει την Διεθνή Εβδομάδα Αλληλεγγύης με τους Αναρχικούς Φυλακισμένους

Repression Patterns in Europe

1 Στμ. Μεταφρασμένο από εδώ: https://crimethinc.com/2018/08/28/taking-a-global-view-of-repression-the-prison-strike-and-the-week-of-solidarity-with-anarchist-prisoners.

Aug 30

Especifismo: Η αναρχική πράξις της οικοδόμησης λαϊκών κινημάτων και επαναστατικής οργάνωσης

του Adam Weaver1

Πρωτοδημοσιευμένο στο The Northeastern Anarchist #11 την άνοιξη του 2006, το “Especifismo: The Anarchist Praxis of Building Popular Movements and Revolutionary Organization” άνοιξε καινούριους δρόμους ως το πρώτο εισαγωγικό άρθρο στα αγγλικά στην έννοια του Especifismo. Αν και σύντομο και περιορισμένο στη στόχευσή του, έχει έκτοτε γίνει ένα στάνταρ εισαγωγικό κείμενο που έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες και χρησιμοποιείται πλέον από λατινοαμερικάνικες πολιτικές οργανώσεις. Το άρθρο βασίζεται σε μια αρχική μετάφραση και ανταλλαγές ανάμεσα στον Βραζιλοαμερικάνο αναρχικό Pedro Ribeiro αλλά από την έκδοσή του έχουν μεταφραστεί και άλλα κείμενα που έχουν βαθύνει και εμπλουτίσει την κατανόηση του Especifismo, τέτοια όπως το θεωρητικό κείμενο, από το 1972, της Αναρχικής Ομοσπονδίας της Ουρουγουάης (Federación Anarquista Uruguaya) “Huerta Grande” και η μπροσούρα (με αρκετά κεφάλαια) “Social Anarchism and Organization” της Αναρχικής Ομοσπονδίας του Ρίο ντε Τζανέιρο (Federação Anarquista do Rio de Janeiro, FARJ).

Σε ολόκληρο τον κόσμο η ανάμειξη των αναρχικών στα μαζικά κινήματα καθώς και η ανάπτυξη συγκεκριμένα αναρχικών οργανώσεων είναι σε άνοδο. Αυτή η τάση βοηθά τον αναρχισμό να ξαναποκτήσει βασιμότητα σαν μια δυναμική πολιτική δύναμη μέσα στα κινήματα, και υπό αυτό το πρίσμα, ο Εspecifismo, μια έννοια που γεννήθηκε πριν από σχεδόν 50 χρόνια από τις εμπειρίες των αναρχικών στη Νότια Αμερική, αποκτά ρεύμα σε παγκόσμιο επίπεδο. Αν και πολλοί αναρχικοί ίσως είναι εξοικειωμένοι με αρκετές από τις ιδέες του Especifismo, θα πρέπει να οριστεί σαν μια πρωτότυπη συνεισφορά στην αναρχική σκέψη και πρακτική.

Η πρώτη οργάνωση που προήγαγε την έννοια του Especifismo – την εποχή εκείνη περισσότερο μια πρακτική παρά μια αναπτυγμένη ιδεολογία – ήταν η Αναρχική Ομοσπονδία της Ουρουγουάης (Federación Anarquista Uruguaya, FAU), που ιδρύθηκε το 1956 από αναρχικούς αγωνιστές που αγκάλιασαν την ιδέα μιας οργάνωσης η οποία ήταν συγκεκριμένα αναρχική. Επιβιώνοντας από τη δικτατορία στην Ουρουγουάη, η FAU αναδύθηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1980 για να θεμελιώσει επαφές και να επηρεάσει άλλους αναρχικούς επαναστάτες στη Νότιο Αμερική. Η δουλειά της FAU βοήθησε στην υποστήριξη της ίδρυσης της Federação Anarquista Gaúcha (FAG), της Federação Anarquista Cabocla (FACA) και της Federação Anarquista do Rio de Janeiro (FARJ), στις αντίστοιχες περιοχές της Βραζιλίας καθώς και της αργεντίνικης οργάνωσης Auca (“Επαναστάτης”).

Αν και οι βασικές ιδέες του Especifismo θα εξηγηθούν στη συνέχεια του άρθρου, μπορούν να συνοψιστούν στα εξής τρία σαφή και περιεκτικά σημεία:

  1. Την ανάγκη για συγκεκριμένα αναρχικές οργανώσεις, χτισμένες γύρω από την ενότητα ιδεών και πράξης.

  2. Την χρήση της συγκεκριμένα αναρχικής οργάνωσης για τη θεωρητικοποίηση και την ανάπτυξη στατηγικής πολιτικής και οργανωτικής δουλειάς.

  3. Ενεργή εμπλοκή σε και στην οικοδόμηση αυτόνομων και λαϊκών κοινωνικών κινημάτων, που περιγράφεται ως η διαδικασία της “κοινωνικής εισχώρησης”.

Μια σύντομη ιστορική αναδρομή

Αν και ήρθαν στο προσκήνιο του λατινοαμερικάνικου αναρχισμού μέσα στις λίγες πρόσφατες δεκαετίες, οι εγγενείς ιδέες στον Especifismo αγγίζουν ένα ιστορικό νήμα στο διεθνές αναρχικό κίνημα. Το πιο γνωστό ρεύμα είναι σίγουρα το ρεύμα της Πλατφόρμας, που ξεκίνησε με τη δημοσίευση της “Οργανωτικής Πλατφόρμας για τους Ελευθεριακούς Κομμουνιστές”. Αυτό το κείμενο γράφτηκε το 1926 από το πρώην ηγέτη του αγροτικού στρατού Νέστορ Μάχνο, την Ida Mett2 και άλλους μαχητές της ομάδας Dielo Trouda (Εργατική Υπόθεση), με βάση την ομώνυμη εφημερίδα (Skirda, 192-213). Εξόριστοι της Ρώσικης Επανάστασης, η βασισμένη στο Παρίσι ομάδα Dielo Trouda άσκησε κριτική στο αναρχικό κίνημα γοα την έλλειψη οργάνωσης, που απέτρεψε μια ενορχηστρωμένη απάντηση στις μηχανοραφίες των Μπολσεβίκων για την μετατροπή των σοβιέτ των εργατών σε όργανα μονοκομματικής εξουσίας. Η εναλλακτική που πρότειναν ήταν μια “Γενική Ένωση Αναρχικών” βασισμένη στον Αναρχοκομμουνισμό, η οποία θα πάλευε για “θεωρητική και τακτική ενότητα” και θα εστίαζε στην ταξική πάλη και τα συνδικάτα.

Άλλες παρόμοιες περιπτώσεις ιδεών περιλαμβάνουν τον “Οργανωτικό Δυισμό”, που αναφέρεται σε ιστορικά κείμενα του ιταλικού αναρχικού κινήματος της δεκαετίας του 1920. Οι Ιταλοί αναρχικοί χρησιμοποιούσαν αυτόν τον όρο για να περιγράψουν την εμπλοκή των αναρχικών τόσο ως μελών μιας αναρχικής πολιτικής οργάνωσης όσο και ως μαχητών του εργατικού κινήματος (FdCA). Στην Ισπανία, η ομάδα “Φίλοι του Ντουρούτι” ξεπήδησε σαν μια προσπάθεια αντίστασης στην σταδιακή αντιστροφή της πορείας της Ισπανικής Επανάστασης του 1936 (Guillamon). Στο “Για μια Φρέσκια Επανάσταση” μιμούνται μερικές από τις ιδέες της Πλατφόρμας, κριτικάροντας τον σταδιακό ρεφορμισμό της CNT-FAI και την συνεργασία της με τη Δημοκρατική κυβέρνηση, συμμετοχή που ισχυρίζονται ότι συνέβαλε στην ήττα των αντιφασιστικών και επαναστατικών δυνάμεων. Επίσης οργανώσεις με σημαντική επιρροή στο Κινεζικό αναρχικό κίνημα της δεκαετίας του 1910, όπως η Wuzhengfu-Gongchan Zhuyi Tongshi Che (“Ένωση των Αναρχικών-Κομμουνιστών Συντρόφων”) υποστήριζαν παρόμοιες ιδέες (Krebs). Ενώ αυτά τα διαφορετικά ρεύματα έχουν το καθένα διαφορετικά χαρακτηριστικά που αναπτύχθηκαν από τα κινήματα και τις χώρες από τις οποίες προέρχονται, όλα μοιράζονται ένα κοινό νήμα που διασχίζει κινήματα, εποχές και ηπείρους.

Εξηγώντας περισσότερο τον Especifismo

Οι οπαδοί του Εspecifismo προτάσσουν τρεις κινητήριες δυνάμεις στην πολιτική τους, οι δυο πρώτες εκ των οποίων είναι στο επίπεδο της οργάνωσης. Αναδεικνύοντας την ανάγκη για μια συγκεκριμένα αναρχική οργάνωση χτισμένη γύρω από μια ενότητα ιδεών και πράξης, οι Especifists διατυπώνουν εγγενώς την ένστασή τους στην ιδέα μιας σύνθεσης επαναστατικών οργανώσεων ή πολλαπλών ρευμάτων αναρχικών με μια χαλαρή ενότητα. Χαρακτηρίζουν αυτή τη μορφή οργάνωσης σαν την:

“εναγώνια αναζήτηση της αναγκαίας ενότητας των αναρχικών στο σημείο που η ενότητα προτιμάται με οποιοδήποτε κόστος, μπροστά στον φόβο να διακινδυνέψει θέσεις, ιδέες και προτάσεις μερικές φορές ασυμφιλίωτες. Το αποτέλεσμα αυτού του τύπου ενότητας είναι ελευθεριακές κολλεκτίβες χωρίς τίποτα ιδιαίτερα κοινό εκτός από το να θεωρούν όλοι τον εαυτό τους αναρχικούς” (En La Calle).

Ενώ αυτές οι κριτικές έγιναν αντικείμενο επεξεργασίας από τους Νοτιοαμερικάνους Especifistas, οι εμπειρίες που οι Βορειοαμερικάνοι αναρχικοί έχουν προσφέρει στο ζήτημα της οργανωτικής σύνθεσης είναι της έλλειψης οποιασδήποτε συνοχής εξαιτίας των πολλαπλών, αντιφατικών πολιτικών τάσεων. Συχνά η βασική συμφωνία της ομάδας καταλήγει σε μια ασαφή πολιτική του “ελάχιστου κοινού παρονομαστή”, αφήνοντας ελάχιστο χώρο για ενιαία δράση ή για μια προχωρημένη πολιτική συζήτηση ανάμεσα σε συντρόφους.

Χωρίς μια στρατηγική που να απορρέει από κοινή πολιτική συμφωνία, οι επαναστατικές οργανώσεις είναι δεσμευμένες μια υπόθεση αντιδραστισμού ενάντια στις αδιάλλειπτες εκδηλώσεις της καταπίεσης και της αδικίας και ένας κύκλος άκαρπων δράσεων που επαναλαμβάνονται ξανά και ξανά, με ελάχιστη ανάλυση ή κατανόηση των συνεπειών τους (Featherstone κ.α.). Επιπλέον, οι Especifistas ασκούν κριτική σ’ αυτές τις τάσεις για το ότι παρακινούνται από αυθορμητισμό και ατομισμό και έλλειψη καθοδήγησης στη σοβαρή, συστηματική δουλειά που χρειάζεται η οικοδόμηση επαναστατικών κινημάτων. Οι λατινοαμερικάνοι επαναστάτες προβάλλουν ότι οργανώσεις που στερούνται προγράμματος

“που αντιστέκονται σε οποιαδήποτε πειθαρχία ανάμεσα στους αγωνιστές, που αρνούνται να “προσδιορίσουν τον εαυτό τους” ή να “ταιριάξουν”…[είναι] απευθείας απόγονοι του αστικού φιλελευθερισμού, [που] αντιδρούν μόνο σε ερεθίσματα, μπαίνουν στον αγώνα μόνο στις στιγμές της αποκορύφωσής του, αρνούμενες να δουλέψουν με συνέχεια, ιδιαίτερα τις στιγμές της σχετικής ηρεμίας ανάμεσα στους αγώνες” (En La Calle).

Συγκεκριμένη έμφαση στην πράξη του Especifismo δίνεται στον ρόλο της αναρχικής οργάνωσης, σχηματισμένης στη βάση μιας κοινής πολιτικής ως ενός χώρου για την ανάπτυξη κοινής στρατηγικής και αναστοχασμού πάνω στην οργανωτική δουλειά της ομάδας. Υποστηριζόμενη από την συλλογική υπευθυνότητα στα σχέδια και τη δουλειά της οργάνωσης, οικοδομείται ανάμεσα στα μέλη και τις ομάδες μια εμπιστοσύνη για μια βαθιά και υψηλού επιπέδου συζήτηση της δράσης τους. Αυτό επιτρέπει στην οργάνωση να δημιουργήσει μια συλλογική ανάλυση, να αναπτύξει άμεσους και μακροπρόθεσμους στόχους και να αναστοχάζεται και να αλλάζει τη δουλειά της με βάση τα μαθήματα που αποκτιούνται και τις περιστάσεις.

Από αυτές τις πρακτικές και από τη βάση των ιδεολογικών τους αρχών, οι επαναστατικές οργανώσεις θα έπρεπε να επιδιώκουν να δημιουργήσουν ένα πρόγραμμα που θα καθορίζει τους βραχυπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους στόχους τους και να εργάζονται για τους μακροπρόθεσμους σκοπούς τους:

Το πρόγραμμα πρέπει να προέρχεται από μια αυστηρή ανάλυση της κοινωνίας και της συσχέτισης των δυνάμεων που είναι μέρος της. Θα πρέπει να έχει σαν θεμέλιο την εμπειρία της πάλης των καταπιεσμένων και των προσδοκιών και επιδιώξεών τους και από αυτά τα στοιχεία θα πρέπει να θέτει τους στόχους και τα καθήκοντα που θα πρέπει να ακολουθήσει η επαναστατική οργάνωση ώστε να πετύχει όχι μόνο στον τελικό στόχο της αλλά και στους ενδιάμεσους (En La Calle).

Το τελευταίο, αλλά κομβικό, σημείο στην πρακτική του Especifismo, είναι η ιδέα της “κοινωνικής εισχώρησης” [“social insertion”]. Απορρέει από την πεποίθηση ότι οι καταπιεσμένοι είναι το πιο επαναστατικό κομμάτι της κοινωνίας, και ότι ο σπόρος του μελλοντικού επαναστατικού μετασχηματισμού βρίσκετα ήδη σ’ αυτές τις τάξεις και κοινωνικές ομάδες. Η “κοινωνική εισχώρηση” σημαίνει την συμμετοχή των αναρχικών στους καθημερινούς αγώνες των καταπιεσμένων και εργαζόμενων τάξεων. Δεν σημαίνει να δρα κανείς εντός των μονοθεματικών εκστρατειών υποστήριξης που βασίζονται στη συμμετοχή των αναμενόμενων παραδοσιακών πολιτικών ακτιβιστών, αλλά μάλλον να δρα εντός των κινημάτων εκείνων που θέλουν να καλλιτερέψουν τις ίδιες τις συνθήκες ζωής τους, που συνευρίσκονται όχι πάντα εξαιτίας αποκλειστικά υλικών αναγκών, αλλά και εξαιτίας κοινωνικά και ιστορικά ριζωμένων αναγκών αντίστασης στις επιθέσεις του κράτους και του καπιταλισμού. Αυτά μπορούν να περιλαμβάνουν τ εργατικά κινήματα βάσης, κινήματα των κοινοτήτων των μεταναστών που απαιτούν ένα καθεστώς νομιμοποίησης, οργανώσεις γειτονιάς που αντιστέκονται στη βαρβαρότητα και τις δολοφονίες από την αστυνομία, αγώνες των φοιτητών-εργατών ενάντια στις περικοπές δαπανών και αντίστασης των φτωχών και άνεργων στις εξώσεις και τις διακοπές των δημόσιων υπηρεσιών.

Μέσα από τους καθημερινούς αγώνες, οι καταπιεσμένοι γίνονται μια συνειδητή δύναμη. Η τάξη-καθεαυτή ή μάλλον οι τάξεις-καθεαυτές (ορισμένες πέρα από την αναγωγιστική ταξική οπτική του αστικού βιομηχανικού προλεταριάτου, για να συμπεριλάβουμε όλες τις ομάδες καταπιεσμένων που έχουν ένα υλικό διακύβευμα σε μια καινούρια κοινωνία), φτιάχνουν τη διάθεσή τους, δοκιμάζονται και αναδημιουργούνται μέσα από αυτούς τους καθημερινούς αγώνες για τις άμεσες ανάγκες σε τάξεις-διεαυτές. Με άλλα λόγια, αλλάζουν από κοινωνικές τάξεις και ομάδες που υπάρχουν αντικειμενικά και από το γεγονός των κοινωνικών σχέσεων, σε κοινωνικές δυνάμεις. Συνενούμενες μέσα από οργανικές μεθόδους και πολλές φορές από την ίδια την αυτοοργανωτική συνοχή τους, γίνονται παράγοντες με αυτογνωσία, με επίγνωση της δύναμής τους, της φωνής τους και της εσωτερικής τους νέμεσης: των αρχουσών ελίτ που απέκτησαν τον έλεγχο πάνω στις δομές εξουσίας της σύγχρονης κοινωνικής τάξης.

Παραδείγματα κοινωνικής εισχώρησης που παραθέτει η FAG είναι οι επιτροπές γειτονιάς σε αστικά χωριά (που αποκαλούνται Popular Resistance Committees, Λαϊκές Επιτροπές Αντίστασης), η οικοδόμηση συμμαχιών με απλά μέλη του κινήματος MST των ακτημόνων εργατών στις αγροτικές περιοχές, και ανάμεσα σε συλλέκτες σκουπιδιών και ανακυκλώσιμων υλικών. Εξαιτίας των υψηλών επιπέδων προσωριμής και επισφαλούς απασχόλησης, υποαπασχόλησης και ανεργίας στην Βραζιλία, ένα σημαντικό ποσοστό της εργατικής τάξης δεν επιβιώνει πρωτίστως μέσω της μισθωτής εργασίας αλλά, μάλλον, μέσω δουλειών ανάγκης και της “άτυπης” οικονομίας όπως ευκαιριακή δουλειά στις οικοδομές, πωλήσεις στους δρόμους ή τη συλλογή σκουπιδιών και ανακυκλώσιμων υλικών. Μέσα από αρκετά χρόνια δουλειάς, η FAG έχει οικοδομήσει ισχυρές σχέσεις με τους συλλέκτες σκουπιδιών στις πόλεις, που ονομάζονται catadores. Μέλη της FAG τους έχουν υποστηρίξει στη δημιουργία της δικής τους εθνικής οργάνωσης που εργάζεται για την κινητοποίησή τους σχετικά με τα συμφέροντά τους σε εθνικό επίπεδο και για την συγκέντρωση χρημάτων για το άνοιγμα μιας συλλογικά διαχειριζόμενης επιχείρησης ανακύκλωσης3.

Η ιδέα του Especifismo για τη σχέση των ιδεών με το λαϊκό κίνημα είναι ότι δεν θα πρέπει να επιβάλλεται μέσω μιας ηγεσίας, μέσω μιας “μαζικής γραμμής” ή μέσω των διανοούμενων. Οι αναρχικοί μαχητές δεν πρέπει να προσπαθούν να μετακινήσουν τα κινήματα στο να διακηρύσσουν μια “αναρχική” θέση αλλά πρέπει, αντίθετα, να εργάζονται για την διατήρηση της αναρχικής τους ώθησης· με άλλα λόγια, την φυσική τους τάση για αυτοοργάνωση και μαχητικού αγώνα για τα συμφέροντά τους. Αυτό υποθέτει την προοπτική ότι τα κοινωνικά κινήματα θα φτάσουν στη δική τους λογική δημιουργίας της επανάστασης, όχι όταν φτάσουν απαραίτητα ως ολότητα το σημείο να αυτοπροσδιοριστούν ως “αναρχικοί”, αλλά όταν ως ολότητα (ή τουλάχιστον μια μεγάλη πλειοψηφία) φτάσουν να συνειδητοποιήσουν την ίδια την ισχύ τους και την ασκήσουν στην καθημερινή τους ζωή, με έναν τρόπο που συνειδητά υιοθετεί τις ιδέες του αναρχισμού. Ένας επιπρόσθετος ρόλος των αναρχικών μαχητών μέσα στα κινήματα, σύμφωνα με τους Especifistas, είναι η διαχείριση των ποικίλων πολιτικών ρευμάτων που θα υπάρχουν σ’ αυτά και να πολεμούν ενεργά τα τυχοδιωκτικά στοιχεία της αντίληψης της πρωτοπορείας και των εκλογικών πολιτικών.

Ο Especifismo στο πλαίσιο του νοτιοαμερικάνικου και του δυτικού αναρχισμού

Μέσα στις σημερινές τάσεις του οργανωμένου και επαναστατικού Βορειοαμερικάνικου και Δυτικού αναρχισμού, υπάρχουν πολλές ενδείξεις ότι η έμπνευση και η επιρροή της Πλατφόρμας έχουν την μεγαλύτερη επίδραση στην πρόσφατη άνθιση των ταξικών αναρχικών οργανώσεων σ’ ολόκληρο τον κόσμο. Πολλοί βλέπουν την Πλατφόρμα σαν ένα ιστορικό ντοκουμέντο που μιλά για τις οργανωτικές αποτυχίες του αναρχισμού στον προηγούμενο αιώνα μέσα στα παγκόσμια επαναστατικά κινήματα και ωθούνται να ορίσουν τον εαυτό τους ως δρώντες εντός τηνς “παράδοσης της Πλατφόρμας”. Με δεδομένο αυτό, τα ρεύματα του Especifismo και την Πλατφόρμας αξίζει να συγκριθούν και να αντιπαρατεθούν.

Οι συγγραφείς της Πλατφόρμας ήταν βετεράνοι παρτιζάνοι της Ρώσικης Επανάστασης. Βοήθησαν στην καθοδήγηση ενός αντάρτικου αγροτών ενάντια στους δυτικοευρωπαϊκούς στρατούς και αργότερα ενάντια στους Μπολσεβίκους στην Ουκρανία, ο λαός της οποίας είχε μια ιστορία ανεξάρτητη από αυτήν της Ρώσικης Αυτοκρατορίας. Οπότε οι συγγραφείς της Πλατφόρμας μίλησαν σίγουρα με βάση μια πλούσια εμπρειρία και το ιστορικό πλαίσιο μιας από τις κυριότερες μάχες της εποχής τους. Αλλά το κείμενο αποτέλεσε μια μικρή πρόοδο μόνο σε σχέση με την πρόταση της ενοποίησης των αναρχικών που συμμετείχαν στην ταξική πάλη, και είναι αξιοσημείωτα σιωπηλό σε σχέση με την ανάλυση ή την κατανόηση των πολυάριθμων κομβικών ερωτημάτων που αντιμετώπιζαν οι επαναστάτες εκείνη την περίοδο, όπως η καταπίεση των γυναικών και η αποκιοκρατία.

Ενώ οι περισσότερες οργανώσεις με αναρχο-κομμουνιστικό προσανατολισμό ισχυρίζονται ότι έχουν επηρεαστεί σήμερα από την Πλατφόρμα, αναδρομικά μπορούμε να δούμε αυτό το κείμενο σαν μια αιχμηρή δήλωση που αναδύθηκε μέσα από τον βάλτο στον οποίο βρέθηκε μεγάλο τμήμα του αναρχισμού μετά τη Ρώσικη Επανάσταση. Ως ένα ιστορικό εγχείρημα. Η πρόταση και βασικές ιδέες της Πλατφόρμας απορρίφθηκαν από τις ατομικιστικές τάσεις στο αναρχικό κίνημα και δεν κατανοήθηκαν σωστά εξαιτίας του γλωσσικού φράγματος όπως ισχυρίζονται κάποιοι (Skirda, 186), ή δεν έφτασαν ποτέ υποστηρικτικά στοιχεία ή οργανώσεις που θα έπρεπε να είχαν ενωθεί γύρω από το κείμενο. Το 1927, η ομάδα της Dielo Trouda φιλοξένησε όντως ένα μικρό διεθνές συνέδριο υποστηρικτών στη Γαλλία, το οποίο όμως διακόπηκε γρήγορα από τις αρχές.

Συγκριτικά με αυτό, η πράξις του Especifismo είναι μια ζωντανή, αναπτυγμένη πρακτική και, δικαιολογημένα, μια πολύ πιο συναφής και σύγχρονη θεωρία, που αναδύεται από 50 χρόνια αναρχικής οργάνωσης. Προερχόμενες από τον νότιο κώνο της Λατινικής Αμερικής, αλλά με την επίδρασή της να διαδίδεται παντού, οι ιδέες του Especifismo δεν πηγάζουν από οποιαδήποτε έκκληση ή ένα μοναδικό κείμενο, αλλά βγαίνουν οργανικά από κινήματα στον παγκόσμιο Νότο που είναι στην πρωτοπορεία του αγώνα ενάντια στον διεθνή καπιταλισμό και θέτουν παραδείγματα για κινήματα σε παγκόσμιο επίπεδο. Σχετικά με την οργάνωση, οι υποστηρικτές του Especifismo καλούν για μια πολύ βαθύτερη βάση της αναρχικής οργάνωσης από την “θεωρητική και τακτική ενότητα” της Πλατφόρμας, καλούν για ένα στρατηγικό πρόγραμμα βασισμένο στην ανάλυση που καθοδηγεί τις πράξεις των επαναστατών. Μας παρέχουν ζωντανά παραδείγματα επαναστατικής οργάνωσης βασισμένης στις ανάγκες για κοινή ανάλυση, μοιραζόμενη θεωρία και σταθερές ρίζες μέσα στα κοινωνικά κινήματα.

Πιστεύω ότι υπάρχουν πολλά στην παράδοση του Especifismo από τα οποία μπορούμε να εμπνευστούμε, όχι μόνο σε μια παγκόσμια κλίμακα αλλά ιδιαίτερα για τους αναρχικούς στη Βόρεια Αμερική που πιστεύουν στην ταξική πάλη και για τους επαναστάτες από διάφορες φυλές στις ΗΠΑ. Ενώ η Πλατφόρμα μπορεί εύκολα να διαβαστεί ότι βλέπει τον ρόλο των αναρχικών στενόφθαλμα και κυρίως εντός των συνδικάτων, ο Especifismo μας δίνει ένα ζωντανό παράδειγμα να προσβλέψουμε και τι οποίο μιλά με περισσότερο νόημα για τη δουλειά μας της οικοδόμησης ενός επαναστατικού κινήματος σήμερα. Λαμβάνοντας όλα αυτά υπόψιν, ελπίζω επίσης ότι το παρόν άρθρο μπορεί να μας βοηθήσει να στοχαστούμε πιο συγκεκριμένα το πώς εμείς σαν κίνημα καθορίζουμε και διαμορφώνουμε τις παραδόσεις και τις επιρροές μας.

Βιβλιογραφία

En La Calle (“Στον Δρόμο”, ανυπόγραφο άρθρο): “La Necesidad de Un Proyecto Propio, Acerca de la importancia del programa en la organizacion polilitica libertaria” αλλιώς “The Necessity of Our Own Project, On the importance of a program in the libertarian political organization” [“Η Αναγκαιότητα του δικού μας Σχεδίου, για τη σημασία ενός προγράμματος στην ελευθεριακή πολιτική οργάνωση”], En La Calle, δημοσιευμένο από την Organización Socialista Libertaria, Argentina, Ιούνιος 2001. Μετάφραση [αγγλική] από τον Pedro Ribeiro, 22 Δεκεμβρίου 2005.

Featherstone, Liza, Doug Henwood και Christian Parenti: “Action Will Be Taken: Left-Wing Anti-Intellectualism and Its Discontents” Lip Magazine 11 Νοεμβρίου 2004, 22 Δεκεμβρίου 2005 .

Guillamon, Agustin: The Friends of Durruti Group: 1937-1939. San Francisco: AK Press, 1996.

Krebs, Edward S.: Shifu, the Soul of Chinese Anarchism, Landham, MD: Rowman & Littlefield, 1998.

Northeastern Anarchist: The Global Influence of Platformism Today της Federation of Northeastern Anarchist Communists (Johannesburg, South Africa: Zabalaza Books, 2003), 24. Συνέντευξη με την ιταλική Federazione dei Comunisti Anarchici (FdCA).

Skirda, Alexandre. Facing the Enemy, A History of Anarchist Organization from Proudhon to May 1968. Oakland, CA, AK Press 2002.

1 Στμ. Η παρούσα μετάφραση είναι από το κείμενο εδώ: http://blackrosefed.org/especifismo-weaver. Υπάρχουν κι άλλες εκδοχές του αγγλικού κειμένου όπως αυτή στο libcom: https://libcom.org/library/especifismo-anarchist-praxis-building-popular-movements-revolutionary-organization-south. Ενώ κάποια πολύ πρόχειρη και αποσπασματική μετάφραση στα ελληνικά είχε δημοσιευτεί εδώ: https://athens.indymedia.org/post/357180.

2 Στμ. Ίντα Μετ: Γεννημένη στη Λευκορωσία συμμετέχει ενεργά στο ρωσικό αναρχικό κίνημα στη Μόσχα, συλλαμβάνεται από τις σοβιετικές αρχές για ανατρεπτικές ενέργειες για να δραπέτευσει λίγο αργότερα. Από τη Ρωσία καταφεύγει στην Πολωνία, αργότερα στο Βερολίνο και τελικά στο Παρίσι (το 1926) όπου ενεργοποιείται με την ομάδα Dielo Trouda συμμετέχοντας στην έκδοση του περιοδικού Dielo Truda. Το 1948 γράφει την “Κομμούνα της Κροστάνδης”, μια ιστορία της εξέγερσης της Κροστάνδης. Δημοσιευμένο από τον εκδοτικό οίκο Spartacus, το βιβλίο συμβάλλει στην αναζωπύρωση της αντιπαράθεσης σχετικά με τα γεγονότα. Το 1968 γράφει το βιβλίο The Russian Peasant in the Revolution and Post Revolution και ενώ έχει συνεισφέρει και σε αρκετές διεθνείς περιοδικές εκδόσεις.

3 Eduardo: Γραμματέας, εκείνη την εποχή, Εξωτερικών Σχέσεων της Βραζιλιάνικης FAG. “Saudacoes Libertarias dos E.U.A” [“Ελευθεριακά Χαιρετίσματα στις ΗΠΑ”], e-mail στον Pedro Ribeiro, 25 Ιουνίου 2004.

Aug 29

Κάνοντας μια αποτίμηση της εξέγερσης στη Νικαράγουα: θέτοντας τις δύσκολες ερωτήσεις μετά από τρεις μήνες ξεσηκωμού

των CrimethInc1

Από το ξεκίνημα της εξέγερσης στη Νικαράγουα, έχουμε δημοσιεύσει αναφορές από αναρχικούς που συμμετέχουν στη Μανάγκουα. Μετά από τρεις μήνες διαδηλώσεων, αποκλεισμών και οδομαχιών η κυβέρνηση του Ορτέγκα έχει πετύχει μεν να καθαρίσει τους δρόμους και να οδηγήσει πολλούς από τους αντιφροντούντες και “αντάρτες” έξω από τη χώρα, αλλά όχι να καταστείλει την εξέγερση εντελώς. Στην επικαιροποιημένη αναφορά που ακολουθεί, συνεχίζουμε να δίνουμε φωνή στους Νικαραγουανούς αναρχικούς καθώς μιλάνε για την πάλη στη χώρα τους και στοχάζονται το μέλλον της.

Καταρχάς, όμως, ας θέσουμε μερικά από τα ερωτήμα που η εξέγερση έχει αναδείξει.

Μερικοί κρατιστές από την αριστερά έχουν προσπαθήσει να περιορίσουν την όλη εξέγερση σε μια συνωμοσία που έχει “μαγειρευτεί” από τις ΗΠΑ, υποστηρίζοντας ότι οι δυνάμεις της αντιπολίτευσης λογοδοτούν απευθείας στα “αμερικάνικα αφεντικά τους” – επιδοκιμάζοντας ουσιαστικά τις δολοφονίες από την νικαραγουάνικη αστυνομία και τους παρακρατικούς σαν κάποιος είδος αντι-ιμπεριαλισμού. Από τη δική μας οπτική, αντίθετα, είναι ο αριστερίστικος κρατισμός που έχει δώσει τη δυνατότητα στον Ορτέγκα, έναν πάλαι ποτέ επαναστάτη, να συσσωρεύσει εξουσία και να προωθήσει νεοφιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις, παράγοντας έτσι το ίδιο είδος “από τα κάτω” εξέγερσης που έχει ξεσπάσει σε πολλά άλλα οικονομικά και πολιτικά πλαίσια που συμπεριλαμβάνουν την Ελλάδα, την Tουρκία, τη Bοσνία, και τη Bραζιλία. Δεν πρόκειται για ένα ζήτημα απλής διεθνούς ίντριγκας, αλλά για τις δικαιολογημένες πικρίες που ο καπιταλισμός και το κράτος παράγουν σε παγκόσμια κλίμακα. Αν ο Ορτέγκα και οι κρατιστές που τον υποστηρίζουν μπορέσουν να μονοπωλήσουν τον λόγο της αριστεράς, τότε δεν θα υπάρχει άλλη διέξοδος για τη θεμιτή λαϊκή δυσαρέσκεια εκτός από τα δεξιά αντιδραστικά κινήματα2.

Γι’ αυτόν τον λόγο θεωρούμε επιτακτικό οι αναρχικοί και άλλοι αντιεξουσιαστές να μπουν σε έναν διάλογο με κόσμο που συμμετέχει στην εξέγερση στη Νικαράγουα.

Όμως, στην απουσία ενός ισχυρού αντιεξουσιαστικού και αντικαπιταλιστικού κινήματος που θα μπορούσε να προσφέρει έναν επαναστατικό ορίζοντα για αλλαγή στην Νικαράγουα, οι περισσότεροι συμμετέχοντες στην εξέγερση έχουν περιορίσει τους εαυτούς τους σε εκκλήσεις για “δικαιοσύνη” και “δημοκρατία”, ελπίζοντας να δημιουργήσουν τις συνθήκες για να έρθει στην εξουσία μια καινούρια κυβέρνηση3. Κάποιοι έχουν συναντηθεί ακόμα και με αντιπροσώπους της ρεπουμπλικανικής δεξιάς που επιζητά την υποστήριξη των ΗΠΑ. Είμαστε πεποισμένοι ότι αυτή η προσέγγιση συνιστά βαρύ σφάλμα, ακόμα και για Νικαραγουανούς διαδηλωτές που δεν μοιράζονται με μας την αντίθεσή μας στον καπιταλισμό, την κυβέρνηση των ΗΠΑ και την την ίδια την ιδέα της κυβέρνησης.

Αν η εξέγερση πρόκειται να επιλύσει τα προβλήματα που δημιούργησαν οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές και η αυταρχική διακυβέρνηση, θα πρέπει να προχωρήσει πολύ πιο πέρα από την εκδίωξη του Ορτέγκα. H USAID και άλλες μορφές παρέμβασης επιδιώκουν ξεκάθαρα να διαμορφώσουν αυτά τα κινήματα διαμαρτυρίας σύμφωνα με την ατζέντα των ΗΠΑ ώστε να καθορίσουν το τι θα ακολουθήσει. Είναι αφελές να πιστεύουμε ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ ή οποιοσδήποτε άλλος συνδέεται μ’ αυτήν θα υποστηρίξει οποιοδήποτε είδος αλλαγής στη Νικαράγουα εκτός κι αν προωθεί τα οικονομικά συμφέροντα των καπιταλιστών στις ΗΠΑ. Έχουμε δει επανειλημμένα – πιο πρόσφατα στο Afrin – με ποιο τρόπο οι ΗΠΑ ενισχύουν τα πιο συντηρητικά στοιχεία μέσα στους λαϊκούς αγώνες, και στη συνέχεια να προδίδουν αυτά τα κινήματα συνολικά αμέσως μόλις τους δωθεί η ευκαιρία.

Μπορούν αυτοί που συμμετέχουν στην εξέγερση στη Νικαράγουα και δεν επιθυμούν να συμβιβαστούν με την ατζέντα των ΗΠΑ να υπερισχύσουν αυτών που πιστεύουν ότι η πρώτη προτεραιότητα είναι η εκδίωξη του Ορτέγκα με κάθε μέσο; Πιστεύουμε ότι αυτό είναι το ουσιώδες ερώτημα. Αυτό θα καθορίσει κατά πόσον μπορούν τα κινήματα στη Νικαράγουα να ακολουθήσουν την υπόσχεσή τους να βάλουν τα θεμέλια για αληθινή αυτονομία, ελευθερία και αυτο-καθορισμό.

Μέχρι τώρα, οι συμμετέχοντες στην εξέγερση έχουν εστιάσει στη διατήρηση της “ενότητας” κατά μήκος ιδεολογικών και στρατηγικών γραμμών. Μπροστά στην βάναυση καταστολή από την κυβέρνηση Ορτέγκα μπορούμε να κατανοήσουμε τα τακτικά πλεονεκτήματα της διατήρησης ενός ενιαίου μετώπου. Παρ’ όλα αυτά, αν το κίνημα εξακολουθήσει να δίνει την προτεραιότητα στην ενότητα παρά στην αντιπαράθεση, δεν θα είναι εφικτό να ασκηθεί κριτική στους συμβιβασμούς που οι ΗΠΑ θα απαιτήσουν σε αντάλλαγμα της υποστήριξής τους. Σ’ αυτή την περίπτωση, ακόμα και μια επανάσταση που θα κατόρθωνε να διώξει τον Ορτέγκα, θα κατέληγε το πιο πιθανό να ασκήσει ακόμα περισσότερες νεοφιλελεύθερες οικονομικές πολιτικές και αυταρχισμό.

“Το δέντρο της ελευθερίας πρέπει να ποτίζεται από καιρό σε καιρό με το αίμα πατριωτών και τυρράνων. Αυτό είναι το φυσικό του λίπασμα”. Thomas Jefferson.

Λίπασμα – με άλλα λόγια, κοπριά. Στην πραγματικότητα, περιοδικές επαναστάσεις μπορεί επίσης να ανανεώνουν την ψευδαίσθηση της ελευθερίας που συντηρεί την νομιμοποίηση του κράτους. Όταν αποζητούμε επαναστατική αλλαγή, το πρόβλημα είναι πώς θα τα βάλουμε με την τωρινή κυβέρνηση με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι πιο δύσκολο για οποιαδήποτε κυβέρνηση να νομιμοποιήσει την εξουσία της. Διαφορετικά, οποιαδήποτε καινούρια κυβέρνηση και να έρθει στην εξουσία το πιο πιθανό είναι να εφαρμόσει την ίδια εκδοχή των πολιτικών που έκαναν τον κόσμο να επαναστατήσει ενάντια στην προηγούμενη, απαντώντας σαν να λέμε στους ίδιους δομικούς παράγοντες όπως οι παγκόσμιες οικονομικές πιέσεις και την επιτακτική ανάγκη διατήρησης ενός μονοπωλίου στην εξουσία. Δεν μπορούμε να εξαρτιόμαστε από κυβερνήσεις για να κάνουν τις αλλαγές που θέλουμε να δούμε· πρέπει να αναπτύξουμε κινήματα “από τα κάτω” που θα υποστηρίζονται από ισχυρή διεθνή αλληλεγγύη.

Φυσικά πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι μπορεί να είναι καθόλου βολικό για κοινωνικά κινήματα να εστιάσουν στο να πάρουν κάποιες αποφάσεις αρχών όταν προσπαθούν ταυτόχρονα να αντιμετωπίσουν τα άμεσα προβλήματα που δημιουργούνται από την άγρια κυβερνητική καταστολή και την ποινικοποίηση. Όμως, το να δρούμε σήμερα με τέτοιο τρόπο που να μας φέρνει πιο κοντά στους μακροπρόθεσμους στόχους μας είναι ένα προαπαιτούμενο για να μπορούμε να επιφέρουμε πραγματική αλλαγή. Τα κινήματα στη Νικαράγουα θα πρέπει να αναπτύξουν πρακτικές τις οποίες θα μπορούν να εφαρμόσουν άμεσα ώστε να προχωρήσουν στην οικοδόμηση δύναμης με αυτονομία για το υπόλοιπο της διακυβέρνησης Ορτέγκα, πρακτικές που θα μπορούν να συνεχίσουν να ενισχύονται στη διάρκεια των αναπόφευκτων εκλογικών εκστρατειών, υποσχέσεων για μεταρρυθμίσεις και μεταβάσεις εξουσίας που πρόκειται να έρθουν.

“Δεν τρέφω καμμιά ιδιαίτερη αγάπη για τον εξιδανικευμένο ‘εργάτη’ όπως εμφανίζεται στο αστικό μυαλό του κομμουνιστή, αλλά όταν βλέπω έναν πραγματικό εργάτη με σάρκα και οστά να συγκρούεται με τον φυσικό του εχθρό, τον αστυνομικό, δεν χρειάζεται να αναρωτηθώ με ποιανού την πλευρά είναι”- George Orwell, Φόρος Τιμής στην Καταλωνία.

Έχοντας πει όλα αυτά, χαιρετίζουμε το κουράγιο των απλών ανθρώπων που έχουν εξεγερθεί στη Νικαράγουα, καταλαμβάνοντας πανεπιστήμια και αντιστεκόμενοι στη βία της αστυνομίας. Καλούμε τους αναρχικούς και κάθε άλλον ειλικρινή παρτιζάνο της ισότητας και της ελευθερίας να δημιουργήσουν διεθνή δίκτυα υποστήριξης που θα μπορούσαν να προσφέρουν μια αξιόπιστη εναλλακτική στην υποστήριξη των ΗΠΑ, ώστε οι εξεγερμένοι στη Νικαράγουα και αλλού να μην αναγκάζονται να επιλέξουν ανάμεσα στον τοπικό αυταρχισμό και τη νεοφιλελεύθερη αποικιοκρατία.

Για περισσότερο υπόβαθρο σχετικά με την εξέγερση στη Νικαράγουα, συμβουλευθείτε τα προηγούμενα άρθρα μας:

Ακολουθεί η πιο πρόσφατη ενημέρωση και σκέψεις από τις επαφές μας στη Νικαράγουα.

Νεώτερα σχετικά με την εξέγερση στη Νικαράγουα: Ιούνιος – Ιούλιος

  • Από τις 19 Απριλίου, σχεδόν 300 άτομα έχουν σκοτωθεί λόγω πολιτικής βίας στη Νικαράγουα· 2000 έχουν τραυματιστεί· υπάρχουν πάνω από 600 πολιτικοί κρατούμενοι και σχεδόν 600 αγνοούμενοι. Επιπλέον, σχεδόν 23.000 άτομα έχουν ζητήσει καθεστώς πρόσφυγα στην Κόστα Pίκα4. Έχετε επίσης υπόψιν ότι η Νικαράγουα έχει έναν πληθυσμό γύρω στα 7 εκατομμύρια, πολύ μικρότερο από τις άλλες χώρες με τις οποίες την συγκρίνουμε.

  • Στις 16 Ιουλίου, το κόμμα του Ορτέγκα ψήφισε ένα “Αντιτρομοκρατικό Νόμο” που ποινικοποιείτ ις δημόσιες διαδηλώσεις και νομιμοποιεί την φυλάκιση εκατοντάδων από τους διαδηλωτές. Αυτός ο νόμος στοχοποιεί κόσμο που μεταφέρει φάρμακα και φαγητό, κόσμο που οργανώνει λογαριασμούς GoFundMe, συγγενείς των φοιτητών ακόμα και απλούς θεατές. Αυτός ο νόμος έχει δικαιολογήσει επίσης την απαγωγή ακτιβιστών φοιτητών, ηγετικών φυσιογνωμιών σε γειτονιές και διοργανωτών από το κίνημα campesino5. Άνθρωποι έχουν ήδη συλληφθεί και κατηγορηθεί μ’ αυτόν τον νόμο, συμπεριλαμβανομένων διαφόρων ηγετών του κινήματος campesino. Το κόμμα του Ορτέγκα έχει υιοθετήσει τη γλώσσα της τρομοκρατίας για να περιγράψει γενικά τον λαϊκό ξεσηκωμό.

  • Το κόμμα του Ορτέγκα έχει κατηγορήσει τους ιερείς και την Καθολική Εκκλησία ότι προστατεύει τους “τρομοκράτες” και ότι “προάγει ένα πραξικόπημα”. Αυτό έχει διαρρήξει τη σχέση ανάμεσα στο κόμμα του Ορτέγκα και την Καθολική Εκκλησία. Υποστηρικτές του Ορτέγκα έχουν επιτεθεί σε ιερείς που επιβλέπουν τον διάλογο και προστατεύουν διαδηλωτές σε εκκλησίες.

  • Υπάρχουν πλέον εντάλματα σύλληψης για τους περισσότερους από τους ηγέτες των φοιτητών που αντιπροσωπεύουν τα πανεπιστήμια στην Συμμαχία των Πολιτών (Alianza Civica)· ηγέτες των campesinos και άλλοι διοργανωτές έχουν επίσης στοχοποιηθεί. Μαζί με τη ρήξη των σχέσεων με την Καθολική Εκκλησία, αυτό επιβεβαιώνει ότι η κυβέρνηση Ορτέγκα δεν προσπαθεί πλέον να επιδιώξει τον διάλογο.

  • Ένας από τους κύριους στόχους της Συμμαχίας ήταν να επισπεύσει τις εκλογές για το 2019. Ο Ντανιέλ Ορτέγκα έχει επανειλημμένα απορρίψει κάτι τέτοιο, δηλώνοντας ότι οι εκλογές θα γίνουν στο τέλος της θητείας του το 2021. Μια αναφορά από το Etica y Transparencia (Ηθική και Διαφάνεια) λέει ότι το 79% του πληθυσμού θέλει καινούριες εκλογές. Συμβαίνει, επίσης, και η κυβέρνηση των ΗΠΑ και ο Οργανισμός Αμερικανικών Κρατών (OAS) να συνηγορούν επίσης για νέες εκλογές. Η Συμμαχία και κάποια άλλα κοινωνικά κινήματα έχουν επίσης ρίξει την ιδέα μιας μεταβατικής κυβέρνησης.

  • Τον Ιούνιο, η Masaya αυτοανακηρύχθηκε αυτόνομη πόλη ασκώντας αυτοκυβέρνηση. Δημιούργησαν τη δική τους κοινοτική φρουρά, τις δικές τους συνελεύσεις, γραμμές άμυνας, επιτροπές καθαριότητας. Αυτό ήταν μέρος μιας στρατηγικής συμπληρωματικής λειτουργίας σε μια εργατική απεργία σε ολόκληρη την πόλη. Είναι σημαντικό να πούμε ότι αυτό δεν προτάθηκε από τη Συμμαχία. Η Masaya παρέμεινε αυτόνομη για δυο-τρεις μέρες μέχρι που φιλοκυβερνητικοί παραστρατιωτικοί εξαπέλυσαν μαζικές επιθέσεις γθα την ανακατάληψή της. Πόλεις όπως η Masaya έχουν υπάρξει ιστορικά από τα προπύργια των Σαντινίστας και διεκδικούνται έντονα τόσο από δυνάμεις των διαδηλωτών όσο και των [φιλοκυβερνητικών] παραστρατιωτικών. Στην Masaya δεν υπάρχουν πλέον οδοφράγματα.

  • Ακριβώς δίπλα στην Masaya, η πόλη Monimbo είναι μια κοινότητα αυτόχθονων τεχνητών και βιοτεχνών. Ήταν μια από τις πρώτες πόλεις που εξεγέρθηκαν εναντίον του καθεστώτος Ορτέγκα τον Απρίλιο. Ήταν πηγή έμπνευσης από την αρχή εξαιτίας της ανθεκτικότητας και του επαναστατικού πνεύματος των κατοίκων της.

  • Το Monimbo, το επίκεντρο της αντίστασης των αυτόχθονων, και το Εθνικό Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Νικαράγουα (Universidad Nacional Autónoma de Nicaragua, UNAN), το μόνο πανεπιστήμιο που είναι ακόμα κατειλημμένο από φοιτητές, δέχτηκαν άγρια επίθεση και εκκενώθηκαν από παραστρατιωτικές δυνάμεις λίγο πριν τις 19 Ιουλίου, την 39η επέτειο της Επανάστασης των Σαντινίστας. Το Moninbo και το UNAN βρίσκονται τώρα υπό τον έλεγχο των παραστρατιωτικών. Το ακαδημαϊκό πρόγραμμα πρόκειται να ξαναρχίσει σύντομα στο UNAN και άλλα πανεπιστήμια, αλλά οι φοιτητές φοβούνται τις διώξεις.

  • Δυνάμεις παραστρατιωτικών έχουν επιτεθεί και εκκενώσει όλα τα σημεία αποκλεισμούς στους δρόμους, σκοτώνοντας δεκάδες άτομα σε ολόκληρη τη χώρα. Η κυκλοφορία των οχημάτων και των προϊόντων έχει ξαναρχίσει. Σε τρεις διαφορετικές συνεντεύξεις, ο Ορτέγκα, όταν ρωτήθηκε για τους παραστρατιωτικούς, έδωσε τρεις διαφορετικές απαντήσεις: ισχυρίστηκε ότι οι παραστρατιωτικοί χρηματοδοτούνται από την κυβέρνηση των ΗΠΑ, ότι χρηματοδοτούνται από το MRS και το PLC, και ότι είναι “εθελοντές αστυνομικοί”.

  • Υπό την ηγεσία των δεξιών ρεπουμπλικανών Marco Rubio και Ileana Ros-Lehtinen, η Υπηρεσία των ΗΠΑ για την Διεθνή Ανάπτυξη (United States Agency for International Development, USAID) έχει εγκρίνει ποσό 1,5 εκατομμυρίων δολαρίων για την προαγωγή της “δημοκρατίας, των ανθρώπινων δικαιωμάτων και τη ηγεσίας” στη Νικαράγουα. Πώς θα διαμορφώσουν αυτά τα χρήματα την κρίση απομένει να φανεί.

  • Στις 31 Ιουλίου, το Κεντροαμερικανικό Πανεπιστήμιο (Universidad Centroamericana, UCA) υπέστη κυβερνητικές περικοπές και ακυρώσεις μαθημάτων που έθεσαν σε αναστολή το 95% του προσωπικού του. Ο εθνικός προϋπολογισμός κρατά ένα ποσοστό 6% για την εκπαίδευση, μια νίκη από τις φοιτητικές διαμαρτυρίες τη δεκαετία του 1990. Το UCA είναι ημι-δημόσιο: εξακολουθεί να λαμβάνει κυβερνητική επιχορήγηση, αλλά οι φοιτητές πληρώνουν επίσης και δίδακτρα, που έχει δώσει τη δυνατότητα στο UCA να δημιουργεί ένα πρόγραμμα και μια εκπαίδευση που δεν είναι εντελώς ευθυγραμμισμένη με την ατζέντα του Ορτέγκα. Το UCA θεωρείται ένα πανεπιστήμιο της μεσαίας τάξης αφιερωμένο στις ανθρωπιστικές σπουδές· οι φοιτητές του έχουν διαδραματίσει ένα κρίσιμο ρόλο στην εξέγερση. Οι οργανώσεις SOSIndioMaiz και OcupaINSS εμπλέκουν αμφότερες πρωτοβουλίες από φοιτητές του UCA. Η ενέργεια της κυβέρνησης φαίνεται να είναι μια εκδίκηση απέναντι στους φοιτητές αυτούς αλλά, επιπλέον, ασκεί ακόμα μεγαλύτερη πίεση εμποδίζοντας την εξέγερση να εργαστεί για ένα μέλλον στο οποίο η εκπαίδευση να είναι αυτόνομη, προσβάσιμη και κριτική απέναντι στην εξουσία.

  • Εβδομαδιαίες διαμαρτυρίες συνεχίζονται σε ολόκληρη τη χώρα μπαίνοντας όλες στο στόχαστρο της κρατικής καταστολής.

Εντάσεις, διαιρέσεις και πραγματικότητες

Ο λαός στη Νικαράγουα επαναστατεί ενάντια στον Ορτέγκα γιατί αντιπροσωπεύει τον αυταρχισμό, την έλλειψη διαφάνειας, την υπεξαίρεση δημοσίου χρήματος, τον προσεταιρισμό υποτίθεται ανεξάρτητων θεσμών όπως η αστυνομία και το σύστημα υγείας6, το ξεζούμισμα των φυσικών πόρων, την παρενόχληση των ηγετών των κοινωνικών κινημάτων και τον σφετερισμό του εκπαιδευτικού συστήματος.

Δεν πρόκειται για ένα συγκεντροποιημένο σύστημα· όλα τα αιτήματα και οι κριτικές στον Ορτέγκα συμπληρώνουν το ένα το άλλο αλλά τα αιτήματα αυτά αφορούν ιδιαίτερα θέματα και περιοχές. Για παράδειγμα, η Masaya δεν έχει αυτό καθαυτό φοιτητικό κίνημα και οι φοιτητές θέτουν πολύ διαφορετικά αιτήματα από το κίνημα των campesino. Έχει γίνει μια προσπάθεια να συγκεντρωθούν όλα τα αιτήματα σε μια μοναδική οργάνωση αλλά οι παρούσες συνθήκες δεν έχουν επιτρέψει να γίνει η αναγκαία συνάντηση.

Αρχικά, η ενοποιημένη συνάντηση ήταν η Alianza Civica. Αυτή η ομάδα, La Alianza Civica (η Συμμαχία των Πολιτών), είναι ένας συνασπισμός που περιλαμβάνει φοιτητές, αγρότες και μέλη της “κοινωνίας των πολιτών”, αυτών που προάγουν τον διάλογο με την κυβέρνηση υπό την επίβλεψη/μεσολάβηση της Καθολικής Εκκλησίας. Η Συμμαχία διατήρησε τον ρόλο της στην προκήρυξη των διαδηλώσεων και των πορειών αλλά έχει χάσει δύναμη από τη στιγμή που η κυβέρνηση δεν διαπραγματεύεται πλέον μαζί της και το μεγαλύτερο μέρος της αντίστασης έχει οργανωθεί αυτόνομα. Ο μόνος λόγος για τον σχηματισμό της Συμμαχίας ήταν η διαμεσολάβηση του διαλόγου με την κυβέρνηση· δεν είχε την πρόθεση να αναλάβει μακροπρόθεσμες οργανωτικές προσπάθειες “από τα κάτω” ή να σχηματίσει ένα πολιτικό κόμμα. Εν τω μεταξύ, το κίνημα Autoconvocados, ένα αποκεντρωμένο κίνημα υπό μια κοινή ονομασία, συνεχίζει να ενθαρρύνει όλους τους τομείς που διαμαρτύρονται, πιέζοντας τη Συμμαχία και οργανώνοντας διαμαρτυρίες και πορείες. Οι διαδηλώσεις που μαζεύουν χιλιάδες στους δρόμους της Μανάγκουα είναι αποτέλεσμα των συνδυασμένων προσπαθειών της Συμμαχίας, των Autoconvocados, των φοιτητικών ομάδων και της “κοινωνίας των πολιτών”.

Μέσα και έξω από τη Συμμαχία, μεγαλώνει η δυσαρέσκεια με το Ανώτατο Συμβούλιο των Ιδιωτικών Επιχειρήσεων στη Νικαράγουα (Consejo Superior de la Empresa Privada en Nicaragua, COSEP). Το COSEP είναι το Επιμελητήριο των ιδιωτικών επιχειρήσεων και ακόμα δεν έχει προκηρύξει κάποια Εθνική Απεργία που θα έθετε μια πίεση στην κυβέρνηση Ορτέγκα. Αρκετοί πιστεύουν ότι το “παράθυρο” ευκαιρίας για μια στρατηγικής σημασίας και αποτελεσματική εθνική απεργία έχει ήδη κλείσει. Αυτή η “προδοσία” από την πλευρά του COSEP έχει μειώσει την πολιτική του δύναμη.

Επιπλέον, μερικές φοιτητικές ομάδες έχουν συναντηθεί με δεξιούς πολιτικούς στις ΗΠΑ και το Ελ Σαλβαδόρ, προκαλώντας ακόμα περισσότερες εντάσεις μεταξύ των φοιτητών και των πολιτών. Υπάρχουν πολλές διαφορετικές φοιτητικές οργανώσεις που αντιπροσωπεύονται στη Συμμαχία, και καμμιά δεν μπορεί να μιλήσει εξ ονόματος των υπολοίπων. Για παράδειγμα, φοιτητικές οργανώσεις όπως η Coordinadora Universitaria por la Democracia y la Justicia (Πανεπιστημιακός Συντονισμός για τη Δημοκρατία και τη Δικαιοσύνη, CUDJ), η Alianza Universitaria Nicaraguense (Πανεπιστημιακή Συμμαχία της Νικαράγουα, AUN) και η Articulation of Social Movements and Civil Society (Συνάρθρωση των Κοινωνικών Κινημάτων και της Κοινωνίας των Πολιτών, AMSOSC), όλες μέλη της Συμμαχίας, δεν θέλουν καμμιά σχέση με τους Αμερικανούς Ρεπουμπλικάνους και η επικοινωνία με τις ΗΠΑ δεν είναι στις προτεραιότητές τους.

Το πλαίσιο έχει μετατοπιστεί αρκετά κατά τον τελευταίο μήνα. Ξεκινώντας από την τελευταία εβδομάδα, όσοι συμμετείχαν στην κατάληψη του UNAN ή στην αντίσταση στο Monimbo έχει κυνηγηθεί και καταδιωχθεί. Πάνω από 700 άτομα έχουν συλληφθεί και πολλά αγνοούνται· το κράτος έχει τώρα το νομικό πάτημα για να ασκήσει κατηγορίες στους διαδηλωτές για τρομοκρατία, και ο αντιπρόεδρος Rosario Murillo έχει τονίσει αρκετές φορές σε ραδιοφωνικά ανακοινωθέντα ότι οι “τρομοκράτες” θα διωχθούν. Σε απάντηση, η Κόστα Ρίκα έχει δημιουργήσει δυο στρατόπεδα προσφύγων στο Σαν Χοσέ, και αυτοί που έχουν τη δυνατότητα να διαφύγουν/να το σκάσουν εγκαταλείπουν τη χώρα. Η πλειονότητα των διαδηλωτών που είχαν την εμπειρία της άμεσης σύγκρουσης με τους παραστρατιωτικούς κρύβονται τώρα σε κρησφύγετα.

Σ’ αυτή την κατάσταση είναι δύσκολο για ομάδες “από τα κάτω” να οργανωθούν, καθώς θα έχουν να αντιμετωπίσουν αμέσως τις παραστρατιωτικές δυνάμεις που περιπολούν διαρκώς τους επαρχιακούς δρόμους και τους δρόμους στις πόλεις. Παρ’ όλα αυτά, έγινες μαζικότατες διαδηλώσεις για τον εορτασμό της “Μέρας του Φοιτητή” στις 23 Ιουλίου και την ημέρα της “Πορείας των Λουλουδιών”. Χιλιάδες παρακολούθησαν αυτές τις πορείες στις οποίες οι παραστρατιωτικές δυνάμεις δεν επιτέθηκαν. Όμως, εξαιτίας της παρουσίας των παραστρατιωτικών, εξακολουθεί να υπάρχει μια αυτο-επιβεβλημένη απαγόρευση κυκλοφορίας το βράδυ σ’ ολόκληρη την πόλη.

Εξαιτίας αυτής της κατάστασης, πολύς κόσμος έχει εναποθέσει τις ελπίδες του στην άσκηση μεγαλύτερης πίεσης και κυρώσεων στο καθεστώς Ορτέγκα από τη διεθνή κοινότητα, ελπίζοντας ότι κάτι τέτοιο θα αναγκάσει τον Ορτέγκα να διαπραγματευθεί μια αποχώρηση. Οι ελπίδες αυτές έχουν σαν κίνητρο την αλληλεγγύη που έχει λάβει η Νικαράγουα από τη διεθνή αριστερά, την απόφαση από τον OAS, και επίσης – δυστυχώς – από την εμπλοκή των ΗΠΑ.

Η στήριξη σε ξένες παρεμβάσεις αντιφάσκει με το λαϊκό σύνθημα “Solo el pueblo salva al pueblo”, “Μόνο ο λαός μπορεί να σώσει τον λαό”, μια διαδεδομένη απαίτηση για αυτονομία. Κατά συνέπεια, ένα άλλο κομμάτι του κινήματος έχει επενδύσει περισσότερο σε πορείες και διαμαρτυρίες ως έναν τρόπο για να ξανακερδίσει τους δρόμους.

Κόσμος που δουλεύει έξω από τη Νικαράγουα στήνει συστήματα υποστήριξης για να καταστήσει την λαϊκή εξέγερση στη Νικαράγουα ορατή και για να προετοιμαστεί για την μακροπρόθεσμη μάχη μπροστά. Τα δίκτυα που οικοδομούνται αυτή τη στιγμή σκοπεύουν να παράσχουν αλληλεγγύη στους Νικαραγουανούς επί τόπου, να εκθέσουν τις πράξεις του κόμματος του Ορτέγκα και, το πιο σημαντικό, να οικοδομήσουν σχέσεις που θα είναι χρήσιμες στο μέλλον.

Πολλές από τις διεθνείς αυτές προσπάθειες, όπως η Caravana de la Solidaridad Internacional, μια ομάδα autoconvocados που έχει ταξιδέψει στην Ευρώπη για τρεις μήνες έχει δώσει προτεραιότητα στη συνάντηση με αριστερές ομάδες και οργανώσεις· δεν συναντιούνται με ομάδες από τη δεξιά. Σε πόλεις σε ολόκληρο τον κόσμο όπου υπάρχουν Νικαραγουανοί μετανάστες, ο κόσμος δημιουργεί τις δικές του ομάδες “συνάφειας” Autoconovocado και διοργανώνει πορείες, διαδηλώσεις και διακηρύξεις [declarations]. Υπάρχουν όμως και ομάδες autoconvocado που είναι στις ΗΠΑ και συνομιλούν με Δημοκρατικούς και Ρεπουμπλικάνους.

Αυτή είναι η πραγματικότητα σε ένα πολύμορφο κίνημα βασισμένο στην ενότητα ενάντια σε έναν κοινό εχθρό. Ο κόσμος θα υπερασπιστεί οτιδήποτε πιστεύει πως θα επιλύσει την κρίση. Οι βραχυπρόθεσμοι στόχοι για όλα αυτά τα κινήματα είναι “δικαιοσύνη” και “δημοκρατία”, με την πιο γενική έννοια: δικαιοσύνη για τα θύματα, δημοκρατία στην κυβέρνηση.

Προκαλεί έκπληξη πώς διαφορετικά κινήματα έχουν καταφέρει να συναντηθούν. Για παράδειγμα, το φεμινιστικό κίνημα και η Καθολική Εκκλησία συνεργάστηκαν σε μια διαδήλωση. Ένα άλλο παράδειγμα είναι η Francisca Ramirez, μια ηγέτιδα από το Movimiento Campesino, που συμμετείχε στην Πορεία για τη Σεξουαλική Διαφορετικότητα. Λέγεται το ανέκδοτο ότι “μόνο ο Ορτέγκα έχει καταφέρει να ενώσει φεμινίστριες, άθεους, Καθολικούς, την κοινότητα LGBT και τους φοιτητές”. Αλλά σε όρους πρακτικής, δεν έχει συζητηθεί ιδιαίτερα το πώς αντιμετωπίζονται όλες αυτές οι διαφορές.

Η ελπίδα είναι ότι μια καινούρια κυβέρνηση θα ανοίξει έναν εθνικό διάλογο στον οποίον όλοι αυτοί οι χώροι και κινήματα που συμμετείχαν στην εξέγερση θα διέθεταν μια πλατφόρμα για να παρουσιάσουν τα ιδιαίτερα αιτήματά τους και να φτάσουν σε μια συναίνεση. Αυτό είναι, το λιγότερο, αισιόδοξο. Αλλά είναι δύσκολο να αρχίσουμε να πλαισιώνουμε μακροπρόθεσμους στόχους στο παρόν πλαίσιο μαζικής μετανάστευσης και ποινικοποίησης.

Η κυβέρνηση Ορτ δουλεύει κι αυτή σε μια “μέρα με την ημέρα” βάση, Αμφιβάλλουμε ότι έχει μια μακροπρόθεσμη στρατηγική καθώς όλα έχουν κλιμακωθεί τόσο ραγδαία. Πρόσφατα, στρατηγική τους είναι να δίνει ο Ντανιέλ Ορτέγκα ελεγχόμενες συνεντεύξεις στον διεθνή τύπο, Οι συνεντεύξεις αυτές έγιναν όμως μπούμερανγκ καθώς η αντιπολίτευση εξακολουθεί να ξεσκεπάζει τα ψέμματα του Ορτέγκα.

Ένα πράγμα που δεν έχει αλλάξει – που δεν έχει καν αμφισβητηθεί – είναι ο εθνικισμός στη βάση του κινήματος. Οι αγώνες αυτής της στιγμής κατανοούνται σε ένα ιστορικό πλαίσιο, ανακαλώντας την ιστορία του αντιστεκόμενου Νικαραγουανού λαού που ορθώνεται απέναντι στους εχθρούς του, γυρνώντας πίσω στον Σαντίνο, ο οποίος παραμένει ο πιο αξιοσέβαστος επαναστάτης εθνικιστής. Αυτό είναι το δεύτερο πράγμα που οι Νικαραγουανοί έχουν κοινό στον αγώνα: το πρώτο είναι ότι απεχθάνονται τον Ορτέγκα, το δεύτερο είναι ότι είναι όλοι Νικαραγουανοί. Ολόκληρη η αντίσταση έχει βασιστεί πάνω στην ιδέα μια κοινής εθνικής ταυτότητας. Πολλοί βλέπουν αυτόν τον λαϊκό ξεσηκωμό σαν μια προσπάθεια επανάκτησης της Νικαράγουας από τους “Orteguistas”.

Έχουν υπάρξει στιγμές αλληλεγγύης που υπερβαίνουν τον εθνικισμό. Για παράδειγμα, η Κόστα Ρίκα έχει υπάρξει ιστορικά αντίπαλος για τη Νικαράγουα, αλλά η καινούρια κυβέρνησή της έχει υποστηρίξει τους εξεγερμένους στη Νικαράγουα και “επί τόπου” και σε διπλωματικές συναντήσεις. Αυτό έχει διαρρήξει την ανταγωνιστική αντίληψη του εθνικισμού που συνήθιζαν να έχουν οι Νικαραγουανοί.

Η εμπλοκή της κυβέρνησης των ΗΠΑ

Αυτοί που υποστηρίζουν την παρέμβαση των ΗΠΑ οικονομικά και με άμεσες κυρώσεις όπως η Nica Act και η Magnitsky Act ισχυρίζονται ότι οι ΗΠΑ είναι η μόνη δύναμη που μπορεί να πιέσει τον Ντανιέλ Ορτέγκα. Το αίτημα για την παρέμβαση των ΗΠΑ δεν προέρχεται μόνο από δεξιές ομάδες· υπάρχει πολύς κόσμος που θέλει να σταματήσει η βία και βλέπουν την παρέμβαση των ΗΠΑ ως τη μοναδική λύση. Φυσικά, η οικονομική παρέμβαση των ΗΠΑ πιθανόν να είναι επιζήμια και για τον μέσο Νικαραγουανό.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν ήδη παρέμβει στη Νικαράγουα επιβάλλοντας κυρώσεις, παγώνοντας τραπεζικούς λογαριασμούς στις ΗΠΑ, ανακαλώντας τις βίζες κυβερνητικών αξιωματούχων και επενδύοντας στην Νικαραγουάνικη “Ανθρώπινα Δικαιώματα, Δημοσιογραφία και Ηγεσία” μέσω της USAID. Η USAID υποτίθεται ότι προάγει τη δημοσιογραφία ώστε να εκθέτει τη διαφθορά του Ορτέγκα και χρηματοδοτεί “οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων” ώστε να μπορούν να τεκμηριώνουν τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Η αντίδραση στην USAID ποικίλει. Σε μια χώρα όπως η Νικαράγουα, όπου πολύς κόσμος εξαρτάται από τη βοήθεια των ΜΚΟ για να επιβιώσει, πολλοί άνθρωποι θα δεχτούν αυτή τη βοήθεια. Η USAID έχει βοηθήσει στη λειτουργία σχολείων και στην επένδυση σε κοινωνικές υποδομές, αλλά αυτό έχει επιτυχία μόνο εξαιτίας των αποτυχιών της κυβέρνησης και την μακροχρόνια ασυμμετρία πλούτου που είναι αποτέλεσμα της αποικιοκρατικής αφαίμαξης των πόρων της χώρας. Η κυβέρνηση δεν έχει την ικανότητα να φτάσει στις αγροτικές κοινότητες και τις κοινότητες από την Καραϊβική, όπου ΜΚΟ έχουν εδραιωθεί με τη δουλειά τους. Αυτό διαιωνίζει μη κερδοσκοπικό βιομηχανικό σύμπλεγμα και εκθέτει τον κόσμο τις Δυτικοντρικές ιδέες σχετικά με την “ανάπτυξη” και τη “δημοκρατία”.

Υπό το πρίσμα της συγκεντροποίησης της εξουσίας με τον Ορτέγκα, την έλλειψη υποδομής που να συνδέει τη Νικαράγουα με τη διεθνή αριστερά και το γεγονός ότι η Νικαράγουα δεν έχει μπορέσει να αναπτυχθεί κριτικά, ακαδημαϊκά ή κοινωνικά, είναι πολύ πιθανόν τα κοινωνικά κινήματα να δεχτούν κάθε είδος βοήθειας, συμπεριλαμβανομένης αυτής από τις ΗΠΑ.

Η υποστήριξη των ΗΠΑ στους Κόντρας τη δεκαετία του 1980 είναι καλά γνωστή. Οι πιο πρόσφατες μηχανοραφίες των ΗΠΑ εναντίον του Ορτέγκα μπορούν να πάνε πίσω στην Nica Act, που στόχευε να συνδέσει τη Νικαράγουα με τη Βενεζουέλα και την Κούβα ως αυταρχικές σοσιαλιστικές κυβερνήσεις. Βιώνουμε ένα δεύτερο κύμα αυτού του είδους αντι-σοσιαλισμού, που είχε υποχωρήσει λίγο στη διάρκεια της προεδρίας Ομπάμα, όταν ο Ομπάμα και η Κούβα είχαν εγκαινιάσει μια διαδικασία “εξομάλυνσης” των σχέσεων. Η διοίκηση Ομπάμα δεν είχε κάνει κάποιες μείζονες δηλώσεις σχετικά με τη Νικαράγουα, αλλά στην πραγματικότητα εφάρμοσε περισσότερες νεοφιλελεύθερες πολιτικές.

Είναι ενδιαφέρον ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ ασκεί τώρα κριτική στον Ορτέγκα ενώ έχει επωφεληθεί πάρα πολύ από τον “Ορτεγκισμό”. Προφανώς, οι ΗΠΑ δούλεψαν με τον Ορτέγκα για όσο φαινόταν η μοναδική επιλογή αλλά τώρα που μοιάζει εφικτό να κανονίσουν για μια ακόμα πιο νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση να αναλάβει την εξουσία στη Νικαράγουα, αυτή είναι η καινούρια προτεραιότητα. Ένα ζήτημα είναι επίσης ποια κυβέρνηση θα μπορέσει καλλίτερα να σταθεροποιήσει τη Νικαράγουα χάριν των επενδύσεων.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν σημαντικές επενδύσεις στη Νικαράγουα – σε ζώνες ελευθέρου εμπορίου, maquilas και στον τουρισμό. Μέχρι τον Απρίλιο του 2018, οι ΗΠΑ αντλούσαν τεράστια οικονομικά ωφέλη από τις σχέσεις τους με τη Νικαράγουα. Η Νικαράγουα ήταν ο νούμερο ένα τουριστικός προορισμός στην Κεντρική Αμερική, και εκπατρισμένοι από τις ΗΠΑ είχαν αρχίσει σιγά-σιγά να επαναπατρίζονται εκεί. Η Νικαράγουα ήταν ένα επιθυμητός προορισμός για επένδυση δολαρίων χάρις στην “οικονομική και πολιτική σταθερότητά” της.

Στη δεύτερη ζωντανή ομιλία του Ντανιέλ Ορτέγκα για την αντιμετώπιση της κρίσης, πίσω στον Απρίλιο, εμφανίστηκε μαζί με έναν Αμερικάνο ιδιοκτήτη ενός sweatshop, διαβεβαιώνοντάς τον ότι τα πράγματα θα επέστρεφαν στην κανονικότητα και ότι οι επιχειρήσεις του δεν θα επηρεάζονταν. Στη συνέντευξή του στο Fox News στις 23 Ιουλίου, εμφανίστηκε να θέλει να διαβεβαιώσει τον κόσμο στις ΗΠΑ ότι η Νικαράγουα εξακολουθεί να είναι ένα σταθερό μέρος για να επενδύσει κανείς…ενώ, την ίδια στιγμή, σε μια συνέντευξή στο Telesur, είπε στους θεατές ότι οι ΗΠΑ χρηματοδοτούν την αντιπολίτευση.

Οι ΗΠΑ επωφελούνται επίσης από τη μεταναστευτική πολιτική της Νικαράγουα, η οποία απαγορεύει την πέρασμα χιλιάδων ανθρώπων που προσπαθούν να διασχίσουν τη Νικαράγουα στον δρόμο τους, από τη στεριά, στις ΗΠΑ.

Τα αιτήματα του κινήματος των campesino είναι ο κύριος παράγοντας που αντιτίθεται στην ατζέντα των ΗΠΑ. Η αντίδραση στις μεγάλες μεταλλευτικές εταιρείες, τις εξορυκτικές βιομηχανίες και την αγροτική βιομηχανία των μονοκαλλιεργειών, είναι ένα κομβικό κλειδί του κινήματος. Αν αυτά τα αιτήματα ικανοποιούνταν, οι ΗΠΑ θα έπρεπε να σταματήσουν να προσβλέπουν στη Νικαράγουα σαν ένα μέρος για την απόσπαση πόρων και την επένδυση κεφαλαίων με στόχο την επιστροφή κέρδους.

Ο άλλος παράγοντας που αντιτίθεται στην ατζέντα των ΗΠΑ είναι η απαίτηση για αυτονομία. Κάτω από ποιες συνθήκες θα βοηθήσουν τη Νικαράγουα; Θα μας βοηθήσουν να αποκτήσουμε αυτονομία ακόμα και αν μελλοντικές κυβερνήσεις απομακρύνονταν από τις οικονομικές πολιτικές των ΗΠΑ; Κοιτώντας σε εκατοντάδες χρόνια παρεμβάσεων των ΗΠΑ στη Λατινική Αμερική, αυτό μοιάζει, το λιγότερο, απίθανο.

Σκεπτόμενοι πιο πέρα

Η μεγαλύτερη μάχη τώρα είναι ενάντια στον αυταρχισμό, οποιοδήποτε σχήμα κι αν παίρνει. Αν η τωρινή λαϊκή εξέγερση είναι μια αντίδραση ενάντια σε οτιδήποτε είναι ο Ορτέγκα, τότε η εναλλακτική θα πρέπει να είναι μια αυτόνομη Νικαράγουα.

Τι σημαίνει “αυτόνομη”; Για τους φοιτητές σημαίνει μια ελεύθερη εκπαίδευση χωρίς κυβερνητικές παρεμβάσεις και χειραγωγήσεις. Για τις φεμινίστριες, σημαίνει ότι η κυβέρνηση οφείλει να κρατά τους νόμους της μακριά από τα σώματα των γυναικών και παράλληλα να δημιουργεί κοινωνικά και οικονομικά προγράμματα που ενθαρρύνουν την ανεξαρτησία των γυναικών από τους άντρες. Για το κίνημα των campesino, σημαίνει έλεγχο και δικαιοδοσία πάνω στη γη τους. Για άλλους σημαίνει την οικοδόμηση μιας πολιτικής οργάνωσης που προστατεύει τα δικαιώματα του κόσμου και εγγυάται δωρεάν υγεία και εκπαίδευση. Σε κάθε περίπτωση, η αυτονομία σημαίνει ότι την προτεραιότητα την έχουν οι απαιτήσεις του λαού της Νικαράγουα και όχι οι μεγάλες πολυεθνικές επιχειρήσεις.

Η αυτονομία θα σήμαινε την εγκατάλειψη των cutthroat πολιτικών της κυβέρνησης Ορτέγκα. Θα σήμαινε σεβασμό στις περιοχές των αυτοχθόνων, την εκδίωξη των μεταλλευτικών εταιρειών και την απόρριψη των νεοφιλελεύθερων πολιτικών που επηρεάζουν περισσότερο από όλους τους campesinos. Οποιαδήποτε κυβέρνηση και αν διαδεχτεί τον Ορτέγκα οφείλει να αλλάξει δραστικά τις πολιτικές δομές. Θα έχει να κάνει με έναν πληθυσμό που έχει υποφέρει τόσο κάτω από δεξιές όσο και “αριστερές λαϊκιστικές” κυβερνήσεις. Οφείλει να αναγνωρίσει τις απαιτήσεις όλων των ομάδων που πήραν μέρος στην εξέγερση.

Όσοι συμμετείχαν στο φοιτητικό κίνημα, το φεμινιστικό κίνημα και το κίνημα των campesino θα έπρεπε ρεαλιστικά να αναλογιστούν κατά πόσον ένα καινούριο πολιτικό κόμμα και καινούριες εκλογές θα ικανοποιούσαν τις απαιτήσεις τους. Η αλήθεια είναι ότι οι εκλογικές προσεγγίσεις είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα “ξεθυμάνουν” τα αιτήματα των κοινωνικών κινημάτων, αν επρόκειτο ποτέ να τα ικανοποιήσουν. Για να αποδώσουμε τη δέουσα αναγνώριση στα κινήματα αυτά, ελπίζουμε ότι θα συνεχίσουν να διαμαρτύρονται το ίδιο έντονα ενάντια στην επόμενη κυβέρνηση αν δεν ικανοποιηθούν τα αιτήματά τους.

Για περισσότερα στοιχεία σχετικά με το ζήτημα αυτό, συμβουλευθείτε το κείμενο “Why We Don’t Make Demands”, που Νικαραγουανοί έχουν κυκλοφορήσει στα ισπανικά εδώ.

Αν οι εκλογές γίνουν το 2019 και τα κοινωνικά κινήματα δεν έχουν φτάσει σε μια συναίνεση σχετικά με το τι είδος κόμματος θέλουν να σχηματίσουν και, αντίθετα, κατέβουν με πολλά κόμματα, διακινδυνεύουν την διάσπαση της αντιπολίτευσης και την ήττα από τον Ορτέγκα. Από αυτό το προνομιακό σημείο, δεν είναι ξεκάθαρο αν ο Ντανιέλ Ορτέγκα κατέβει για την προεδρία.

Προς το παρόν, κανείς δεν έχει αρχίσει μια καμπάνια για την προεδρία· δεν είναι μια προτεραιότητα επειδή οι αναμενόμενες εκλογές δεν έχουν ακόμα αναγγελθεί. Η προσοχή όλων είναι εστιασμένη στο παρόν, στην καταδίκη της βίας, στην προστασία όλων όσων διώκονται και στην προσπάθεια να λογοδοτήσει ο Ορτέγκα.

Υπάρχουν ήδη αρκετοί πολιτικοί που θέλουν να εκμεταλλευθούν την κατάσταση. Πρόσφατα, το κύριο κόμμα της δεξιάς στη Νικαράγουα, το PLC7, δήλωσε ότι ήθελε να συμμετάσχει στον διάλογο· αλλά αυτό συνάντησε μαζική απόρριψη στα κοινωνικά δίκτυα εξαιτίας της ιστορίας καταπίεσης που έχει το PLC.

Όλα τα πολιτικά κόμματα και κοινωνικά κινήματα πρέπει να προσέξουν να μην συνεχίσουν τα λάθη που διέπραξαν στο παρελθόν. Μετά τη δολοφονία 300 ανθρώπων, αφού έχουμε βιώσει πόσο μακριά μπορεί να φτάσει η κυβέρνηση Ορτέγκα για να διασφαλίσει την κυριαρχία της, πρέπει να αλλάξουμε εντελώς πολιτικό πεδίο και να πετάξουμε την παραδοσιακή προσέγγιση στην πολιτική συμμετοχή και αντιπροσώπευση. Ο κόσμος πρέπει να είναι πρόθυμος να ασκήσει κριτική και να σταθεί ενάντια στα κινήματα αυτά και τους συμμάχους τους αν δουν ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται.

Αντλώ ελπίδα από ένα άλλο λαϊκό σύνθημα: “El pueblo ni se rinde, ni se vende” – “ο λαός ούτε παραιτείται ούτε πουλάει τον εαυτό της”. Υπάρχει μια λαϊκή έκκληση ενάντια στο “ξεπούλημα”, ξεκινώντας από τους φοιτητές σε σχέση με την Unión Nacional de Estudiantes de Nicaragua (Εθνική Ένωση Φοιτητών της Νικαράγουα, UNEN), όπως και με τους Autoconvocados που αρνούνται να πάρουν μέρος στις εκλογικές πολιτικές. Ελπίζουμε ότι αυτή η έκκληση θα αντηχεί εξίσου δυνατά στο μέλλον.

Αν η δεξιά κερδίσει έδαφος [traction], θα πρέπει να διαχειριστούν τις φεμινίστριες και την κριτική τους στο κράτος και την πατριαρχία· θα έχει να αντιμετωπίσει τους φοιτητές και την απαίτησή τους για μια προσβάσιμη, υψηλής ποιότητας και αυτόνομη εκπαίδευση· θα πρέπει να αντιμετωπίσει τις απαιτήσεις των campesinos ότι δεν θα υπάρξουν πλέον εξορυκτικές βιομηχανίες στη γη τους ή στη γη των αυτόχθονων· θα πρέπει να αντιμετωπίσει τη νέα αριστερά της Νικαράγουα, που είναι αντι-αυταρχική και αντίθετη στη διαφθορά· θα πρέπει να αντιμετωπίσει την απαίτηση του λαού για διαφάνεια και άμεση δημοκρατία. Αν μια κυβέρνηση τα βάλει με μια από αυτές τις ομάδες, θα τα βάλει με όλες – με δεδομένο ότι οι εκκλήσεις για “ενότητα” θα τηρηθούν.

Τα σημερινά κινήματα χρειάζεται να φροντίσουν για τις ανάγκες του λαού και να αναπτύξουν μια διαθεματική κατανόηση της καταπίεσης. Ελπίζουμε ότι, ακόμα και αν αποκτήσουν αντιπροσώπευση σε μελλοντικές κυβερνήσεις, θα συνεχίσουν να λειτουργούν εκτός κυβέρνησης. Όλα τα κινήματα πρέπει να επαγρυπνούν απέναντι στις οικονομικές ελίτ και την πολιτική δεξιά. Υπάρχει μια ιστορία αριστεριστών που κάνουν πολιτικές συμφωνίες με τον εχθρό, αλλά αν αυτά τα κινήματα επενδύσουν πραγματικά την δύναμή τους στον λαό, στην πολιτική “από τα κάτω”, θα είναι δύσκολο να συνεργαστούν [co-opt].

Καθώς κοιτάζουμε για ελπίδα στο μέλλον, πρέπει να έχουμε στο μυαλό την χωρίς αρχηγούς φύση όλων των νέων κινημάτων, όλες τις προσπάθειες για αυτοκυβέρνηση και πρώτα απ’ όλα το όραμα της αυτονομίας που αποτελεί τον κύριο κινητήριο παράγοντα για τους campesinos, τις φεμινίστριες, τους φοιτητές και άλλους Νικαραγουανούς.

Περισσότερο διάβασμα

Προσάρτημα I: 19 λόγοι που το κόμμα του Ορτέγκα πρέπει να φύγει

Το παρόν είναι μια μετάφραση ενός άρθρου που αρχικά εμφανίστηκε σε έναν Βασκικό φεμινιστικό ιστότοπο. Το πρωτότυπο άρθρο περιλαμβάνει περισσότερες πηγές για κάθε σημείο. Το συμπεριλαμβάνουμε εδώ για να δώσουμε ένα ευρύτερο πλαίσιο για το πώς οι συμμετέχοντες στην εξέγερση εκφράζουν τη δυσαρέσκειά τους.

1) Επειδή [ο Ορτέγκα] βίαζε την θετή του κόρη, Zoilamerica Ortega-Murillo, από τότε που ήταν 12 ετών. Αυτό συνέβη ακόμα και στη διάρκεια της Επανάστασης των Σαντινίστας τη δεκαετία του 1980. Η Zoilamerica ήταν εξόριστη για χρόνια στην Κόστα Ρίκα, διαφεύγοντας τη δίωξη στη Νικαράγουα. Όταν η Zoilamerica αποκήρυξε τον Ντανιέλ Ορτέγκα τη δεκαετία του 1990, αυτό σηματοδότησε για αρκετούς την αρχή της κατάπτωση του κόμματος των Σαντινίστας, που σιγά-σιγά έγινε το κόμμα του Ορτέγκα.

2) Επειδή στα τέλη της δεκαετίας του 1990, συνήψε πολιτική συμμαχία με τον δεξιό καπιταλιστή Arnoldo Aleman, ξεχαρβαλώνοντας την θεσμικότητα της Νικαράγουα και δημιουργώντας ένα δικομματικό σύστημα. Οι Σαντινίστας, πού εξακολουθούσαν να είναι μια ισχυρή δύναμη στη Νικαράγουα και τη δεκαετία του 1990, έκαναν, μέσω του Ορτέγκα, μια πολιτική συμφωνία με τον Arnoldo Aleman με σκοπό να διοικούν από κοινού τη χώρα. Αυτή ήταν μια τεράστια προδοσία της Επανάστασης των Σαντινίστας. Για πολλούς, αυτό ήταν κάτι που πρόδωσε συνολικά τα ιδεώδη των Σαντινίστας και άρχισε τη διαδικασία της αλλαγής του “Σαντινισμού” σε “Ορτεγκισμό”.

3) Επειδή το 2006, [ο Ορτέγκα] διαπραγματεύθηκε με την Καθολική Εκκλησία και τις δεξιές πολιτικές δυνάμεις για την παρανομοποίηση της έκτρωσης. Για να κερδίσει την προεδρία το 2006/2007, ο Ορτέγκα έπρεπε να πάρει και την έγκριση της Καθολικής Εκκλησίας, μια εκκλησία που είναι εξαιρετικά συντηρητική και δεξιά. Η Εκκλησία θα έδινε στον Ορτέγκα τις ευλογίες της μόνο αν ο Ορτέγκα καθιστούσε τις εκτρώσεις παράνομες. Σε μια φτωχή αναπτυσσόμενη χώρα όπως η Νικαράγουα, αυτός ο νόμος επηρεάζει κυρίως την εργατική τάξη και τις γυναίκες στην επαρχία.

4) Επειδή απομάκρυνε τα Comisarias de la Mujer (Κρατικά Κέντρα για τις Γυναίκες) και αποδυνάμωσε τον Ley 779 (Νόμος 779), ένας νόμος που προστάτευε τις γυναίκες από τη σεξουαλική βία, παρέχοντας ατιμωρησία στους άντρες που έκαναν τέτοιες επιθέσεις. Αυτά τα κέντρα για γυναίκες ήταν σχεδιασμένα να προστατεύουν και να expedite γυναικεία και οικογενειακά θέματα, αλλά μετά από πίεση των αντρών, σταμάτησαν να χρηματοδοτούνται και πρακτικά δεν υπάρχουν τώρα. Ο Νόμος 779 ήταν ένας πολύ προοδευτικός νόμος σχεδιασμένος από φεμινιστικές οργανώσεις, ο οποίος αρχικά έγινε αποδεκτός αλλά στη συνέχεια αποδυναμώθηκε.

5) Επειδή πούλησε τη χώρα σε ξένες επιχειρήσεις, εγκρίνοντας την δημιουργία του καναλιού που εκτόπισε κοινότητες αυτόχθονων και campesinos και αφαιρώντας φυσικούς πόρους. Το κανάλι δεν χτίστηκε ποτέ, αλλά η νομική υποδομή για τον εκτοπισμό και την κατοχή των αυτόχθονων και φυσικών περιοχών είναι ακόμα σε ισχύ.

6) Επειδή άλλαξαν το Σύνταγμα ώστε ο Ορτέγκα να μπορεί να επανεκλέγεται χωρίς όριο και ένα μέλος της οικογένειας του Ορτέγκα όπως η Rosario Murillo να μπορεί να είναι αντιπρόεδρος. Ο Ορτέγκα βρίσκεται τώρα στην τρίτη θητεία του και δεν είναι διατεθιμένος να επισπεύσει τις επόμενες εκλογές.

7) Επειδή έχει επιταχύνει την εκμετάλλευση προστατευόμενων περιοχών όπως τα Bosawas και Indio Maiz. Αυτοί οι δυο βιότοποι προστρατεύονται από το κράτος και δεν θα έπρεπε να χρησιμοποιούνται για πρώτες ύλες· παρ’ όλα αυτά, το κράτος και η οικονομική ελίτ επωφελούνται από την αποψίλωση των δασών σ’ αυτά τα φυσικά καταφύγια.

8) Επειδή έχει συστήσει μια κυβέρνηση βασισμένη στον νεποτισμό. Τα μέλη της οικογένειάς του διατηρούν θέσεις κλειδιά στην κυβέρνηση. Οι γιοί και οι κόρες του Ορτέγκα είναι πολιτικοί σύμβουλοι και ελέγχουν κυβερνητικά ΜΜΕ και τις επικοινωνίες.

9) Επειδή διαπραγματεύθηκε και επέτρεψε την απαλλοτρίωση των περιοχών των αυτόχθονων, τον εκτοπισμό των κοινοτήτων τους και τη δολοφονία ηγετών τους. Ασπαζόμενος τον νεοφιλελευθερισμό, ο Ντανιέλ Ορτέγκα δημιούργησε τις συνθήκες εξαιτίας των οποίων οι campesinos και οι εταιρείες μονοκαλλιεργειών μπορούν παράνομα να μπουν στς περιοχές των αυτόχθονων και να καταλάβουν τη γη τους.

10) Επειδή αγνόησε τον λαϊκό αγώνα ενάντια στις εξορύξεις και έδωσε άδεια σε διεθνείς μεταλλευτικές εταιρείες όπως η B2GOLD για εξορύξες στις αγροτικές κοινότητες. Από την προεδρία του Ορτέγκα το 2007, το κνημα των campesino και μορφές όπως η Francisca Ramirez διαμαρτύρονται συνεχώς και κινητοποιούνται ενάντια στις εξορυκτικές βιομηχανίες που επηρεάζουν πρωτίστως τις αγροτικές κοινότητες των campesino και το περιβάλλον τους.

11) Επειδή παρενοχλεί και διώκει διαρκώς τις ηγέτιδες του φεμινιστικού κινήματος, των ομάδων για τα ανθρώπινα δικαιώματα και του κινήματος των campesino. Πριν από τον Απρίλη του 2018 ήταν αδιανόητο να διαμαρτυρηθεί κανείς στους δρόμους χωρίς να παρενοχληθεί από τη Νεολαία των Σαντινίστας ή την αστυνομία. Αυτό εξασφάλιζε την κυριαρχία του κόμματος του Ορτέγκα στον δημόσιο χώρο.

12) Επειδή έχει ιδιοποιηθεί άλλα κόμματα και έχει αποτρέψει τον σχηματισμό νέων κομμάτων και την κάθοδό τους στις εκλογές. Οι εκλογές δεν είναι υπό διεθνή επίβλεψη και δεν είναι διαφανείς. Αυτό έχει δημιουργήσει μια ευρεία κουλτούρα αποχής. Επιπρόσθετα, έχει απωλήσει κυβερνητικούς υπαλλήλους που δεν είναι πρόθυμοι να ακολουθήσουν τς εντολές του ή να είναι συνεργοί σε νόθες εκλογές.

13) Επειδή υποχρεώνει όλους τους κρατικούς υπαλλήλους να παρακολουθούν τις κυβερνητικές πορείες, και το οποίο αν δεν κάνουν απολύονται.

14) Επειδή έχει προωθήσει μια απάνθρωπη συνοριοφυλακή που έχει αφήσει χιλιάδες [προσφύγων] ακινητοποιημένους στην Κόστα Ρίκα. Η μεταναστευτική πολιτική της Νικαράγουα αποτρέπει εκατοντάδες άτομα που προσπαθούν να φτάσουν στις ΗΠΑ να διασχίσουν τη Νικαράγουα. Αν πάει κανείς στα σύνορα ανάμεσα στη Νικαράγουα και την Κόστα Ρίκα, θα βρει στρατόπεδα γεμάτα με οικογένειες από τη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική που θέλουν να ταξιδέψουν μέσα από τη Νικαράγουα προς τα βόρεια αλλά η κυβέρνηση της Νικαράγουα δεν τους το επιτρέπει.

15) Επειδή χρησιμοποίησε κρατικά ποσά (όπως αυτά στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης) για να τα επενδύσει στις οικογενειακές του επιχειρήσεις. Η οικογένεια του Ορτέγκα είναι ιδιοκτήτρια μεγάλης ακίνητης περιουσίας και επιχειρήσεων και δημιούργησε τον πλούτο της μέσα από τη διακυβέρνηση του κράτους.

16) Επειδή δεν υπάρχει διαφάνεια στον τρόπο που η κυβέρνηση ξοδεύει τα χρήματα που φτάνουν από τη Βενεζουέλα και άλλες πηγές διεθνούς συνεργασίας. Αυτά τα χρήματα διασφάλισαν την κυριαρχία του κόμματος του Ορτέγκα.

17) Επειδή χρησιμοποιεί τα κοινωνικά του προγράμματα με πελατειακό τρόπο, βοηθώντας κατά προτεραιότητα τα μέλη του κόμματος. Έχει ιδιωτικοποιήσει τον σοσιαλισμό με την έννοια ότι τα κοινωνικά προγράμματα της κυβέρνησης προσδένονται άμεσα με την φιλοκυβερνητική σχέση παρά με τα ανθρώπινα δικαιώματα ή την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.

18) Επειδή έχει ποινικοποιήσει τις διαμαρτυρίες και έχει δολοφονήσει εκατοντάδες φοιτητές, campesinos, γυναίκες και παιδιά. Το κόμμα του Ορτέγκα, που ελέγχει το κογκρέσο, πέρασε έναν “αντι-τρομοκρατικό” νόμο που καταδικάζει σε ποινές μέχρι και 20 ή 30 χρόνια οποιονδήποτε παρέχει βοήθεια στις διαδηλώσεις.

19) Επειδή πρόδοσε τον “Σαντινισμό”. Ο “Ορτεγκισμός” δεν είναι το ίδιο πράγμα με τον “Σαντινισμό”. Οι αρχικές ιδέες του Σαντίνο έχουν αγνοηθεί εντελώς και το πνεύμα της επανάκτησης έχει γίνει αντικείμενο ιδιοποίησης από τον Ντανιέλ Ορτέγκα. Ο Ορτέγκα έχει μονοπωλήσει την αριστερά στη Νικαράγουα, μην επιτρέποντας οποιαδήποτε αριστερή/αριστερίστικη κριτική στην κυβέρνησή του.

Προσάρτημα II: Ένα κλασσικό κομμάτι πανκ

Oi Polloi, το τραγούδι “Americans Out”, για την παρέμβαση των ΗΠΑ στη Νικαράγουα τη δεκαετία του 1980.

 

1 Στμ. Μεταφρασμένο από εδώ: https://crimethinc.com/2018/08/02/taking-stock-of-the-nicaraguan-uprising-asking-the-hard-questions-after-three-months-of-revolt.

2 Στμ. Εξαιρετικά σημαντική παρατήρηση.

3 Στμ. Στο σημείο αυτό, βέβαια, οι σύντροφοι του CrimethInc θα έπρεπε να προβληματοποιήσουν αυτό που τουλάχιστον στην προβληματική του ρεύματος της κομμουνιστικοποίησης και κάποιων ακόμα θεωρήσεων έχει τεθεί, δηλαδή ότι η απουσία αυτού του αντιεξουσιαστικού και αντικαπιταλιστικού κινήματος και η κυριαρχία του “ριζοσπαστικού δημοκρατισμού” είναι δυο αλληλένδετες πτυχές της ίδιας διαδικασίας της αναδιάρθρωσης του κεφαλαίου (και συνεπώς και του προλεταριάτου), αυτού που και οι σύντροφοι του CrimethInc επιμένουν να ονομάζουν “νεοφιλελεύθερη επέλαση”.

4 Αυτά τα στατιστικά στοιχεία προέρχονται από το Centro Nicaraguense de los Derechos Humanos [Κέντρο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στη Νικαράγουα, CENIDH]. Η αναφορά του CENIDH δεν συζητά με ποια πλευρά ταυτίζονται τα θύματα, αλλά το ANDPH λέει ότι ο κατάλογος περιλαμβάνει σχεδόν 48 φιλοκυβερνητικούς παραστρατιωτικούς, 24 αστυνομικούς και έναν αριθμό στρατιωτικών, με τα υπόλοιπα θύματα να είναι διαδηλωτές και άλλοι πολίτες. Μπορεί να βρει κανείς πηγές που ισχυρίζονται ότι οι διαδηλωτές ευθύνονται για πολλές από τις δολοφονίες αλλά, σε κάθε περίπτωση, δεν είναι οι διαδηλωτές αυτοί που συλλαμβάνουν κόσμο ή που εξαναγκάζουν ανθρώπους να εγκαταλείψουν τη Νικαράγουα.

5 Στμ. Campesinos: οι εργάτες γης στην Νικαράγουα και γενικότερα στη Λατινική Αμερική.

6 Για παράδειγμα, οι αστυνομικοί και οι παραστρατιωτικοί επιδεικνύουν τη σημαία του FSLN και τα βιβλία ιστορίας των παιδιών επευφημούν την κυβέρνηση Ορτέγκα. Την αμέσως επόμενη μέρα από την έφοδο και την ανακατάληψη του UNAN από τους παραστρατιωτικούς, η σημαία του FSLN υψώθηκε στην πανεπιστημιούπολη.

7 Στμ. PLC: Partido Liberal Constitucionalista,Φιλελεύθερο Συνταγματικό Κόμμα: πολιτικό κόμμα της δεξιάς στη Νικαράγουα, διάδοχο του Φιλελεύθερου Κόμματος. Κυβερνητική δύναμη από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 και μέχρι το 2006, απώλεσε την εξουσία στις εκλογές εκείνης της χρονιάς (που επανέφεραν τον Ορτέγκα στην προεδρία) ενώ μετά τις εκλογές του 2011 έχασε ένα πολύ σημαντικό μέρος της κοινοβουλευτικής του δύναμης.

Aug 28

Μας φοβούνται

της Verónica Gago 1,2

Η περιφρόνηση που συνεπάγεται η απόρριψη από τη Γερουσία της Αργεντινής του νόμου για τη νομιμοποίηση των αμβλώσεων ξαναγράφει – και μας κάνει να θυμηθούμε – ένα σκηνικό που το ξέρουμε καλά: το οικιακό σκηνικό, όπου όλες οι προσπάθειες μοιάζουν να γίνονται αόρατες, σχεδόν σαν να μην υπήρχαν, σαν να μην μετράνε. Έτσι το Κοινοβούλιο επεδίωξε να επαναλάβει αυτό στο οποίο για αιώνες η πατριαρχία θέλει να μας κάνει να συνηθίσουμε: μια πράξη καταφρόνησης για να μας απαξιώσει. Όπου η δύναμή μας δεν λογαριάζεται, δεν μετράει. Αλλά αυτή τη φορά, χάρις στο ξεδίπλωμα του φεμινιστικού κινήματος, δεν μπορούμε να πάμε ποτέ ξανά πίσω στο σκηνικό της υποταγής και της αορατοποίησης. Η οργή μας προέρχεται από τη βεβαιότητα ότι δεν υπάρχει επιστροφή και ότι η δύναμη που έχουμε κερδίσει δεν μπορεί να αντιστραφεί. Βασισμένες σ’ αυτή τη βεβαιότητα μπορούμε επίσης να πούμε ότι δεν θα γυρίσουμε ποτέ σε μια συνθήκη παρανομίας.

Η περιφρόνηση ήταν δυσβάσταχτη. Στόχευε το φεμινιστικό πλήθος που είχε πλημμυρίσει την πόλη: την μαζική, αφρισμένη, λαϊκή, πολύμορφη, με όλες τις γενιές κινητοποίηση που κράτησε για ώρες παρά τον αέρα και τη βροχή (υπήρχαν 110 λεωφορεία μόνο από το Ροζάριο!). Δεν μπορούμε να αρνηθούμε ότι έμοιαζε σαν κοροϊδία, προσβολή, μια βάρβαρη προσπάθεια πειθάρχησής μας. Αυτός είναι ένας ακόμα λόγος να οργιζόμαστε.

Η απόρριψη από τη Γερουσία ακολουθεί το ίδιο σχήμα του να αγνοείται ιστορικά αυτό που παράγεται από την εργασία μας, οι τρόποι που παράγουμε αξία, όλη η δουλειά που κάνουμε ώστε ο κόσμος να παράγεται και να αναπαράγεται και οι τρόποι που εξυφαίνουμε την κοινωνικότητα και τη συλλογική φροντίδα, που συστηματικά δεν προσμετρώνται σε οποιονδήποτε απολογισμό οποιασδήποτε δημοκρατίας. Επειδή έχουμε επίγνωση αυτής της μεθόδου εξευτελισμού και αγνόησής μας και καθώς, αντίθετα σ’ αυτό, έχουμε δημιουργήσει την κοινή κραυγή που λέει “τώρα που μας είδανε”, δεν θα τους επιτρέψουμε να μας κάνουν και πάλι αόρατες. Καθώς επαναλαμβάνουμε με πίστη αυτή την κραυγή, η οργή μας εκρήγνυται και από τα λαρρύγια μας. Αυτή η αορατοποίηση – που είναι ένα ειδικό καθεστώς ορατότητας – δημιουργείται με την ιδιοποίηση της ίδιας της δύναμης [potencia] των σωμάτων μας, την ίδια στιγμή που τα “εκμεταλλεύονται”, βγάζοντας κέρδος από αυτά, και μας εκπροσωπούν. Οι γερουσιαστές εξακολουθούν να μιλούν στο όνομά μας, να νομοθετούν για τις επιθυμίες μας και τις εμπειρίες μας για τη μητρότητα, αγνοώντας ταυτόχρονα τα σχεδόν δύο εκατομμύρια σώματα που περικυκλώνουν το Κογκρέσο, συνεχίζοντας να γίνονται ορατές και να ακούγονται. Η οργή μας πηγάζει επίσης από αυτή την προσπάθεια συνέχισης ελέγχου των ζωτικών μας αποφάσεων μέσω της επιβολής της ισχύος της ελίτ.

Με την έννοια αυτή, η 8η Αυγούστου απεικονίζει με ιστορική καθαρότητα μια ισχύ που έχει ήδη αντιστραφεί. Δεν υπάρχει συμμόρφωση σ’ αυτή την πράξη περιφρόνησης. Δεν υπάρχει υποταγή σ’ αυτή την αορατοποίηση. Δεν υπάρχει παραίτηση από το να μας λογαριάζουν. Δεν υπάρχει εφησυχασμός εδώ, για μια ακόμα φορά, να μην συμπεριλαμβανόμαστε στη δημοκρατία ή να συμπεριλαμβανόμαστε μόνο ως το νηπιακό τμήμα, υπό κηδεμονία. Η ισχύς στους δρόμους που κατέλαβε τις πόλεις την 8η Αυγούστου είναι η πολιτική δύναμη των σωμάτων μας που ούτε μπορούν να αντιμετωπιστούν σαν νήπια ούτε να “εξημερωθούν” σαν κατοικίδια.

Αυτό έχει επίσης και μια χωρική διάσταση: έχουμε ήδη βγει από την οικιακή περίφραξη. Χτίζουμε άλλες οικιακές εδαφικότητες που δεν μας εξαναγκάζουν να κάνουμε δουλειά που δεν αναγνωρίζεται ούτε απαιτούν από μας να υποσχεθούμε πίστη σε έναν άντρα-ιδιοκτήτη. Καταλάβαμε τους δρόμους και τους κάναμε ένα φεμινιστικό σπίτι. Στις 8 Αυγούστου, αυτοί ήταν που κλειστήκανε, ενώ εμείς καταλάβαμε την πόλη. Γιατί είναι αυτή μια ιστορική αντιστροφή; Ο περιορισμός – το προτιμητέο άλλοθι του οικιακού εγκλεισμού – παρέμεινε στη δική τους πλευρά.

Οι γερουσιαστές ήταν κλειδωμένοι, περιφρουρούμενοι από οδοφράγματα, ανακοινώνοντας ότι η ψηφοφορία έπρεπε να επισπευθεί ώστε να μην καθυστερήσει η αστυνομική καταστολή. Με άλλα λόγια, έβγαλαν μια προειδοποίηση ότι η ψήφος τους περίμενε και βασιζόταν στην κρατική καταστολή σε μια προσπάθεια να πειθαρχηθεί ο λαϊκός θυμός. Απ’ έξω, ο χώρος του πολιτικού αναδιοργανώθηκε και επανεφευρέθηκε κάτω από τον ανοιχτό ουρανό από μια παλίρροια που θα είναι αξέχαστη σε όλες όσες είμασταν εκεί. Το προπύργιο της Γερουσίας – απαρχαιωμένο και παρακμασμένο – ήταν μια αντίστιξη στο “στρατόπεδο” που σχημάτισαν όλα αυτά τα ανοιχτά σπίτια και οι παράγκες, πειράματα μιας άλλης μορφής οικιακότητας, άλλων τύπων φροντίδας. Η χωρική αυτη αντιστροφή σηματοδοτεί έναν νέο τύπο πολιτικής χαρτογραφίας. Διαλύει το παραδοσιακό δυαδικό σχήμα ανάμεσα στο σπίτι σαν έναν κλειστό χώρο και στο δημόσιο ως το αντίθετό του: χτίζουμε σπίτια ανοιχτά στον δρόμο, στη γειτονιά, σε κοινοτικά δίκτυα και μια στέγη και τοίχους που παρέχουν καταφύγιο και άσυλο χωρίς εγκλεισμούς. Αυτή είναι μια πρακτική ισορροπία που απορρέει από τη συγκεκριμένη πραγματικότητα: πολλά σπίτια, κατανοούμενα με μια πατριαρχική έννοια, έχουν μετατραπεί σε κόλαση· είναι τα πιο ανασφαλή μέρη, όπου συμβαίνει η πλειοψηφία των γυναικοκτονιών, μαζί με αναρίθμητες άλλες καθημερινές και “οικιακές” μορφές βίας.

Με αυτή την καινούρια μορφή του να κάνουμε πολιτική είναι σχεδόν αχρείαστο να φωνάζουμε το σύνθημα ότι δεν μας εκπροσωπούν ή να δημιουργήσουμε μια φεμινιστική εκδοχή του “πρέπει να φύγουν όλοι!”. Έχουμε περάσει ήδη αυτό το κατώφλι. Έγινε καθαρό ότι το καθεστώς εκπροσώπησης που συντηρεί τον εαυτό του γυρίζοντας την πλάτη του στον δρόμο δεν έχει καμμιά σχέση με τον φεμινιστικό τρόπο να κάνουμε πολιτική και να δημιουργούμε ιστορία. Αλλά, ακόμα περισσότερο, καταδείχτηκε ότι η πολιτική μεταφέρεται ήδη σε άλλες περιοχές, που έχουν τη δύναμη να παραγάγουν έναν μη-πατριαρχικό οικιακό χώρο.

Θα επιστρέψω στην οργή μας. Αισθανθήκαμε ναυτία, αηδία, αποτροπιασμό ακούγοντας την άγνοια και τη βία των λόγων μερικών από τους γερουσιαστές. Ο ισχυρισμός ότι μπορεί να υπάρξει βιασμός χωρίς βία όταν συμβαίνει μέσα στην οικογένεια, όπως είπε ο Rodolfo Urtubey (PJ-Salta), είναι και πάλι ένα σύμπτωμα αυτού για το οποίο προσπαθώ να επιχειρηματολογήσω: ότι ακόμα και στο Κοινοβούλιο, μιλάμε για ένα οικιακό “σκηνικό”. Ότι αυτό που συνέβαινε στη Γερουσία – που υποτίθεται ότι είναι ο χώρος της δημόσιας σφαίρας – δεν είναι τίποτα παραπάνω από μια απελπισμένη προσπάθεια να διατηρηθεί το σπίτι ως το πατριαρχικό βασίλειο σε αντίθεση με την ανάδυση μιας πολιτικής που δημιουργεί άλλες μορφές και διαλύει την διαίρεση ανάμεσα στο δημόσιο και το ιδιωτικό που δημιουργεί ιεραρχίες ανάμεσα στους χώρους.

Τι σημαίνει αυτό; Ότι ο γερουσιαστής Urtubey (του οποίου πρέπει να απαιτήσουμε την παραίτηση άμεσα) δήλωσε ρητά και ανοιχτά ότι το σπίτι, με την πατριαρχική έννοια, είναι ο τόπος στον οποίο επιτρέπεται ο βιασμός. Το νοικοκυριό συγκροτείται ως “ιδιωτικό” όταν νομιμοποιεί την βία των αντρών και την προνομιακή πρόσβαση στα γυναικεία και θηλυκοποιημένα [feminized] σώματα (κάτι που περιλαμβάνει και τα παιδιά κάθε φύλου). Εδώ το ιδιωτικό είναι αυτό που νομιμοποιεί (αυτό που ο γερουσιαστής αποκαλεί “μη-βία”) τη βία και εγγυάται ότι παραμένει ένα μυστικό. Είναι επίσης αυτό που επιτρέπει την περίφημη “διπλή ηθική”. Εδώ είμαστε στην καρδιά αυτού που οργανώνει, όπως έδειξε με έναν πρωτοποριακό τρόπο η Carole Pateman, το πατριαρχικό συμβόλαιο: μια δέσμευση στην συνενοχή μεταξύ των αντρών, βασισμένη σ’ αυτήν την ιεραρχία, που μετατρέπεται σε ένα είδος πολιτικού δικαιώματος στις δημοκρατίες μας.

Στο πατριαρχικό συμβόλαιο υπάρχει μια σεξουαλική διαίρεση των σωμάτων: το αντρικό σώμα παρουσιάζεται ως το λογικό και αφηρημένο σώμα, ισχυριζόμενο όμως ότι μπορεί να κυοφορεί. Τι κυοφορεί ακριβώς; Την τάξη και έναν λόγο [discourse] για να νομιμοποιεί την ανωτερότητά του και να απαλλοτριώνει την κυριαρχία επί της κυοφορίας από τα σώματα των γυναικών. Αυτό που υπάρχει, τότε, είναι μια διαμάχη για την ισχύ της κυοφορίας, επειδή η πατριαρχική πολιτική τάξη θεμελιώνεται πάνω σ’ αυτήν την απαλλοτρίωση. Αυτή η απαλλοτρίωση συνεπάγεται μια συγκεκριμένη μορφή υποταγής και μεταφράζεται σε ισχύ μέσα στο σπίτι: η ισχύς να παραβιάζεται το θηλυκό ή θηλυκοποιημένο σώμα είναι η δομή της πατριαρχικής τάξης. Αυτό είναι το συμβόλαιο που οι γερουσιαστές επικύρωσαν τις πρώτες ώρες της 9ης Αυγούστου και που λειτουργεί ως ακρογωνιαίος λίθος όλων των προνομίων τους. Καθιέρωσε την αντρική ισχύ πάνω στα γυναικεία σώματα, ισχύς της οποίας η θεμελιώδης σκηνή, επιμένω, ότι είναι ο βιασμός.

Η θεολογική σκηνή

Αλλά το “σκηνικό” του Κοινοβουλίου μας πηγαίνει άμεσα και σε ένα άλλο. Η αρνητική ψήφος επιβεβαιώνει το Κοινοβούλιο ως έναν χώρο που έχει υποκύψει στην θεολογική εξουσία: αποτέλεσε το θέατρο της Καθολικής Εκκλησίας για να επανεπιβεβαιωθεί η παραπαίουσα εξουσία της. Ο γερουσιαστής Pedro Guastavino (Justicialist Block – Entre Rios) το εξήγησε αυτό με απλούς όρους: οι γερουσιαστές που μίλησαν υπέρ των εκτρώσεων το έκαναν “αποφέυγοντας σταυρούς”3, απειλητικά τηλεφωνήματα και άλλα μηνύματα από τη μαφία που αποκαλεί τον εαυτό της “θεϊκή”. Με το δημοψήφισμα στην Ιρλανδία, τις κινητοποιήσεις στην Πολωνία και το φεμινιστικό κύμα στην Αργεντινή, η Αποστολική και Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία – στην οποία αφιερώνουμε διάφορα συνθήματα – αισθάνεται να απειλείται σε χώρες που έχουν υπάρξει εμβληματικές γι’ αυτήν.

Σήμερα υπάρχει ένα ξεχωριστό γνώρισμα σχετικά με την Αργεντινή: είναι η χώρα του τωρινού Πάπα. Οι πολιτικές επιχειρήσεις της Εκκλησίας που αντιτίθενται στον φεμινισμό, με επικεφαλής την φιγούρα του Bergoglio4, προσπαθούν να διχάσουν κοινωνικές οργανώσεις και αγνοούν τη δύναμη ενός κινήματος που οικοδομείται από τα κάτω, που είναι δημοφιλές και αντι-νεοφιλελεύθερο. Έχω ήδη συζητήσει τον τύπο της σύγκρουσης για την πολιτική πνευματικότητα που η εκκλησία – η Καθολική Εκκλησία και άλλοι τύποι θρησκευτικού φονταμενταλισμού – αισθάνεται, όπως ποτέ πριν, με το σύγχρονο φεμινιστικό κίνημα σε σχέση με την ψηφοφορία στη Βουλή των Αντιπροσώπων5.

Μετά τη νίκη μας στην κάτω Βουλή, η Εκκλησία εντατικοποίησε την αντεπίθεσή της. Σε διάφορα μέρη, τα κηρύγματα6 στις πατριωτικές εκδηλώσεις της 9ης Ιουλίου (Ημέρα της Ανεξαρτησίας) ήταν κήρυξη πολέμου: έτσι νομιμοποίησαν, από πάνω, τις επιθέσεις στους δρόμους εναντίον κοριτσιών μόνο και μόνο επειδή φόραγαν την πράσινη μπαντάνα, έδωσαν ώθηση σε φονταμενταλιστικές ομάδες που επιτίθενταν σε φεμινίστριες ακτιβίστριες (όπως στην Mendoza) και οδήγησαν στην κατήχηση εφήβων σε κατηχητικά σχολεία (πρέπει να θυμηθούμε την πορεία των εφήβων με τα μπλε μαντήλια που υποχρεώθηκαν να βαδίσουν με στρατιωτικό βήμα στο Santiago del Estero).

Είναι ένα έντονο κεφάλαιο στην εκστρατεία ενάντια σε αυτό που αποκαλούν “ιδεολογία του φύλου”, που παίρνει ιδιαίτερη μορφή σε κάθε χώρα της Λατινικής Αμερικής. Αυτή η έννοια επιτρέπει στην εκκλησία να ταυτοποιήσει τον φεμινισμό ως τον καινούριο εχθρό. Οι διαμαρτυρίες στο Περού και τον Ισημερινό που λένε “μην ανακατεύεσαι με τα παιδιά μου” είναι μέρος αυτής της εκστρατείας. Στη Βραζιλία η “ιδεολογία του φύλου” εγκαλείται ως μια απειλή στην οικογένεια και ως μια “υπόσχεση” ομοφυλοφιλίας από αρκετούς τύπους φονταμενταλισμού (αναφέρθηκε, επίσης, την προηγούμενη βδομάδα στο πρώτο “αντι-φεμινιστικό” συνέδριο). Στην Κολομβία, έπαιξε έναν ρόλο στην εκστρατεία που κινητοποίησε την “απειλή του φύλου” προς υποστήριξη του θριάμβου του “όχι” στην ειρηνευτική συμφωνία της Αβάνας7. Στην Χιλή, χρησιμοποιείται από νεοναζιστικές ομάδες ενάντια στις φεμινιστικές εξγέρσεις. Στην Αργεντινή είναι κινητήρια δύναμη στην αντεπίθεση ενάντια στον νόμο για την Ολοκληρωμένη Σεξουαλική Εκπαίδευση και την άμβλωση.

Κι εδώ η ένταση της αντιπαράθεσης είχε ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό: εστίασε στο επιχείρημα ότι “οι φτωχές γυναίκες δεν κάνουν εκτρώσεις”, ότι η έκτρωση είναι “ιμπεριαλιστική” ή μια “φαντασιοπληξία” που επιβάλλεται από το ΔΝΤ. Η μάχη εντάθηκε σχετικά με την “κηδεμονία” και την κατήχηση που εφαρμόζει η Καθολική Εκκλησία, ιδιαίτερα πάνω στις φτωχές γυναίκες, καθοδηγούμενη από τον λόγο των αποκαλούμενων “ιερέων των παραγκουπόλεων”8. Το ενδιαφέρον σημείο σ’ αυτή την αντιπαράθεση, στη διάρκεια αυτών των εβδομάδων, ήταν ο τεράστιος αριθμός γυναικών από παραγκουπόλεις και λαϊκές γειτονιές να μιλάνε και να μοιράζονται τις εμπειρίες τους από παράνομες εκτρώσεις που έκαναν. Αυτό ήταν ένα πολιτικό άλμα στη συζήτηση σε σχέση με προηγούμενα χρόνια, καθώς η μαζική αυτή αντιπαράθεση έλαβε χώρα πάνω σε ταξικούς όρους, καταδεικνύοντας ότι υπάρχει ένα διαφοροποιημένο τίμημα στην ποινικοποίηση της έκτρωσης. Με άλλα λόγια, η εγκαρσιότητα της φεμινιστικής πολιτικοποίησης επέτρεψε την επέκτασή της σε χώρους στους οποίους δεν είχε φτάσει πριν έστω και αν οι εκτρώσεις ήταν μια μαζική πραγματικότητα. Οι ηγεσίες αρκετών κοινωνικών κινημάτων προσπάθησαν να πειθαρχήσουν τις γυναίκες από αυτές τις ομάδες, επιχειρηματολογώντας υπέρ του να μπει ένα όριο στο “πράσινο κύμα”, ως απόκριση στα αιτήματα του Βατικανού.

Ο αριθμός των γυναικών από τις λαϊκές γειτονιές, που έμειναν στις σκηνές που γέμισαν τα δέκα τετράγωνα γύρω από το Κογκρέσο συζητώντας αυτά τα ζητήματα, εκφράζει την αποτυχία αυτής της εσωτερικής πειθάρχησης. Μιλά για τη δύναμη του να λέμε ότι δεν θα γυρίσουμε πίσω στο να κάνουμε εκτρώσεις στα κρυφά, ακόμα και αν ο Πάπας τολμήσει να συσχετίσει την έκτρωση με τον ναζισμό. Αλλά, πάνω απ’ όλα, μιλά για μια ώθηση από τις πιο νέες pibas9 να θέσουν, στις μητέρες τους και μέσα στις οικογένειές τους, τα ζητήματα μιας επερώτησης, μιας συζήτησης και ενός τρόπου άσκησης της σεξουαλικότητας που κάνει το συμβόλαιο της πατριαρχίας , που είναι επίσης και το εκκλησιαστικό σύμφωνο, να τρέμει. Αυτό είχε το αποτέλεσμα μιας χιονοστιβάδας που επεκτάθηκε σε μια άλλη συζήτηση: τον οριστικό διαχωρισμό της Εκκλησίας από το Κράτος, κάτι που παραστάθηκε πειστικά από τα κουτιά τα γεμάτα με φόρμες “αποστασίας”10 που συμπληρώνονταν στο κέντρο του “στρατοπέδου”. Δεν είναι σύμπτωση το γεγονός ότι η αντίδραση της Εκκλησίας είναι τόσο δηλητηριώδης την ίδια στιγμή που συνεχώς αποκαλύπτονται υποθέσεις παιδόφιλων ιερέων, σεξουαλικών παρενοχλήσεων μεταξύ μοναχών και δημόσιες μαρτυρίες παιδιών που δεν αναγνωρίζονται από τους ιερείς πατεράδες τους. Επιστρέφουμε ξανά στην σκηνή του βιασμού: είναι αυτή που ξανά και ξανά την υπερασπίζονται ως “ιδιωτικό” και “ιερό” χώρο των δυνάμεων που συντηρούν το πατριαρχικό-εκκλησιαστικό συμβόλαιο.

Η παγκόσμια σκηνή

Το “σκηνικό” της μάχης για τις εκτρώσεις έλαβε χώρα στην Αργεντινή αλλά ήταν ήδη σε μια παγκόσμια σκηνή. Ο αντίκτυπος και η συνύφανση αντηχήσεων κατά μήκος της Λατινικής Αμερικής και στον κόσμο ολόκληρο ήταν ένα πανίσχυρο γνώρισμα της εκστρατείας για το δικαίωμα στην έκτρωση. Πόλεις σε ολόκληρο τον κόσμο βάφτηκαν πράσινες. Διαμαρτυρίες μπροστά από πρεσβείες, συγκεντρώσεις σε πλατείες, το φτιάξιμο πράσινων μαντηλιών σε άλλα μέρη, καταλήψεις πανεπιστημίων και σχολείων ήταν τρόποι εκδήλωσης ενός νέου τύπου διεθνισμού.

Οι φεμινιστικές απεργίες (στις 19 Οκτωβρίου του 2016 και στις 8 Μαρτίου του 2017 και του 2018) έθρεψαν την διεθνιστική δυναμική του φεμινιστικού κινήματος, κάτι που μεταφράζεται σε συντονισμό, συρροή πρωτοβουλιών, ανταλλαγή πολιτικών λεξικών, συνάρθρωση μιας κοινής ατζέντας και μια δύναμη που βιώνεται συγκεκριμένα σε ποικίλες συγκρούσεις. Ο φεμινισμός ως ένας καινούριος διεθνισμός παράγει έναν καινούριο τύπο εγγύτητας μεταξύ αγώνων.

Το διακύβευμα στην ψηφοφορία στην αργεντίνικη Γερουσία καταδεικνύει επίσης τη δύναμη μιας “σκηνής” την οποία, όπως έγραψε το οπισθόφυλλο των New York Times, “παρακολουθεί ολόκληρος ο κόσμος”. Σήμερα ο θρίαμβος της συντηρητικής Καθολικής Εκκλησίας εμφανίζεται στις ειδήσεις, αλλά ακόμα κι έτσι δεν καταφέρνει να υπερνικήσει τις φωτογραφίες που βλέπει όλος ο κόσμος: μια πράσινη πλημμύρα στους δρόμους, ατέλειωτα φώτα στο μέσο μιας χειμωνιάτικης νύχτας, ένας ποταμός επιθυμίας για ανυπακοή.

Αυτή τη φορά η πίεση στο πολιτικό λόμπυ υπέρ της διατήρησης της εξουσίας του πατριαρχικού-εκκλησιαστικού συμβολαίου πάνω στην αυτονομία των γυναικών και στη λήψη αποφάσεων σχετικά με τη μητρότητα και την επιθυμία τους κυριάρχησε. Όμως, ο σεισμός της φεμινιστικής επανάστασης δεν αφήνει τίποτα αμετακίνητο. Στον δρόμο η έκτρωση είναι ήδη νόμος. Η νίκη μας είναι εδώ και τώρα και μακροπρόθεσμα. Δημιουργούμε ιστορία. Μας φοβούνται. Η περιφρόνηση της Γερουσίας δεν θα είναι χωρίς κόστος. Είμαστε πλήρεις οργής και ευφορίας. Δεν ελπίζουμε, είμαστε δυνατές.

— Μεταφρασμένο από την Liz-Mason Deese

1 Στμ. Μεταφρασμένο από εδώ: https://www.viewpointmag.com/2018/08/13/they-are-afraid-of-us.

2 Η Verónica Gago είναι μέλος της κολλεκτίβας Colectivo Situaciones, διδάσκει στην Σχολή Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Μπουένος Άιρες και είναι μεταδιδακτορική υπότροφος του Εθνικού Επιστημονικού και Τεχνολογικού Συμβουλίου της Αργεντινής (CONICET). Αυτή τη περίοδο εργάζεται σε ένα πρότζεκτ που διερευνά τις λαϊκές οικονομίες σε μετα-νεοφιλελεύθερα πλαίσια.

3 Στμ. Στο αγγλικό κείμενο: dodging crucifixes, λογοπαίγνιο με την έκφραση “dodging bullets”: “αποφεύγοντας τις σφαίρες”.

4 Στμ. Bergoglio: αναφέρεται στον Πάπα Φραγκίσκο, του οποίου το κοσμικό όνομα είναι Jorge Mario Bergoglio.

5 Στμ. Chambers of Deputies (ισπανικά: Cámara de Diputados): “Βουλή των Αντιπροσώπων”, η “κάτω” Βουλή του Εθνικού Κογκρέσου της Αργεντινής.

6 Στμ. Στο αγγλικό κείμενο: homilies (από την ελληνική λέξη: ομιλία).

7 Στμ. Αναφέρεται στο δημοψήφισμα που διεξάχθηκε στην Κολομβία στις 2 Οκτωβρίου του 2016 για την επικύρωση της συμφωνίας για τον τερματισμό του εμφυλίου στην Κολομβία ανάμεσα στην κυβέρνηση και τους αντάρτες του FARC-EP και υπογράφηκε στην Αβάνα της Κούβας (όπου έλαβαν κυρίως χώρα και οι διαπραγματεύσεις). Η συμφωνία απορρίφθηκε με το οριακό ποσοστό 50,2% έναντι 49,8%.

8 Στμ. Στο αγγλικό κείμενο: shantytown priests.

9 Στμ. Pibas: οι έφηβες.

10 Στμ. Στο αγγλικό κείμενο apostasy: η επίσημη διαδικασία της αποχώρησης από μια εκκλησία ή αποκήρυξης του θρησκευτικού δόγματος.

Jul 16

ανάμεσα στη δεξιά και την αριστερά του κράτους

Αν όχι στο όνομα των μεγάλων ιδανικών, τουλάχιστον στο όνομα του ωμού πολιτικού ρεαλισμού1

Εμείς κάναμε όλα τα βήματα. Ο Έλληνας πρωθυπουργός κατέθεσε μία υπόθεση εργασίας, ένα σενάριο. Είναι το μόνο που μπορεί να εφαρμοστεί. Με πολύ πόνο και πάρα πολύ αίμα2

Σε ποιον πλανήτη αλήθεια ζούμε;

Ένας από τους πιο προβεβλημένους αρθρογράφους της αριστεράς-με-άλφα-κεφαλαίο, μόλις ο κ. Τσίπρας εξήγγειλε το δημοψήφισμα για το αν «πρέπει να γίνει αποδεκτό το σχέδιο συμφωνίας, το οποίο κατέθεσαν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στο Eurogroup της 25.06.2015» (όπως διατυπώνεται το ερώτημα στα ψηφοδέλτια που θα τυπωθούν), έγραψε ότι «ο ελληνικός λαός ξύπνησε σε έναν άλλο πολιτικό πλανήτη». Όταν, στις 6 Ιουλίου, θα έχει πια βγει το αποτέλεσμα της κάλπης, «θα βρεθούμε, ούτως ή άλλως, σε μια άλλη Ελλάδα, με μια άλλη Αριστερά και έναν άλλο λαό – για το καλύτερο ή το χειρότερο». Ξέρουμε ήδη, ωστόσο, και γι’ αυτό μπορούμε να ελπίσουμε για το καλύτερο, ότι αυτός ο λαός είναι ένα «απείθαρχο στρατιωτάκι που δε λέει να κάτσει στη σειρά του και βάζει τρελές ιδέες ανυπακοής και ανταρσίας στους υπόλοιπους υποτελείς»3. Ένας άλλος, μεγαλύτερος ακόμα, star της αριστερής δημοσιογραφίας έγραψε ότι η απόφαση του κ. Τσίπρα απέδειξε, μια και καλή, για όποιαν/ον είχε αμφιβολίες, ότι «αυτός ο κόσμος, ο μικρός, ο μέγας [σ.σ. δηλ. το στελεχιακό δυναμικό του ΣΥΡΙΖΑ και γενικότερα το ασκέρι της αριστεράς-με-άλφα-κεφαλαίο] είναι ζόρικο σινάφι». Πια, το μάθαμε από πρώτο χέρι, «η πατρίδα [sic] δεν είναι μόνη στα χέρια των τοκογλύφων [sic]» και «το δημοψήφισμα μπορεί να γίνει η μεγάλη έφοδος στον ουρανό για έναν ρημαγμένο και ταπεινωμένο λαό»4. Στον πλανήτη που ξυπνήσαμε το πρωί του περασμένου Σαββάτου κατοικεί ένας ξεχωριστός, ανυπότακτος λαός που σήμερα καθοδηγείται από μια ζόρικη, αποφασισμένη να κρατήσει γερά στο ταμπούρι της, ηγεσία. Απέναντί του έχει αιμοσταγείς τοκογλύφους και όλους τους δαίμονες των αγορών, δαίμονες που ασκούν την κακοποιό επίδρασή τους έξωθεν και άνωθεν, αλλά αντιστέκεται και, όπως μας εξήγησε ο ίδιος ο κ. Τσίπρας στο διάγγελμά του, σε αυτά τα λευκά μάρμαρα «ξέρουμε να πολεμάμε και να νικάμε»5. «Αμήν», όπως θα συμπλήρωνε ο κ. Καρτερός6, και πιθανόν και ο Άνθιμος Θεσσαλονίκης.

Το αφήγημα που μας πλασάρει αυτές τις μέρες η αριστερά του ελληνικού κράτους, γιατί αυτό, και τίποτα παραπάνω, δεν είναι η (συγ-)κυβερνώσα (με την άκρα δεξιά) αριστερά-με-άλφα-κεφαλαίο, μέσα από έναν καταιγισμό δημόσιων τοποθετήσεων, συντονισμένων στο ίδιο κλειδί, από ντροπαλούς ή μη οπαδούς και συνοδοιπόρους, επιφυλακτικούς ή μη σχολιαστές παντός καιρού, προσωρινά παρατημένους ή μη γαμπρούς7 της πρώην άκρας αριστεράς (στρατηλάτες εν αναμονή στρατού, που λειτουργούν ως ‘ΣΥΡΙΖΑ εξωτερικού’ και δραστήρια μέλη του ευρύτερου ‘κόμματος Λαφαζάνη’, πιέζοντας για στροφή προς τη δραχμή και τη Ρωσία), αριστερόστροφους ή δεξιόστροφους γαλονάδες του κομματικού μηχανισμού, διαλλακτικά ή μη μέλη των ελληνικών διαπραγματευτικών ομάδων, ευσυγκίνητους ή μη υπουργούς, αυτό το αφήγημα, λοιπόν, που ένας ολόκληρος στρατός από εμπόρους ελπίδας μας (ξανα)πουλάει σε τιμή ευκαιρίας, είναι χτυπητά κοινότοπο. Υπό άλλες συνθήκες, θα αρκούσε απλά κανείς να επισημάνει τη συνάφειά του με τις ανοησίες που εδώ και πολλές δεκαετίες διακινεί και ανακυκλώνει η εγχώρια άκρα δεξιά, εντός και εντός του κόμματος της ΝΔ, και για μία περίοδο υιοθετούσε επίσης μια πτέρυγα του ΠΑΣΟΚ, εκείνη που κυκλοφορούσε στην κωλότσεπη με την Αυριανή, και είχε ως κύριο πολιτικό εκφραστή τον κ. Κουτσόγιωργα ή τον κ. Αθανασόπουλο (έναν «σοσιαλιστή αγωνιστή» ελληνικού DNA, που ενώ δικαζόταν για μια κοινή υπόθεση απάτης δήλωνε περήφανα ότι διώκεται γιατί είναι ένας απείθαρχος έλληνας που τόλμησε να σηκώσει το ανάστημά του μπροστά στους Ευρωπαίους, με τους οπαδούς του έξω από το δικαστήριο να τραγουδούν, τι άλλο;, το Πότε θα κάνει ξαστεριά). Θα αρκούσε, επίσης, κανείς να σημειώσει ότι υπό ένα τέτοιο αφήγημα ακόμα και οι έλληνες Ναζί μπορούν να συστρατευτούν, όχι μόνο χωρίς αναστολές, αλλά και με το αίσθημα ότι κολυμπούν στα δικά τους νερά, εκεί όπου η κύρια αντίφαση που καθορίζει τι συμβαίνει στον πλανήτη γη είναι όντως αυτή ανάμεσα στους ξένους «τοκογλύφους» και τους αντιστεκόμενους «Έλληνες». Κι αυτό ακριβώς συνέβη, αφού στις 178 ψήφους με τις οποίες εγκρίθηκε η πρόταση για διενέργεια δημοψηφίσματος από το κοινοβούλιο περιλαμβάνονταν και οι ψήφοι του Λαγού και όλων των υπόλοιπων εκλεγμένων ομοϊδεατών του. Η συστράτευση, μάλιστα, της κοινοβουλευτικής ομάδας των Ναζί στο νέο μεγάλο ελληνικό «Όχι» δε σχολιάστηκε καν, ως ένα κάποιου είδους πρόβλημα, από τα μπουλούκια των αριστερών διαδικτυακών και τηλεοπτικών αγκιτατόρων, ούτε οι ψήφοι τους διαχωρίστηκαν ως ανεπιθύμητοι: αντίθετα, η κ. Κωνσταντοπούλου, το ίδιο βράδυ, εξέφρασε με ένα πλατύ χαμόγελο την ικανοποίησή της για την ευρεία πλειοψηφία, ενώ στο Πριν διαβάσαμε απλά ότι το «Όχι» των Ναζί σημαίνει, κατά βάθος, «Ναι»8, πράγμα περίεργο, δεδομένου ότι οι ίδιοι οι Ναζί ισχυρίζονται πως το δικό τους «Όχι» αφορά κάθε πρόταση για νέο μνημόνιο, και επιμένουν ότι αποτελεί λογική απόρροια της γενικής αντιμνημονιακής τους στάσης. Πουθενά στο δημοψήφισμα, εξάλλου, ούτε στον, παραγόμενο μέσα στην ευρύχωρη συριζαίϊκη πολιτική πιάτσα, δημόσιο λόγο που το συνοδεύει και το νοηματοδοτεί ως συγκεκριμένο ιστορικό συμβάν, δεν τίθεται, έστω και έμμεσα, κάποιο ζήτημα διαφορετικό ή βαθύτερο από το ζήτημα των σχέσεων του ελληνικού κράτους με τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά.

Εξίσου εύλογη θα ήταν και η γενικότερη παρατήρηση ότι τα δημοψηφίσματα που θέτουν, σε πολύ μικρά χρονικά περιθώρια δημόσιας διαβούλευσης, τεχνικού τύπου ερωτήματα, χωρίς να θίγουν πραγματικές διαζεύξεις και να αφήνουν περιθώριο για εναλλακτικές κοινωνικές επιλογές, μολονότι επενδύονται παράπλευρα με το δραματικό αίσθημα της επιλογής μεταξύ ζωής και θανάτου, αντί να παραπέμπουν σε δοκιμές άμεσης δημοκρατίας συνιστούν κόλπα προσφιλή σε αυταρχικές πολιτικές διοικήσεις για την επίτευξη νομιμοποίησης υπό ελεγχόμενες συνθήκες αντιπαράθεσης. Όλες οι παραπάνω διαπιστώσεις θα μπορούσαν να γίνουν, χωρίς να εκλαμβάνονται ως συμπτώματα «ελιτισμού», σεκταρισμού ή κρυπτο-φιλελευθερισμού. Υπό διαφορετικές, όμως, συνθήκες. Γιατί, όπως είπαμε ήδη, πια έχουμε περάσει «σε έναν άλλον πολιτικό πλανήτη». Μόνο που αυτή η διέλευση δεν έγινε, ξαφνικά, το περασμένο Σάββατο, αλλά ήδη από το 2012, όταν σύσσωμη, και χωρίς εσωτερικές διαφοροποιήσεις, η ηγεσία και η βάση του ΣΥΡΙΖΑ άρχισε να προετοιμάζεται πυρετωδώς για την επόμενη εκλογική αναμέτρηση και την επικείμενη άνοδο στην εξουσία της «Αριστεράς», για «πρώτη φορά».

Πικρά, ώριμα φρούτα

Τότε, το 2012, ήταν που δρομολογήθηκε η «βίαιη ωρίμανση» του ίδιου του ΣΥΡΙΖΑ σε κόμμα εξουσίας, καταπώς προέτρεπε τους συντρόφους του ένας πεπειραμένος μετρ της πολιτικής ως τέχνης του εφικτού, ο κ. Δραγασάκης, και η δημιουργία μιας «νέας μεγάλης συνθετικής Αριστεράς»9, που δε χρειάζεται πια επιθετικούς προσδιορισμούς γιατί χωράει τα πάντα και εκκενώνει τα πάντα από το μέχρι πρότινος νόημά τους. Τότε ήταν που οι δρόμοι άρχισαν να αδειάζουν και οι κομματικοί διάδρομοι ή παράδρομοι να γεμίζουν. Τότε ήταν που η ρητορική περί νεοφιλελευθερισμού αντικαταστάθηκε από τη ρητορική περί «ανθρωπιστικής κρίσης». Τότε ήταν, επίσης, που στήθηκε όλο αυτό το δίκτυο επαφών με το ελληνικό μεγάλο κεφάλαιο και το ελληνικό βαθύ κράτος που απαιτούνταν ώστε σήμερα ο ΣΕΒ, εν μέσω bank holidays, να τηρεί μια στάση σχεδόν συγκατάβασης (αρκούμενος σε μια δήλωση η οποία καλεί μεν σε καταφατική ψήφο στο δημοψήφισμα, χωρίς όμως να καταγγέλλει τη διενέργειά του, όπως π.χ. έκαναν διάφοροι άλλοι μηχανισμοί αναπαραγωγής του σημερινού καθεστώτος, μεταξύ των οποίων και η ΓΣΕΕ), και ο Άνθιμος να κάνει, εδώ και μήνες, εκκλήσεις για στήριξη της κυβέρνησης στη διαπραγματευτική της προσπάθεια. Αυτές τις επαφές και γειώσεις στο πραγματικό σύμπαν της ελληνικής αστικής τάξης και των κατασταλτικών και ιδεολογικών μηχανισμών του ελληνικού κράτους είναι που αντανακλά η ομαλότατη μέχρι σήμερα, και προσυμφωνημένη καιρό πριν τις εκλογές του 2015, συνύπαρξη, σε επίπεδο διακυβέρνησης, με τους ΑΝΕΛ, ένα κόμμα επιθετικού εθνικισμού, ρατσισμού, μιλιταρισμού και ομοφοβίας. Και σε αυτήν τη «βίαιη ωρίμανση» είναι που ταιριάζει γάντι αυτός ο δύσοσμος ιδεολογικός βούρκος, αυτή η αχανής θάλασσα από επαναλαμβανόμενες μπαρούφες, ετοιματζίδικους δεκάρικους, γλυκανάλατες ατάκες τύπου άρλεκιν, χυδαίους δημαγωγικούς μελοδραματισμούς10, και κλισέ της αστικής ιδεολογίας ντυμένα με τσιτάτα του Μπένγιαμιν (!!!), του Γκράμσι ή ακόμα και του Λένιν, μέσα στον οποίο πλατσουρίζουν, ήδη από το 2010, χαρωπά άπαντες στη βάση και στην ηγεσία της «Αριστεράς», εντός και πέριξ του ΣΥΡΙΖΑ, παράγοντας και καταναλώνοντας ασταμάτητα επιφυλλίδες που μετά από μια βδομάδα, αν όχι την επόμενη μέρα, δεν αξίζει καν να διαβαστούν, πατώντας ‘like’ σε οικονομικές, πολιτικές ή θεωρητικές αναλύσεις που δεν πληρούν στοιχειώδεις κανόνες ορθολογικής επιχειρηματολογίας, χειροκροτώντας παθητικά σεσημασμένους κενολόγους πανελίστες11 και κάθε λογής πριμαντόνες της «πολιτικής για μεγάλα παιδιά», θαυμάζοντας αυταρχικές προσωπικότητες και «μάγκες» που «ταπώνουν» τους αντιπάλους τους στην τηλεόραση ή στο κοινοβούλιο, υιοθετώντας γελοία σενάρια συνωμοσίας ή διαδίδοντας φτηνές κινδυνολογίες (οι «τοκογλύφοι» επιβουλεύονται τον πλούτο της χώρας, «ακραίοι κύκλοι» [sic] στην Ευρώπη «τορπίλισαν» [sic] τη συμφωνία γιατί θέλουν να ρίξουν τον Τσίπρα), και κυρίως κάνοντας την πάπια για τη σωρεία εξόφθαλμων γεγονότων που αποδεικνύουν, ακόμα και στον πιο αφελή, ότι η σημερινή αριστερο-ακροδεξιά κυβέρνηση στην πραγματικότητα συνεχίζει το έργο των προκατόχων της, αξιοποιώντας τα ίδια μέσα, δηλαδή, το θεσμικό οπλοστάσιο που συγκροτήθηκε τα τελευταία χρόνια, αν και με πιο κόσμιο τρόπο.

Για τον μέσο σύγχρονο αριστερό, ή μάλλον, για να ακριβολογούμε, τον μέσο οπαδό της Αριστεράς, το ότι σήμερα η Αμυγδαλέζα είναι ακόμα ανοιχτή, αποτελεί μια ασήμαντη λεπτομέρεια, κάτι το τυχαίο, κάτι που δεν είναι καθοριστικό για το τι κανείς διαλέγει να υποστηρίξει πολιτικά. Μια κυβέρνηση που κρατάει ανοιχτά τα στρατόπεδα συγκέντρωσης μεταναστών, ενώ παράλληλα αρνείται να φορολογήσει, έστω και λίγο, τους έλληνες εφοπλιστές ή να μειώσει δραστικά τις στρατιωτικές δαπάνες (αυτά τα ελληνικά «όχι» στην κατάργηση της φορολογικής ασυλίας για τις ναυτιλιακές εταιρείες, και στη δραστική μείωση των δαπανών για τον στρατό ήταν δύο από τα σημεία διαφωνίας στη διαπραγμάτευση με τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη), και γενικότερα καλλιεργεί συστηματικά την παθητικότητα, εκτός κι αν πρόκειται για ελεγχόμενες από την ίδια συναθροίσεις (όπως η γιορτή εθνικο-λαϊκής «υπερηφάνειας» του Καμμένου στις 25 του Μάρτη ή οι συγκεντρώσεις στήριξης της «εθνικής διαπραγματευτικής προσπάθειας»), την εθνική ομοψυχία και την ταξική συνεργασία, μπορεί κάλλιστα να είναι «δική μας», ή μια κυβέρνηση με την οποία κριτικά μπορούμε να συνταχθούμε όταν κινδυνεύει από τον Σαμαρά, τον Θεοδωράκη ή την Μέρκελ και τον Σόϊμπλε: ένα τέτοιο σκεπτικό μοιράζονται σήμερα χιλιάδες άνθρωποι οι οποίοι προτιμούν να φαντάζονται ότι η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ είναι κάτι ιστορικά ανάλογο με την Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης του 1944 ή με την κυβέρνηση Κερένσκι, αν όχι με την κυβέρνηση Allende στην Χιλή, από το να καθίσουν, έστω και για λίγο, να αναλογιστούν πώς και γιατί μετά τους κοινωνικούς αγώνες της προηγούμενης περιόδου προέκυψε μια τέτοια εκδοχή διαχείρισης, ή μάλλον διάσωσης, του ελληνικού καπιταλισμού. Βέβαια, στο σύμπαν της αριστεράς-με-άλφα-κεφαλαίο δεν υπάρχουν περιθώρια για να αναλογιστεί κανείς/καμιά κάτι. Δεν γίνονται ποτέ αποτιμήσεις. Ακόμα χειρότερα: κάθε αποτίμηση οφείλει να είναι και μια ένεση αυτοπεποίθησης – όλα πήγαν καλά, συνεχίζουμε, ετοιμαζόμαστε για την επόμενη μάχη, και κάθε μάχη είναι μια μάχη των μαχών, και συνεπώς όλες οι μάχες είναι το ίδιο αδιάφορες, πεδία εφαρμογής όσων ήδη ξέρουμε να κάνουμε, όσων ήδη έχουμε συνηθίσει να λέμε. Ο αναστοχασμός, η ικανότητα να σκέφτεται και να διερωτάται καμιά/κανείς για το νόημα όσων συμβαίνουν και όσων η/ο ίδια/ος πράττει, είναι δείγμα αδυναμίας, υποχώρησης, έλλειψης πίστης. Και στην αριστερά-με-άλφα-κεφαλαίο πιστεύουν πολύ, και το δείχνουν σε κάθε ευκαιρία, οργανώνοντας πανηγυρικές εκδηλώσεις κάθε λογής. Πρόκειται για εκείνη την τυφλή πίστη που πάντα αποτελεί την άλλη όψη του πιο αβυσσαλέου μηδενισμού. Γιατί σε αυτόν τον πολιτικό χώρο αν πιστεύουν πολύ και το δείχνουν, είναι γιατί στην τελική δεν πιστεύουν, έχουν πάψει οριστικά να πιστεύουν ή δεν πίστεψαν ποτέ, στη δυνατότητα μιας ριζικής κοινωνικής αλλαγής, και πιο συγκεκριμένα ακόμα στην ικανότητα των υπό εκμετάλλευση και καταπίεση ανθρώπινων όντων να αυτοχειραφετούνται, να σπάνε τις αλυσίδες τους και να αίρουν τις συνθήκες υποκειμενοποίησής τους, διακινδυνεύοντας να χάσουν τα πάντα για να κερδίσουν ένα μέλλον που στο παρόν προδιαγράφεται μονάχα μέσα από αρνήσεις και μικρές, πάντα έτοιμες να κλείσουν, ρωγμές.

Χρειάζεται καλύτερη απόδειξη από τη στάση των μεγάλων και μικρών ηγητόρων και συνολικά του «λαού της αριστεράς» αυτές τις μέρες; Οι ίδιοι άνθρωποι που μιλάνε για ρήξη με τους «δανειστές», για την ανάγκη των ηχηρών και μεγάλων «Όχι», δε βγάζουν κιχ για το πώς το προλεταριάτο θα αντιμετωπίσει μια ενδεχόμενη κατάσταση οικονομικής κατάρρευσης, έλλειψης τροφίμων, φαρμάκων κ.ο.κ. Δε θέτουν κανένα τέτοιου είδους ερώτημα. Στη μακράν καλύτερη, και ακραία μειοψηφική, περίπτωση (που μάλλον οριακά μπορεί να καταχωρηθεί στην «Αριστερά»), θα βρούμε ένα κάλεσμα για «προλεταριακή άμυνα στο αστικό σαμποτάζ» και «επιτροπές δράσης» που θα απαιτούν «από την κυβέρνηση να εξασφαλίσει και να εγγυηθεί» την επιβίωση του προλεταριάτου12. Κατά κανόνα, όμως, οι αριστεροί εθνοσωτήρες και οπαδοί εθνοσωτήρων με το που πάει να τεθεί αυτό το ερώτημα απλά αλλάζουν θέμα, και πότε-πότε το ρίχνουν σε ποιητικές αποστροφές γεμάτες συναισθηματικούς πλεονασμούς: θα βρεθούμε (ως «ελληνικός λαός», μην ξεχνιόμαστε … ) στο τιμόνι, θα πλεύσουμε σε αχαρτογράφητα νερά, θα ζήσουμε με αξιοπρέπεια, θα δώσουμε ένα μάθημα δημοκρατίας, «γυρίζω την πλάτη μου στο μέλλον», εμείς δεν θα γίνουμε οι «χέστηδες του 2015»13 κλπ., κλπ., λες και μιλάνε στο προαύλιο της ΕΡΤ, υπό τους ήχους της ορχήστρας «Μίκης Θεοδωράκης». Ενώ τόσα χρόνια οι αριστερότεροι εξ αυτών δήλωναν με ύφος εκατό καρδιναλίων ότι η ειδοποιός διαφορά της «Αριστεράς» από τον αναρχικό και αυτόνομο χώρο είναι η επίγνωση της σημασίας του «συνειδητού παράγοντα», της ευχέρειας δηλαδή οργάνωσης και χάραξης στρατηγικών σχεδιασμών σε επίπεδο κινηματικής δράσης, τώρα όποτε μιλάνε για «σχεδιασμό των επόμενων βημάτων» αυτό που εννοούν είναι τον σχεδιασμό των βημάτων ενός κράτους, ή των κομμάτων που θα διοικούν το κράτος (χωρίς καν να επιχειρούν να μετασχηματίσουν το κράτος). Η συντριπτική τους πλειοψηφία, ξεκαθαρίζει ήδη ότι δεν υπάρχει κάτι πέραν μιας καλύτερης, «για τα συμφέροντα της χώρας», διαπραγμάτευσης ανάμεσα στο ελληνικό κράτος και τους ευρωπαίους εταίρους του. Μια μειοψηφία, ιδίως εκείνη που συσπειρώνεται γύρω από το όραμα της δραχμής, θα αραδιάσει, αντίθετα, με ευκολία κάμποσα bullets περί «εθνικοποίησης τραπεζών», «μονομερούς διαγραφής του χρέους» και διάφορων άλλων μέτρων που το κράτος της επόμενης μέρας μπορεί να λάβει, αλλά δε θα βρει να πει το παραμικρό για το τι το προλεταριάτο, ως ενεργή κοινωνική δύναμη, ως υποκείμενο που δεν είναι ήδη εκεί έξω περιμένοντας το νεύμα των wannabe καθοδηγητών του, αλλά παράγεται μέσα στην ταξική πάλη, μπορεί να κάνει και πώς, για το πώς ο κόσμος του αγώνα, όσοι/ες βρίσκονται ή θα βρεθούν στο δρόμο, θα οργανώσουν τις αρνήσεις τους, θα ανοίξουν διόδους πέρα από το υπάρχον, θα αρχίσουν να καταργούν τις εκμεταλλευτικές σχέσεις και το δεδομένο σήμερα μωσαϊκό σχέσεων εξουσίας. Μόνο τα κράτη και τα κόμματα είναι υποκείμενα που παράγουν ιστορία. Το προλεταριάτο μπορεί μόνο να ζητάει, να στηρίζει, να ανταποκρίνεται στις προστακτικές του κράτους και του κόμματος που προετοιμάζεται να αναλάβει, ή έχει ήδη αναλάβει, κυβερνητικά καθήκοντα, να είναι ο δεδομένος «λαός» που θα ζυμωθεί καταλλήλως και θα οδηγηθεί στο σωστό δρόμο: η σύγχρονη χωρίς προσδιορισμούς αριστερά έχει εμπεδώσει πολύ καλά αυτό το απόσταγμα σταλινικής και σοσιαλδημοκρατικής σοφίας.

Γενεαλογώντας το αριστερό εμπόριο ελπίδας

Στο ευρύτερο κοινό της αριστεράς του κράτους, της «νέας μεγάλης συνθετικής Αριστεράς» που οραματίστηκε ο κ. Δραγασάκης και σήμερα είναι κάτι χειροπιαστά πραγματικό, η ιδεολογία που γενικά δεσπόζει είναι ένα μίγμα σταλινικού κρατισμού και σοσιαλδημοκρατικού ταξικού συμφιλιωτισμού αραιωμένο με μεγάλες ποσότητες μικροαστικού εθνικιστικού λαϊκισμού. Τα ανέκδοτα του Ζίζεκ, η οντολογία του συμβάντος του Μπαντιού, και οι υπογραφές στήριξης της Μπάτλερ ή της Σάσκια Σάσεν δε χρησιμεύουν παρά ως καρυκεύματα για να χωνεύεται ευκολότερα από τους αριστερούς υποψήφιους διδάκτορες ή πανεπιστημιακούς καθηγητές αυτή η ιδεολογία, και να αναπαράγεται αποενοχοποιημένα η κυριαρχία της14. Αρκεί, όμως, να ξύσουμε λίγο κάτω από τα post–modern φιλοσοφικά κλισέ ή τους αφόρητους μελοδραματισμούς, για να αντιληφθούμε ότι όσα πράγματι ιδεολογικά πρεσβεύει ένας μέσος οπαδός της αριστεράς-με-άλφα-κεφαλαίο είναι πολύ λιγότερο εκλεπτυσμένα και φανερώνουν πολύ λιγότερο ανεπτυγμένη κριτική σκέψη απ’ ό,τι αυτά που σήμερα πρεσβεύει ένας μέσος Κνίτης. Μπροστά π.χ. στα περισσότερα από όσα γράφονται στον ιστότοπο iskra ή στο left.gr τα γραπτά του Στάλιν και του Δημητρόφ μοιάζουν με διαμάντια της πολιτικής σκέψης: τουλάχιστον στα τελευταία αναγνωριζόταν ακόμα η ύπαρξη αγεφύρωτων ταξικών αντιθέσεων και η έννοια του κράτους εξακολουθούσε να αποτελεί ένα πρόβλημα, όχι τον αυτονόητο όρο κάθε δυνατής λύσης. Παρ’ όλα αυτά, η μήτρα αμφότερων είναι πράγματι κοινή. Γι’ αυτό και οι πιο σοβαροί, οι λιγότερο κυνικοί (και ασφαλώς, οι περισσότερο αφελείς), από τους θεωρητικούς της αριστεράς του κράτους είναι εκείνοι που επικαλούνται ευθέως τις ιδεολογικές παρακαταθήκες του Στάλιν και του Δημητρόφ, ιδίως για τα διαταξικά, «λαϊκά μέτωπα», τη στάση απέναντι στους μικροαστούς και στο μεσαίο κεφάλαιο, την οικειοποίηση του εθνικισμού (ή όπως οι ίδιοι προτιμούν του «πατριωτισμού»), τη διάκριση ανάμεσα σε μια αριστερή και μια επαναστατική κυβέρνηση15. Κι εδώ γίνονται ορατά κάποια από τα γενεαλογικά ίχνη της αριστεράς του κράτους, τα οποία ενώ φαίνονται να είναι προφανή, σπάνια εξετάζεται η ιδιαιτερότητα της ιστορικής υφής τους.

Παρά τις μεγάλες μεταξύ τους διαφορές, ο σταλινισμός και η σοσιαλδημοκρατία είχαν ως κοινό παρονομαστή το γεγονός ότι ήταν ρεύματα αντεπαναστατικά εντός του εργατικού κινήματος, ότι εξέφρασαν την άρνηση της επανάστασης μέσα στην ίδια την επανάσταση ως ιστορική διαδικασία. Ο αντεπαναστατικός τους χαρακτήρας δεν οφείλεται μονάχα στο ότι αναχαίτισαν ή κατέστειλαν μια σειρά από επαναστατικές τάσεις και απόπειρες, αλλά και στο ότι συνέβαλαν σε σημαντικό βαθμό στη διαμόρφωση του σύγχρονου κράτους, προπάντων στο σκέλος των τεχνολογιών διαχείρισης και διευρυμένης αναπαραγωγής της εργασιακής δύναμης. Θα μπορούσαμε να συνοψίσουμε τους μετασχηματισμούς του κράτους από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά λέγοντας ότι είναι μετασχηματισμοί που κατέτειναν στη συγκρότηση ενός κράτους κατάλληλου να οργανώνει την πραγματική υπαγωγή της ζωντανής εργασίας στο κεφάλαιο, να διαπλάθει, δηλαδή, εκ των προτέρων, τα σώματα των προλεταρίων ως αντικείμενα υπό εκμετάλλευση. Χάρη σε αυτούς τους μετασχηματισμούς, οι ολοκληρωτικές τάσεις που ενυπάρχουν σε κάθε μορφή, ακόμα και την πιο δημοκρατική, του καπιταλιστικού κράτους άρχισαν να βγαίνουν στο προσκήνιο και να κρυσταλλώνονται ως πτυχές μιας αυτονόητης κανονικότητας. Το κράτος δε χρειαζόταν πια να εξαπολύει μαζικούς διωγμούς. Αντίθετα, χωρίς καν να τεθεί σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, αποκτούσε ως πάγιο, κανονικό του χαρακτηριστικό την πολεμική επαγρύπνηση έναντι του εσωτερικού εχθρού: η εγγραφή του προλεταριάτου στην ισχύουσα πολιτική διάταξη, η πολιτική αναγνώρισή του ως κοινωνικής δύναμης, ήταν και μια διαδικασία κατάτμησης σε ομάδες ιδιαίτερων συμφερόντων, αποδιοργάνωσης, καθολικού καθημερινού ελέγχου, πειθάρχησης και προληπτικής καταστολής. Αν εξακολουθεί να μοιάζει παράξενο το ότι τα τελευταία χρόνια στις προλεταριακές εξεγέρσεις τα γραφεία προνοιακών υπηρεσιών ή εύρεσης εργασίας καθώς και τα δημόσια μέσα μαζικής μεταφοράς γίνονται στόχος επιθέσεων είναι γιατί έχουμε μάθει να παραβλέπουμε ότι η κατασταλτική όψη της κρατικής παρέμβασης ήταν πάντοτε παρούσα σε όλες αυτές τις μορφές μέριμνας για την παραγωγή και κυκλοφορία του εμπορεύματος-εργασιακή δύναμη. Οι σοσιαλδημοκρατικές και ο σταλινικές γραφειοκρατίες επινόησαν, δοκίμασαν με επιτυχία στην πράξη, και προσέφεραν, ως υλοποιημένη συλλογική γνώση, στο οπλοστάσιο του κράτους μια πληθώρα νέων τρόπων πολιτικό-αστυνομικής διαχείρισης και κοινωνικού ελέγχου της ζωντανής εργασίας. Χωρίς αυτήν τη γενναιόδωρη συνεισφορά, ο καπιταλισμός σήμερα θα ήταν πιθανόν πολύ πιο ασταθής, ενώ εκείνες οι στρατηγικές ταξικής καθυπόταξης, με τη μετατροπή του κράτους σε μια πολεμική μηχανή για την απαξίωση της ζωντανής εργασίας, που εφαρμόστηκαν από τη δεκαετία του 1970 και συνήθως αποδίδονται με τους όρους «νεοφιλελευθερισμός» και «ορντοφιλελευθερισμός» (Ordoliberalismus), θα ήταν αδιανόητες. Η αριστερά του κράτους αποτελεί καρπό της σοσιαλδημοκρατίας και του σταλινισμού από αυτήν κυρίως την άποψη.

Κι οι ίδιοι, όμως, οι μετασχηματισμοί του κράτους επέδρασαν καταλυτικά στη σοσιαλδημοκρατία και τον σταλινισμό. Όπως είχε πολύ εύστοχα περιγράψει, ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του 1970 ο Νίκος Πουλαντζάς, ένας μαρξιστής στοχαστής το όνομα του οποίου σήμερα, κατά τρόπο ειρωνικό, χρησιμοποιείται ως σημείο αναφοράς για τους απολογητές της αριστεράς του ελληνικού κράτους (όπως συμβαίνει με το όνομα της Λούξεμπουργκ για τους απολογητές της αριστεράς του γερμανικού κράτους), οι αναδιαρθρώσεις του κεφαλαίου και η συνεπαγόμενη ενίσχυση των οικονομικών λειτουργιών του κράτους, της παρεμβατικότητάς του ως εγγυητή για την ομαλή παραγωγή και κυκλοφορία του εμπορεύματος-εργασιακή δύναμη, επέφεραν δραστικές αλλαγές στην αντιπροσωπευτική δημοκρατία. Πριν, ήταν το κοινοβούλιο που διατηρούσε τον ρόλο του εκφραστή των συμφερόντων των υποτελών κοινωνικών τάξεων μέσω των κομμάτων που αντιπροσώπευαν αυτές τις τάξεις. Η νομιμοποίηση του κράτους έναντι του προλεταριάτου κρινόταν στα κοινοβουλευτικά έδρανα, ήταν υπόθεση της νομοθετικής εξουσίας. Εφεξής, αυτός ο ρόλος, της οργάνωσης της συναίνεσης, θα μονοπωλούνταν από την εκτελεστική εξουσία και την κρατική διοίκηση: «Η διοίκηση δεν είναι πια ο μηχανισμός που, με κάποιες πρωτοβουλίες ή αντιστάσεις, ήταν κυρίως επιφορτισμένος με την εκτέλεση της πολιτικής γραμμής. Η κρατική γραφειοκρατία, κάτω από την επιβολή των κορυφών της εκτελεστικής εξουσίας, γίνεται όχι μόνο ο τόπος, αλλά και ο πρωτουργός της εκπόνησης της κρατικής πολιτικής»16. Τα πολιτικά κόμματα, με τη σειρά τους, ιδίως τα λεγόμενα κόμματα εξουσίας, και αυτό ισχύει και για τα σοσιαλδημοκρατικά και για τα κομμουνιστικά κόμματα που είχαν βρει μια σχετικά σταθερή θέση στο κεντρικό πολιτικό σκηνικό και ενίοτε (όπως π.χ. στην Ιταλία) διεκδικούσαν, δια της κοινοβουλευτικής οδού, την πολιτική εξουσία, από «τόποι όπου διαμορφώνεται η πολιτική και καταστρώνονται οι συμβιβασμοί και οι συμμαχίες με βάση λίγο ή πολύ συγκεκριμένα προγράμματα», από «οργανισμοί που διατηρούν ουσιαστικούς δεσμούς αντιπροσώπευσης με τις κοινωνικές τάξεις», έτειναν να γίνουν «πραγματικοί ιμάντες μεταβίβασης των αποφάσεων της εκτελεστικής εξουσίας». Στην προγενέστερη δημοκρατική μορφή του καπιταλιστικού κράτους, τα κόμματα «παρέμεναν βασικά δίκτυα διαμόρφωσης της πολιτικής ιδεολογίας και της συναίνεσης». Στον «αυταρχικό κρατισμό», που κατά τον Πουλαντζά αποτελεί τη νεώτερη δημοκρατική μορφή του καπιταλιστικού κράτους, «η νομιμοποίηση μετατοπίζεται προς τα δημοψηφισματικά και καθαρά χειραγωγικά κυκλώματα (μέσα ενημέρωσης) που κυριαρχούνται από τη διοίκηση και την εκτελεστική εξουσία»17. Αν πάρουμε τοις μετρητοίς όσα γράφονται στην τελευταία πρόταση, ίσως να κατανοήσουμε καλύτερα γιατί σήμερα η αριστερά του ελληνικού κράτους καταφεύγει σε ένα δημοψήφισμα όπου το δίλημμα αφορά διαφορετικές εκβάσεις της ίδιας τεχνικής διαδικασίας διαπραγμάτευσης ανάμεσα σε κράτη, με το πολιτικό πλαίσιο της διαπραγμάτευσης να τίθεται εκτός δημόσιας διαβούλευσης.

Χωρίς στρατούς, εκτός και εναντίον

Ο ΣΥΡΙΖΑ και ο περίγυρός του, το ισπανικό PODEMOS, και το γερμανικό κόμμα Die Linke, διαφέρουν σε πάρα πολλά σημεία από τα σοσιαλδημοκρατικά και σταλινικά κόμματα. Οι σημαντικότερες, ωστόσο, διαφορές έχουν να κάνουν ακριβώς με τους δεσμούς αντιπροσώπευσης της εργατικής τάξης, και αντίστροφα με τη σχέση προς το κράτος. Τα κόμματα της «Αριστεράς» δεν είναι μαζικά κόμματα, ούτε κόμματα που έχουν οργανικές σχέσεις με το εργατικό κίνημα. Δε συγκροτούνται μέσα στην ταξική πάλη, αλλά πλάι σε, και πάνω από αυτήν: μπροστά από το κοινοβούλιο, ενόψει εκλογικών αναμετρήσεων. Είναι εκλογικοί μηχανισμοί και ταυτόχρονα τείνουν να εμφανιστούν ως κόμματα εξουσίας, ή λειτουργούν, από την ίδρυσή τους, ως προσομοιώσεις των κομμάτων εξουσίας. Οι γραφειοκρατίες που τα διοικούν αντί να προέρχονται από το εσωτερικό του εργατικού κινήματος ή να έχουν αναδειχθεί μέσα από κοινωνικούς αγώνες, για να αυτονομηθούν σε δεύτερο χρόνο ασκώντας την πολιτική ως επάγγελμα, είτε έχουν, από την αρχή, δεσμούς με την κρατική διοίκηση (επαγγελματίες πολιτικοί, εκλεγμένοι σε διάφορα επίπεδα του κράτους) είτε εμφανίζονται, από την αρχή, ως φορείς μιας εναλλακτικής πρότασης κρατικής διαχείρισης, αποκτώντας τη συνοχή τους στη βάση της προοπτικής της διακυβέρνησης ή της συμμετοχής στη διακυβέρνηση. Δεν προδίδουν τίποτα, σε σχέση με τους προλετάριους στους οποίους απευθύνονται ως κομμάτι της εκλογικής μάζας, ακόμα κι αν αθετήσουν ορισμένες από τις προεκλογικές τους υποσχέσεις, γιατί εκ προοιμίου τοποθετούνται στο πεδίο της κρατικής διοίκησης, όχι ως εκπρόσωποι της εργατικής τάξης αλλά ως υποψήφιοι κρατικοί λειτουργοί που θα ενσωματώσουν και θα ελέγξουν καλύτερα το πόπολο που από κάτω διαμαρτύρεται, «ζητάει», «διεκδικεί», «πιέζει». Εξού και η τόσο έντονη έμφαση στη λαϊκή ή εθνική «ενότητα», στην αποκατάσταση του «διαρρηγμένου κοινωνικού ιστού», στην επιστροφή στην ομαλότητα: ο κ. Τσίπρας, όπως και ο κ. Iglesias ηγούνται κομμάτων που είναι ιμάντες μεταβίβασης της εκτελεστικής εξουσίας, μηχανισμοί που συντονίζουν και διευθετούν την κρατικοποίηση των κοινωνικών αγώνων, όχι ως έκφραση του κοινωνικού στο πολιτικό, αλλά ως προβολή του πολιτικού στο κοινωνικό. Η αριστερά του κράτους δεν είναι αυτό που παλιότερα προσδιοριζόταν τοπολογικά ως αριστερά, αν και αποτελεί, αναμφισβήτητα, απόφυση της σοσιαλδημοκρατίας και του σταλινισμού. Αποτελεί το ιστορικό προϊόν της μετάλλαξης των σοσιαλδημοκρατικών και σταλινικών κομμάτων καθώς το καπιταλιστικό κράτος μετασχηματιζόταν, και εξακολουθεί να μετασχηματίζεται, σε ένα κράτος ελέγχου και διαρκούς ταξικού πολέμου, σε συνδυασμό με την ανάδυση διαταξικών μπλοκ μέσα στους ίδιους τους κοινωνικούς αγώνες, την αποσύνθεση της εργατικής ταυτότητας, τις διαδοχικές ήττες του εργατικού κινήματος στις ανεπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες, τη συντριβή, τέλος, και την ενσωμάτωση της Νέας Αριστεράς και των ιστορικών αριστερών αντιπολιτεύσεων στα ΚΚ, μετά τη δεκαετία του 1960.

Το δεύτερο κομμάτι του ορισμού της αριστεράς του κράτους, που μόλις προσπαθήσαμε να δώσουμε, σηκώνει μεγάλη κουβέντα. Και είναι οπωσδήποτε απαραίτητη, ως και επείγουσα, μια τέτοια αποτίμηση: πρέπει να δούμε πώς και γιατί ήδη από τη δεκαετία του 1970, με την πτώση των δικτατοριών στον ευρωπαϊκό Νότο συγκροτούνται, σε επίπεδο δρόμου, συμμαχίες ανάμεσα στο προλεταριάτο, τη μικροαστική τάξη και τμήματα ακόμα του μεγάλου κεφαλαίου, πώς και γιατί στον πρόσφατο κύκλο αγώνων ο εθνικισμός της μικροαστικής τάξης έδωσε από ένα σημείο και μετά τον τόνο στις μαζικές εκδηλώσεις εναντίωσης των ευρωπαίων προλεταρίων, πώς και γιατί ο διεθνής μαοϊσμός, ο διεθνής τροτσκισμός, η παλιά οργανωμένη αυτονομία βρέθηκαν να μετράνε τα συντρίμμια τους ή να σπεύδουν να βρουν μια θέση υπό τη σκιά κομμάτων τύπου ΣΥΡΙΖΑ, πώς και γιατί, αυτήν την ώρα, με το «Ναι» στο δημοψήφισμα συντάσσεται δημόσια η πλειοψηφία του οργανωμένου εργατικού κινήματος στην ελλάδα (η ΓΣΕΕ, το ΕΚΘ, η ΟΤΟΕ), μαζί με κάποιους αφιονισμένους πολεμοχαρείς αστούς, και με το «Όχι» ένα διόλου ευκαταφρόνητο ποσοστό αφεντικών18, μαζί με πολλούς απελπισμένους προλεταρίους. Σκοπός, όμως, του κειμένου αυτού δεν είναι να θίξει όλα αυτά τα ζητήματα, παρά μόνο έμμεσα.

Εκεί που θέλουμε, προς το παρόν, να εστιάσουμε είναι στην ιδιοσυστασία της αριστεράς του κράτους, ως τμήματος, οιονεί ή ενεργού, της κρατικής διοίκησης. Πολλοί σύντροφοι και συντρόφισσες του α/α χώρου, του μόνου πολιτικού περιβάλλοντος στο οποίο σήμερα μπορεί κανείς να ακούσει κάτι που να διαθλά, χωρίς να εξουθενώνει μέσα σε ένα κυκεώνα από κοινοτοπίες και ζωτικά ψέματα, την ένταση και το βάθος των εμπειριών ταξικής αντιπαράθεσης που συσσωρεύτηκαν από το 2007 ως το 2012, πιστεύουν ότι είναι αρκετό να υπογραμμιστεί η λέξη «διαχείριση» ώστε να χαραχθεί μια ευδιάκριτη διαχωριστική γραμμή από τον ΣΥΡΙΖΑ και τους δορυφόρους του, που προσδιορίζονται, σχεδόν αντανακλαστικά, ως ο υπαρκτός αστερισμός της σύγχρονης ελληνικής σοσιαλδημοκρατίας. Σχεδόν ποτέ δε γίνεται αντιληπτή η ουσιώδης διαφορά της αριστεράς-με-άλφα-κεφαλαίο, της αριστεράς ως φράξιας του ελληνικούς κράτους, από την αριστερά ως τοπολογικό προσδιορισμό, από τα ιστορικά κόμματα της σοσιαλδημοκρατίας, του σταλινισμού, και τα θραύσματά τους. Η χρόνια απουσία μιας θεωρητικής κουβέντας για το κράτος, η εμμονή σε μια απλουστευτική άποψη που εμφανίζει το κράτος ως μια εξωτερική δύναμη καταναγκασμού, και όχι ως μια κοινωνική σχέση και μια θεσμική υλικότητα, που επικαλύπτει και ορίζει το πεδίο του πολιτικού, φαίνεται, εδώ ακριβώς, πόσο σοβαρές συνέπειες έχει. Γιατί σήμερα η «διαχείριση» του ελληνικού καπιταλισμού δεν είναι μόνο διάσωση, εν μέσω μιας παρατεταμένης κρίσης, ενός πλέγματος κοινωνικών σχέσεων ή των τρόπων με τον οποίους αυτές οι σχέσεις διαρθρώνονται. Είναι, επίσης, και αναδιάρθρωση, συνέχιση της αναδιάρθρωσης των εκμεταλλευτικών σχέσεων, απαξίωση της ζωντανής εργασίας, καθώς και μετασχηματισμός του καπιταλιστικού κράτους σε ένα κράτος εγγυητή των γενικών όρων της καπιταλιστικής παραγωγής μέσω του διαρκούς, αυτήν τη φορά, ταξικού πολέμου και της καθυπόταξης του πλεονάζοντος πληθυσμού, της αντιμετώπισής του άλλοτε ως αντικειμένου ανοιχτά αστυνομικής μεταχείρισης και άλλοτε ως στόχου τεχνοκρατικών πολιτικών ελέγχου, ζωνοποίησης, επιλεκτικής ανθρωπιστικής ανακούφισης και συστηματικού αποκλεισμού. Η διαχείριση, σήμερα, είναι και διαχείριση των στρατοπέδων συγκέντρωσης για τους παρανομοποιημένους μετανάστες, των ποικίλων ειδικών αστυνομικών σωμάτων για την καταστολή των περιθωριοποιημένων προλεταρίων, των μυριάδων εκλεπτυσμένων τεχνολογιών κοινωνικού ελέγχου για όσες και όσους πρέπει να μάθουν να πουλάνε αποτελεσματικά τους εαυτούς τους για να επιβιώσουν. Το κρίσιμο δεν είναι να στιγματιστεί ο ΣΥΡΙΖΑ ως κόμμα διαχείρισης, γενικώς και αορίστως, αλλά να διατηρήσει το πιο μαχητικό κομμάτι του προλεταριάτου την αυτοτέλειά του από, και να οξύνει την εναντίωσή του σε, κάθε επιχείρηση διάσωσης-διαχείρισης του ελληνικού καπιταλισμού, είτε έχει το πάνω χέρι η δεξιά είτε η αριστερά του κράτους.

Οι συντρόφισσες και οι σύντροφοι από τον α/α χώρο που συντάχθηκαν με το «Όχι» στο δημοψήφισμα το οποίο επέλεξε, αιφνιδιαστικά και μάλλον τυχοδιωκτικά, να κάνει η αριστερά του ελληνικού κράτους, για να επιλύσει μια σύγκρουση ανάμεσα σε δύο διαφορετικά, στις τεχνικές τους λεπτομέρειες, σενάρια συνέχισης της αναδιάρθρωσης του κεφαλαίου στην ελλάδα, κρατούν αυτήν τη στάση ακριβώς επειδή εντάσσουν τους εαυτούς τους στο πιο μαχητικό τμήμα του προλεταριάτου και επειδή επιδιώκουν να διευρύνουν τους δεσμούς τους μέσα σε αυτό το τμήμα. Ίδιο είναι και το κίνητρο εκείνων των συλλογικοτήτων του α/α χώρου που υιοθετούν μια αντιΕΕ πολιτική γραμμή, αποφασίζοντας έτσι να τοποθετηθούν σε ορισμένα κομβικά ερωτήματα που τίθενται στον δημόσιο λόγο, έτσι μάλιστα όπως αυτά τίθενται, κατά τρόπο ώστε να προϋποθέτουν μόνο κράτη και κόμματα-φράξιες της κρατικής διοίκησης ως φορείς των νοητών απαντήσεων (ποιος, τι είδους υποκείμενο είναι αυτό που θα αποφασίσει την έξοδο από την ΕΕ.; Και αυτή η έξοδος τίνος πάλι πράξη θα είναι; Της «χώρας»; Του «ελληνικού λαού»; Όπου και να στρέψουμε αυτόν τον κόμπο, έτσι όπως αρθρώνεται, μόνο από κράτη ή κόμματα που διοικούν κράτη μπορεί να κοπεί). Κάθε πολιτική στάση, ακόμα και αν μπορεί να αποδειχθεί ότι είναι εσφαλμένη, πρέπει να κρίνεται και με βάση τα κίνητρα που την υποκινούν. Αν δεν το κάναμε αυτό, θα έπρεπε να τσουβαλιάσουμε συντρόφισσες και συντρόφους που παίρνουν σοβαρά όσα πιστεύουν, και αγωνίζονται για την ανατροπή των εκμεταλλευτικών σχέσεων σε ενεστώτα χρόνο, με τους ψηφοθήρες ηγέτες π.χ. της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, ή τους επαγγελματίες αγύρτες της αριστεράς του ΣΥΡΙΖΑ, που αντιμετωπίζουν κάθε κινητοποίηση ως ευκαιρία ανέξοδων δημαγωγικών επιδείξεων19. Αλλά το γεγονός ότι αυτή η πολιτική στάση σήμερα συνοδεύεται, όλο και συχνότερα, από μια ρητορική του τύπου «όποιος δεν είναι μαζί μας, παίζει το παιχνίδι της αστικής αντεπανάστασης» αποτρέπει τόσο την αμοιβαία ισότιμη κριτική όσο και τον αναστοχασμό για το τι έχει μέχρι τώρα γίνει, τι μπορεί σήμερα να γίνει, και τι θα μπορούσε, αύριο, να αρχίσει να γίνεται. Η αξιοποίηση, επίσης, ενός μιλιταριστικού φαντασιακού, όπου στη θέση του επαναστατικού κόμματος τοποθετείται ένας επαναστατικός στρατός, το μόνο που υπόσχεται είναι μια επανάληψη καταστροφικών πρακτικών, πέρα από το ότι αποτελεί ένδειξη μια άκριτης οικειοποίησης ορισμένων από τα χειρότερα χαρακτηριστικά της πάλαι πότε ελληνικής άκρας αριστεράς.

Η αριστερά του κράτους σήμερα φαίνεται να κυριαρχεί συντριπτικά στο κομμάτι εκείνο του δημόσιου χώρου που διανοίχθηκε από τους αγώνες της προηγούμενης περιόδου. Τείνει, επίσης, να δώσει τον τόνο και στο μικρότερο εκείνο κομμάτι, τη μη κρατική δημόσια σφαίρα από εγχειρήματα έμπρακτης αμφισβήτησης του υπάρχοντος που αναδύθηκε μετά τον Δεκέμβρη του 08 και αναπτύχθηκε όταν η ταξική αντιπαράθεση είχε οξυνθεί τόσο ώστε να προκληθεί κρίση του ίδιου του κράτους. Η αποχή από το δημοψήφισμα είναι μια χειρονομία που, ενώ όλα φαίνεται να περιστρέφονται γύρω από δύο αντιπαρατιθέμενες αστικές επιλογές συντριβής της τάξης μας και περαιτέρω εξαθλίωσης των ζωών μας, υπερασπίζεται κάπως την εμπειρία συνάντησης, μέσα στους αγώνες, υποκειμένων που δεν είναι, ούτε μπορούν να γίνουν, κόμματα ή κράτη: μεταναστών, επισφαλών προλεταρίων, προλεταρίων που αμφισβητούν την ίδια την υπόστασή τους, σωμάτων που κινούνται πέρα από την κανονικότητα για την οποία έχουν διαπλαστεί. Μια τέτοια χειρονομία ομολογουμένως δε μπορεί να αποβεί ένα εναλλακτικό πολιτικό σχέδιο. Αυτό ακριβώς, όμως, της προσδίδει τη σημασία της, εδώ και τώρα, ως λιγότερο εσφαλμένης επιλογής. Όχι μόνο γιατί όλα θα κριθούν στο δρόμο, αλλά και γιατί δεν πρέπει να υποχωρήσουμε από την έμπρακτη κριτική, που έχει ήδη γίνει στο δρόμο, της πολιτικής ως άθλιας τέχνης προσαρμογής στην αθλιότητα του υπάρχοντος.

Lenorman

03/07/15

1 Π. Κοσμάς, «Ούτε ‘υπογραφή’ ούτε ‘κρίση λόγω αδιεξόδου’, αλλά συνειδητό σχέδιο ρήξης!», στον ιστότοπο: http://rproject.gr/article/oyte-ypografi-oyte-krisi-logo-adiexodoy-alla-syneidito-shedio-rixis.

2 «Ξυδάκης: Ενώπιον της ιστορίας του ο ελληνικός λαός», στον ιστότοπο: http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22767&subid=2&pubid=64208311.

3 Π. Παπακωνσταντίνου, «Δημοψήφισμα: Επτά κρίσιμες μέρες», στον ιστότοπο: http://kommon.gr/i/286-epta-krisimes-meres-petros-papakonstantinou.

4 Θ. Καρτερός, «Αυτός ο κόσμος, ο μικρός, ο μέγας», στον ιστότοπο: https://left.gr/news/aytos-o-kosmos-o-mikros-o-megas.

5 «Τσίπρας: Ο ελληνικός λαός θα σταθεί στο ύψος της ιστορίας του και θα πει το μεγάλο όχι», στον ιστότοπο: http://www.alterthess.gr/content/tsipras-o-ellinikos-laos-tha-stathei-sto-ypsos-tis-istorias-toy-kai-tha-pei-megalo-ohi.

6 Έτσι, με αυτήν τη λέξη κλείνει το άρθρο του! Θ. Καρτερός, «Αυτός ο κόσμος», ό.π. (σημ. 2).

7 Χρησιμοποιούμε αυτόν τον πλεονασμό, γιατί όταν ένας ανώνυμος σχολιαστής στον Ριζοσπάστη μίλησε για «παρατημένες νύφες», αναφερόμενος στη στάση της ΑΝΤΑΡΣΥΑ μετά τις εκλογές, τέθηκε ζήτημα «αγοραίων επιχειρημάτων» (βλ. την απάντηση του γραφείου τύπου της ΑΝΤΑΡΣΥΑ στον ιστότοπο: <http://antarsya.gr/node/2934>. Πράγματι, αυτή η κριτική είναι σωστή. Επίσης ορθό θα ήταν να θυμίσει κανείς στους αρθρογράφους του Ριζοσπάστη ότι μάλλον η πιο θλιβερή παρατημένη νύφη των τελευταίων χρόνων είναι το ίδιο το μεταπολιτευτικό ΚΚΕ, σε σχέση με το ελληνικό κράτος, αφού πια έχουν παρέλθει οι μέρες όπου η κ. Παπαρήγα μπορούσε να εξέρχεται από το Μέγαρο Μαξίμου και να καταγγέλλει το εξεγερμένο προλεταριάτο στη βάση σεναρίων συνωμοσίας, όπως έκανε το 2008, παίζοντας με εντυπωσιακή προθυμία το ρόλο της υπεύθυνης καθεστωτικής δύναμης. Γι’ αυτό είναι καλύτερο, μιλώντας για τη στάση των περισσότερων από τα στελέχη της ΑΝΤΑΡΣΥΑ ή για τις διάφορες πολιτικές, δημοσιογραφικές και ακαδημαϊκές «μούρες» που απαρτίζουν τον ευρύτερο περίγυρό της, να μιλάμε για «προσωρινά παρατημένους γαμπρούς». Αυτό είναι και πιο μετριοπαθές (αφού αναγνωρίζει την προσωρινότητα αυτής της κατάστασης), και πιο ταιριαστό στο είδος αρρενωπότητας που δίνει τον τόνο στον σύγχρονο ελληνικό λαϊκό πολιτισμό, όπου πάντα υπάρχει, ως ελκυστής των ροών συναισθηματικής ενέργειας, ένας macho άνδρας ο οποίος κλαίγεται γιατί μια, εξ ορισμού αχάριστη, υποψήφια νύφη τον παράτησε.

8 Κ. Μάρκου, « ‘Ναι’ ο Μιχαλολιάκος, βαθύ ‘Όχι’ η ανατρεπτική Αριστερά», στον ιστότοπο: http://prin.gr/?p=7653.

9 Γ. Δραγασάκης, «[09/09/2012]Συνέντευξη στην εφημερίδα Τύπος της Κυριακής: Ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να συνεχίσει πιο εντατικά τη βίαιη ωρίμανσή του», στον ιστότοπο: http://www.dragasakis.gr/sinedeuxis.php?id=839.

10 Η συνεχής επίκληση π.χ. των αυτοκτονιών εν μέσω κρίσης από το συριζαίϊκο κύκλωμα προπαγάνδας είναι ένα τυπικό τέτοιο παράδειγμα. Ο θάνατος χρησιμοποιείται ως αφορμή για πολιτική σπέκουλα. Με την ίδια επιπολαιότητα αντιμετωπίζεται και η πιο ακραία ιστορική εμπειρία μαζικής θανάτωσης στην μέχρι σήμερα ιστορία, η Shoah. Για πολλούς αριστερούς μπορεί κανείς να μιλάει, με την ίδια άνεση που ρουφάει το καλαμάκι στον καφέ του, για «ολοκαύτωμα» στην υγεία και την παιδεία ή να απεικονίζει, όπως έκανε ένας βουλευτής των ΑΝΕΛ, την είσοδο του Άουσβιτς με την επιγραφή «μένουμε Ευρώπη», χωρίς να αναλογίζεται ότι στο Άουσβιτς συνέβη κάτι για το οποίο το λιγότερο που θα έπρεπε καμιά/εις σήμερα να κάνει είναι είτε να σκεφτεί σοβαρά πώς αυτό έγινε δυνατό στην «πολιτισμένη Δύση», είτε να βγάζει το σκασμό, αν αδυνατεί να σκεφτεί τίποτα άλλο πέρα από τον ΕΝΦΙΑ, τον Πούτιν και τη νοσταλγικά ακτινοβολούσα δραχμή.

11 Θα πρέπει να θυμίσουμε ότι ο Βαρουφάκης και ο Λαπαβίτσας έγιναν μεγάλοι και τρανοί μέσα σε αυτόν τον ιδεολογικό βούρκο. Ένας άλλος, σήμερα κάπως ξεχασμένος, αστέρας, που το 2010 μεσουρανούσε στα πάνελ του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς και της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, είναι ο αποτυχημένος εθνοσωτήρας Καζάκης, ο άνθρωπος που όταν έγινε η στραβή στην Κύπρο έγραφε ότι οι κυπριακές τράπεζες έκλεισαν γιατί τα «αρπακτικά της ευρωζώνης» τις είχαν βάλει στο μάτι, λόγω της ανάπτυξης των δραστηριοτήτων τους εκτός ΕΕ (βλ. το άρθρο του «Γιατί έγινε η δήμευση των καταθέσεων στην Κύπρο;», στον ιστότοπο: http://dimitriskazakis.blogspot.gr/2013/03/blog-post_18.html.

12 Κ. Μαραγκός, «Καμιά ακύρωση του δημοψηφίσματος. Όχι μέχρι το τέλος! Προλεταριακή άμυνα στο αστικό σαμποτάζ!», στον ιστότοπο: https://avantgarde2009.wordpress.com/2015/07/01/%CE%BA%CE%B1%CE%BC%CE%AF%CE%B1-%CE%B1%CE%BA%CF%8D%CF%81%CF%89%CF%83%CE%B7-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%BF%CF%88%CE%B7%CF%86%CE%AF%CF%83%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%BF%CF%82-%CE%BF%CF%87%CE%B9/. Η Κομμουνιστική Επαναστατική Δράση, μέλος της οποία είναι ο Κ. Μαραγκός, θα ήταν άδικο να παρουσιαστεί ως ένα κομμάτι ομαλά ενσωματωμένο στην αριστερά-με-άλφα-κεφαλαίο. Η αλήθεια είναι ότι σε πολλά ζητήματα βρίσκεται εγγύτερα προς ένα τμήμα του α/α χώρου. Απευθύνεται, παρόλα αυτά, προνομιακά στο κοινό του ΣΥΡΙΖΑ.

13 Αυτό το δήλωσε ο τραγουδοποιός Θανάσης Παπακωνσταντίνου. Βλ το σχετικό ρεπορτάζ στον κεντρικό συριζαίϊκο ιστότοπο προπαγάνδας: https://left.gr/news/thanasis-papakonstantinoy-na-mi-lene-oi-apogonoi-mas-gia-toys-hestides-toy-2015.

14 Πρέπει, εν προκειμένω, να σημειωθεί ότι αυτή η χρήση κάθε άλλο παρά εν αγνοία γίνεται των ριζοσπαστών μαρξιζόντων ή μεταμαρξιστών στοχαστών, αφού όλες/οι στηρίζουν αναφανδόν ΣΥΡΙΖΑ, στο όνομα των δημοκρατικών παραδόσεων της Ευρώπης (!!!). Όταν κατεβαίνουν, επίσης, στην πεζή πραγματικότητα των επίκαιρων ταξικών αντιπαραθέσεων συνήθως λένε πράγματα τόσο κοινότοπα και βλακώδη που κάλλιστα θα μπορούσε να τα πει και ο Τράγκας χωρίς παραπομπές στον Μάρξ, τον Χάιντεγκερ ή τον Φρόιντ. Ο πολύς Αλέν Μπαντιού π.χ. έχει κάνει την εξής εντυπωσιακή δήλωση σε ελληνίδα δημοσιογράφο: «Η Ευρώπη χρειάζεται ηγέτες όπως ο Ντε Γκωλ», βλ. τη συνέντευξή του στην Αλεξία Κεφαλά της Καθημερινής [02/02/2014] στον ιστότοπο: <http://www.kathimerini.gr/751749/article/proswpa/geyma-me-thn-k/alen-mpantioy-h-eyrwph–xreiazetai-hgetes-opws-o-nte-gkwl>.

15 Αναφερόμαστε εδώ στα πρώην μέλη του ΚΚΕ που συσπειρώνονται γύρω από τον Εργατικό Αγώνα. Μολονότι οι θεωρίες που υποστηρίζουν είναι ανοιχτά σταλινικές, τα κείμενά τους, σε αντίθεση με τη συντριπτική πλειοψηφία των κειμένων που δημοσιεύονται στα αριστερά διαδικτυακά φόρα, φανερώνουν μια κάποια σοβαρή διανοητική εργασία, έχουν αρχή, μέση και τέλος, συνοχή, και πληρούν μερικά στοιχειώδη κριτήρια ορθολογικότητας. Πάσχουν επίσης σε πολύ μικρότερο βαθμό από το σύνδρομο του «επαναστατικού ψέματος».

16 Ν. Πουλαντζάς, Το κράτος, η εξουσία, ο σοσιαλισμός, μετάφραση: Γ. Κρητικός, Αθήνα: Θεμέλιο, 1984, σελ. 3222-323 (η υπογράμμιση στο πρωτότυπο).

17 Ν. Πουλαντζάς, Το κράτος, ό.π., σελ. 330 (η υπογράμμιση στο πρωτότυπο).

18 Στην πρώτη δημοσκόπηση για το δημοψήφισμα, που δημοσίευσε η Εφημερίδα των Συντακτών, το 46% των επιχειρηματιών και το 52% των ελεύθερων επαγγελματιών τάσσονταν με το «Όχι». Βλ. «Ψηφίζουν ‘Όχι’ στην πρόταση των θεσμών», στον ιστότοπο: https://www.efsyn.gr/arthro/psifizoyn-ohi-stin-protasi-ton-thesmon.

19 Αξίζει εδώ να θυμηθούμε ότι την περίοδο που ο ελληνικός φασισμός έκανε μαζικά την εμφάνισή του στους δρόμους των ελληνικών πόλεων, και ιδίως της Αθήνας, πραγματοποιώντας εκατοντάδες επιθέσεις σε μετανάστες εργάτες μέσα σε λίγους μόνο μήνες, οι άνθρωποι αυτοί μιλάγανε για «παρασυρμένο λαό», θέλοντας, ακόμα και μπροστά στον πραγματικό πια κίνδυνο του εκφασισμού, να δημαγωγήσουν χυδαία ενώπιον του εθνικού ακροατηρίου. Αν εξαρτιόταν απ’ αυτούς ο αντιφασιστικός αγώνας, τώρα οι Ναζί θα είχαν κυριαρχήσει πολύ άνετα σε κάθε γειτονιά. Ευτυχώς, στη βάση της ΑΝΤΑΡΣΥΑ (αν μπορούμε να μιλάμε για «βάση», και όχι απλά για «κοινό») υπήρξαν πολλοί που κατανόησαν τη σοβαρότητα της κατάστασης, σε αντίθεση με όσα ανεκδιήγητα έλεγε δημόσια η ηγεσία τους (με εξαίρεση το ΣΕΚ και την ΟΚΔΕ-Σπάρτακος). Στην αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ δεν είχαν χρόνο για τέτοιες περισπάσεις, ούτε στη βάση, ούτε στην ηγεσία τους. Αργότερα, αφού οι εγχώριοι φασίστες αντιμετωπίστηκαν κυρίως από άλλους, η ηγεσία της ΑΝΤΡΑΣΥΑ, και οι συνδαιτυμόνες της από το ‘κόμμα Λαφαζάνη’ σκέφτηκαν πως ήρθε η ώρα να αποδείξουν τα αντιφασιστικά τους φρονήματα, όχι στην ελλάδα, αλλά … στην ουκρανία, υποστηρίζοντας ακροδεξιούς πολέμαρχους, όπως ο Μοζγκοβόι, και βαφτίζοντάς τους, μέσα από μια σωρεία αποσιωπήσεων και εσκεμμένων ψευδών, «αληθινούς αντιφασίστες» και περίπου «κομμουνιστές» (!!!).