Εξεγέρσεις και Τομές: φεμινισμός, διαθεματικότητα και αναρχισμός

των Abbey Volcano και J. Rogue¹

Οι πολιτικές της διαθεματικότητας παραμένουν ένα αμφιλεγόμενο έδαφος. Μια εκδοχή που έχει γίνει αντικείμενο ιδιοποίησης από την θεσμική φιλελεύθερη πολιτική θα μπορούσε να ονομαστεί “φιλελεύθερη πολιτική ταυτοτήτων”, ιδιαίτερα διάσημα εφαρμοσμένη από νεοφιλελεύθερες φιγούρες όπως η Hillary Clinton στη διάρκειας της εκλογικής της εκστρατείας της. Από την άλλη έχουμε μια εκδοχή που ωθεί πίσω στις ρίζες της ιδέας που ριζώνεται στην ιδέα του μαύρου σοσιαλιστιού φεμινισμού (δείτε εδώ, κι εδώ) της χειραφετητικής ριζοσπαστικής αριστερής πολιτικής (δείτε εδώ, κι εδώ). Το παρόν κείμενο από τους συγγραφείς και ακτιβιστές Abbey Volcano και J. Rogue παρουσιάζει μια επισκόπηση των φιλελεύθερων εννοιολογήσεων της “διαθεματικότητας” και κάνει το περίγραμμα μιας αναρχικής και από την σκοπιά της ταξικής πάλης προσέγγισης. Δημοσιεύθηκε αρχικά στην τρίτη έκδοση του Quiet Rumours: An Anarcha-Feminist Reader from AK Press.

“Χρειάζεται να καταλάβουμε το σώμα όχι ως περιορισμένο στο ιδιωτικό ή στον εαυτό – τη δυτική ιδέα του αυτόνομου ατόμου – αλλά ως οργανικά συνδεδεμένο με υλικές εκφράσεις κοινότητας και δημόσιου χώρου. Με την έννοια αυτή δεν υπάρχει καθαρή διαίρεση ανάμεσα στο σωματικό και το κοινωνικό· αντίθετα, υπάρχει αυτό που έχει ονομαστεί ‘κοινωική σάρκα’” – Wendy Harcourt και Arturo Escobar².

Η γέννηση της διαθεματικότητας

Ως απάντηση στους διάφορους φεμινισμούς στις ΗΠΑ και φεμινιστικές οργανωτικές προσπάθειες, η Combahee River Collective³,⁴, μια οργάνωση μαύρων λεσβιών σοσιαλιστριών-φεμινιστριών⁵, έγραψε ένα κείμενο που έγινε η μαμμή της διαθεματικότητας. Η διαθεματικότητα ξεπήδησε από την μαύρη φεμινιστική λογική στα τέλη της δεκαετίας του 1970 και τις αρχές αυτής του 1980 και συχνά γίνεται κατανοητή ως μια απάντηση στην κυρίαρχη κατασκευή του φεμινισμού γύρω από την λανθασμένη ιδέα μιας “καθολικής γυναίκας” ή “γυναικείας αδελφοσύνης”⁶. Στην καρδιά της διαθεματικότητας βρίσκεται η επιθυμία να αναδειχθούν οι μύριοι τρόποι που κατηγορίες και κοινωνικοί τόποι όπως η φυλή, το φύλο και η τάξη τέμνονται, αλληλεπιδρούν και επικαλύπτονται για να παράγουν συστημικές κοινωνικές ανισότητες· δοθείσης αυτής της πραγματικότητας, ο λόγος για την εμπειρία μιας καθολικής γυναίκας βασιζόταν προφανώς σε ψευδείς προκείμενες (και αντικατοπτρίζουν τυπικά τις πιο προνομιούχες κατηγορίες γυναικών – δηλαδή λευκές, χωρίς αναπηρίες, “μεσαίας τάξης”, ετεροσεξουαλικές κοκ.).

Αρχικά συλληφθείσα γύρω από την τριάδα “φυλή/τάξη/φύλο”, η διαθεματικότητα επεκτάθηκε αργότερα, από την Patricia Hill Collins, για να συμπεριλάβει κοινωνικούς τόπους όπως το έθνος, την ικανότητα, την σεξουαλικότητα, την ηλικία και την εθνικότητα⁷. Αντί να εννοιολογείται ως ένα προσθετικό [additive] μοντέλο, η διαθεματικότητα μας προσφέρει, μάλλον, έναν φακό μέσα από τον οποίον να δούμε τη φυλή, την τάξη, το φύλο, τη σεξουαλικότητα κλπ. Ως αλληλοσυνιστώμενα/αλληλοσυγκροτούμενες διαδικασίες (με άλλα λόγια, αυτές οι κατηγορίες δεν υπάρχουν ανεξάρτητα η μια από την άλλη· μάλλον, ενισχύουν αμοιβαία η μία την άλλη) και κοινωνικές σχέσεις που εκδηλώνονται υλικά στις καθημερινές ζωές των ανθρώπων με πολύπλοκους τρόπους. Αντί για διακριτές κατηγορίες, η διαθεματικότητα θεωρητικοποιεί, μάλλον, τις κοινωνικές θέσεις ως επικαλυπτόμενους, σύνθετους, αλληλεπιδρώντες, τεμνόμενους και, συχνά, αντικρουόμενους σχηματισμούς.

Προς μια αναρχική κριτική της φιλελεύθερης διαθεματικότητας

Η διαθεματικότητα έχει επικεντρωθεί, και συχνά επικεντρώνεται ακόμα, στην ταυτότητα. Αν και η θεωρία υποτείνει ότι οι ιεραρχίες και τα συστήματα καταπίεσης αλληλοσυμπλέκονται, συγκροτούνται αμοιβαία και μερικές φορές είναι αντιφατικά, η διαθεματικότητα έχει συχνά χρησιμοποιηθεί με έναν τρόπο που εξισώνει δομικές ιεραρχίες και καταπιέσεις. Για παράδειγμα, “φυλή, τάξη και φύλο” θεωρούνται συχνά ότι βιώνονται με μια ποικιλία τρόπων και έντασης από τον καθένα/καθεμία – με άλλα λόγια, κανείς δεν είναι ελεύθερος από τις αναγκαστικές “αποδόσεις” της ταυτότητας. Αυτή η έννοια μπορεί να είναι χρήσιμη, ιδιαίτερα όταν έχουμε να κάνουμε με τους αγώνες, αλλά οι τρεις “κατηγορίες” συχνά αντιμετωπίζονται απλά ως ταυτότητες και σαν να είναι παρόμοιες επειδή είναι “καταπιέσεις”. Για παράδειγμα, προβάλλεται ότι όλοι έχουμε μια φυλή, ένα φύλο και μια τάξη. Μιας και καθένας/καθεμία βιώνει αυτές τις ταυτότητες διαφορετικά, πολλοί θεωρητικοί της διαθεματικότητας έχουν αναφερθεί σε κάτι που αποκαλούν “ταξισμό” [στα αγγλικά classism] ως συμπλήρωμα του ρατσισμού και του σεξισμού.

Αυτό μπορεί να οδηγήσει στην εξαιρετικά συγκεχυμένη ιδέα ότι η ταξική καταπίεση χρειάζεται να επανορθωθεί με το να μεταχειρίζονται οι πλούσιοι “καλλίτερα” τους φτωχούς, διατηρώντας ταυτόχρονα την ταξική κοινωνία. Αυτή η ανάλυση αντιμετωπίζει τις ταξικές διαφορές σαν να είναι απλές πολιτισμικές διαφορές. Με τη σειρά του αυτό οδηγεί στην περιορισμένη στρατηγική του “σεβασμού της διαφορετικότητας” και όχι στην αντιμετώπιση του προβλήματος στη ρίζα του. Αυτό το επιχείρημα αποκλείει μια ανάλυση στη βάση της ταξικής πάλης, που βλέπει τον καπιταλισμό και την ταξική κοινωνία ως θεσμούς και εχθρούς της ελευθερίας. Δεν επιθυμούμε να τα “πηγαίνουμε καλά” κάτω από τον καπιταλισμό, καταργώντας τον “σνομπισμό” και τον ταξικό ελιτισμό. Θέλουμε, αντίθετα, να ανατρέψουμε τον καπιταλισμό και να βάλουμε τέρμα στην ταξική κοινωνία συνολικά. Αναγνωρίζουμε ότι υπάρχουν μερικά συναφή σημεία που αναδεικνύουν αυτοί που μιλούν για “ταξισμό” – δεν θέλουμε να αποσιωπήσουμε ή να “ξεπετάξουμε” έτσι απλά την εισοδηματική διαστρωμάτωση μέσα στην εργατική τάξη.

Η οργάνωση μέσα στην εξαιρετικά διαφοροποιημένη εργατική τάξη των Ηνωμένων Πολιτειών απαιτεί να αναγνωρίζουμε και να έχουμε συνείδηση αυτής της ποικιλομορφίας. Παρ’ όλα αυτά, αισθανόμαστε ότι είναι ανακριβές να ταυτίζουμε κάτι τέτοιο με τη διατήρηση συστημικής εξουσίας πάνω σε άλλους – μεγάλο μέρος της λεγόμενης μεσαίας τάξης μπορεί να έχει ίσως ένα σχετικό οικονομικό πλεονέκτημα σε σχέση με τους χαμηλότερα αμοιβόμενους αντίστοιχούς της, αλλά αυτό δεν είναι το ίδιο με την εκμετάλλευση ή το να είναι κανείς σε θέση εξουσίας πάνω σ’ αυτούς. Αυτή η κοινωνιολογικής βάσης ταξική ανάλυση προκαλεί περαιτέρω σύγχυση στον κόσμο οδηγώντας τους λαθεμένα να πιστεύουν ότι η “ταυτότητά” τους ως μελών της “μεσαίας τάξης” (ένας όρος που έχει τόσους πολλούς ορισμούς που τον καθιστούν άσχετο) τους βάζει στην ίδια κατηγορία με την άρχουσα τάξη/τους καταπιεστές, συμβάλλοντας στην έλλειψη ταξικής συνείδησης στις Ηνωμένες Πολιτείες⁸. Ο καπιταλισμός είναι ένα σύστημα εκμετάλλευσης στο οποίο η τεράστια πλειοψηφία δουλεύει για να τα βγάζει πέρα ενώ οι πολύ λίγοι για να ζουν. Ο όρος “ταξισμός” δεν εξηγεί την εκμετάλλευση, κι αυτό τον καθιστά μια ελλατωματική έννοια. Θέλουμε να βάλουμε ένα τέλος στην ταξική κοινωνία, όχι μια κοινωνία στην οποία η μια τάξη “σέβεται” την άλλη. Είναι αδύνατο να ξεριζώσουμε την εκμετάλλευση ενώ εξακολουθεί και υπάρχει η ταξική κοινωνία. Για να βάλουμε τέρμα στην εκμετάλλευση πρέπει επίσης να βάλουμε τέλος στην ταξική κοινωνία (και όλες τις άλλες θεσμισμένες ιεραρχίες).

Αυτό το κρίσιμο ζήτημα συχνά παραβλέπεται από θεωρητικούς που χρησιμοποιούν την διαθεματικότητα για να καλέσουν σε ένα τέρμα στον “ταξισμό”. Εμείς, ως αναρχικοί, καλούμε, αντίθετα, στο να βάλουμε ένα τέρμα στην εκμετάλλευση και την καταπίεση κι αυτό περιλαμβάνει ένα τέρμα στην ταξική κοινωνία. Φιλελεύθερες ερμηνείες της διαθεματικότητας χάνουν την μοναδικότητα της τάξης βλέποντάς την σαν μια ταυτότητα και αντιμετωπίζοντάς την σαν να είναι το ίδιο με τον ρατσισμό ή τον σεξισμό κολλώντας έναν “-ισμό” στο τέλος. Το ξερίζωμα του καπιταλισμού σημαίνει ένα τέλος στην ταξική κοινωνία· σημαίνει ταξικό πόλεμο. Ανάλογα, η φυλή, το φύλο, η σεξουαλικότητα, η ικανότητα/αναπηρία, η ηλικία – όλη η γκάμα των ιεραρχικά διευθετημένων κοινωνικών σχέσεων – είναι με τον δικό τους τρόπο μοναδικές. Ως αναρχικοί, μπορούμε να αναδείξουμε αυτές τις μοναδικές ποιότητες, μάλλον, παρά να εξισώνουμε όλες αυτές τις κοινωνικές σχέσεις σε ένα μοναδικό πλαίσιο⁹. Βλέποντας την τάξη σαν “απλά ακόμα μια ταυτότητα” που θα έπρεπε να θεωρήσουμε για να καταλάβουμε τις “ταυτότητες” άλλων (και ημών των ιδίων), οι παραδοσιακές συλλήψεις της διαθεματικότητας προσφέρουν μια κακή υπηρεσία στις διαδικασίες απελευθέρωσης και αγώνα. Ενώ η διαθεματικότητα απεικονίζει τους τρόπους με τους οποίους σχέσεις κυριαρχίας αλληλεπιδρούν και αλληλοστηρίζονται, αυτό δεν σημαίνει ότι αυτά τα συστήματα είναι τα ίδια ή ότι μπορούν να συνταυτιστούν. Είναι μοναδικά και λειτουργούν διαφορετικά. Επίσης αναπαράγουν το ένα το άλλο. Η λευκή υπεροχή γίνεται σεξιστική και έμφυλη, η ετεροκανονικότητα φυλετικοποιείται και γίνεται ταξική. Καταπιεστικοί και εκμεταλλυετικοί θεσμοί και δομές συνυφαίνονται ισχυρά και στηρίζουν η μια την άλλη. Ο φωτισμός αυτών των τομών – των “συρραφών” τους – μας δίνει χρήσιμες γωνίες για να τις “διαλύσουμε” και να κατασκευάσουμε πιο απελευθερωτικές, πιο επιθυμητές και πιο διατηρήσιμες σχέσεις με τις οποίες να αρχίσουμε να υφαίνουμε το μέλλον μας.

Μια δική μας αναρχική διαθεματικότητα

Παρά την επισήμανση αυτού του συγκεκριμένου κοινού σφάλματος από θεωρητικούς και ακτιβιστές, που γράφουν κάτω από την ταμπέλα της διαθεματικότητας, η συγκεκριμένη θεωρία έχει πολλά να προσφέρει που δεν θα έπρεπε να αγνοηθούν. Για παράδειγμα, η διαθεματικότητα απορρίπτει την ιδέα μιας κεντρικής ή πρωταρχικής καταπίεσης. Μάλλον, όπως παρατηρήθηκε και προηγουμένως, όλες οι καταπιέσεις επικαλύπτονται και συχνά συγκροτούν η μία την άλλη. Ερμηνευόμενο στο θεσμικό και δομικό επίπεδο, αυτό σημαίνει ότι ο αγώνας ενάντια στον καπιταλισμό πρέπει επίσης να είναι ο αγώνας ενάντια στον ετεροσεξισμό, την πατριαρχία, τη λευκή υπεροχή κλπ. Η διαθεματικότητα χρησιμοποιηθείται πολύ συχνά μόνο σαν ένα εργαλείο για να καταλάβουμε πώς επικαλύπτονται αυτές οι καταπιέσεις στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων για να παραχθεί μια ταυτότητα που είναι μοναδική γι’ αυτούς σε βαθμό και σύνθεση.

Αυτό που είναι πιο χρήσιμο για μας ως αναρχικοί είναι η χρήση της διαθεματικότητας για να καταλάβουμε πώς μπορούν να χρησιμοποιηθούν οι καθημερινές ζωές των ανθρώπων για να μιλήσουμε για τους τρόπους με τους οποίους δομές και θεσμοί τέμνονται και αλληλεπιδρούν. Αυτό το σχέδιο μπορεί να διαμορφώσει τις αναλύσεις, τις στρατηγικές και τους αγώνες μας ενάντια σε όλες τις μορφές κυριαρχίας. Με άλλα λόγια, οι αναρχικοί μπορούν να χρησιμοποιήσουν την βιωμένη πραγματικότητα για να περιγράψουν συνδέσεις με τις θεσμικές διαδικασίες που δημιουργούν, αναπαράγουν και συντηρούν κοινωνικές σχέσεις κυριαρχίας. Δυστυχώς, η φιλελεύθερη ερμηνεία της διαθεματικότητας αποκλείει αυτό το είδος θεσμικής ανάλυσης, οπότε αν και μπορούμε να δανειστούμε από την διαθεματικότητα χρειάζεται, επίσης, να ασκήσουμε κριτική σ’ αυτήν από μια σαφή, διακριτή αναρχική οπτική.

Αξίζει να παρατηρήσουμε ότι δεν υπάρχει πραγματικά μια καθολικά αποδεκτή ερμηνεία της διαθεματικότητας. Όπως και ο φεμινισμός, απαιτεί μια τροποποίηση ώστε να είναι πραγματικά περιγραφική, που είναι ο λόγος που θα χρησιμοποιήσουμε τον όρο “αναρχική διαθεματικότητα” για να περιγράψουμε την οπτική μας σ’ αυτό το δοκίμιο. Πιστεύουμε ότι μια αντι-κρατική και αντι-καπιταλιστική οπτική (καθώς και μια επαναστατική στάση απέναντι στην λευκή υπεροχή και την ετεροπατριαρχία) είναι το λογικό συμπέρασμα της διαθεματικότητας. Παρ’ όλα αυτά υπάρχουν αρκετοί που αντλούν από την διαθεματικότητα αλλά ακολουθούν μια πιο φιλελεύθερη προσέγγιση. Και πάλι, αυτό μπορεί να ειδωθεί στις κριτικές του “ταξισμού” μάλλον παρά του καπιταλισμού και της ταξικής κοινωνίας, και στη συχνή απουσία μιας ανάλυσης για το κράτος¹⁰. Επιπρόσθετα, υπάρχει επίσης κάποιες φορές μια τάση για εστίαση αποκλειστικά σε ατομικές εμπειρίες και όχι στα συστήματα και στους θεσμούς.

Παρ’ όλο που όλα αυτά τα σημεία αγώνα είναι συναφή, αληθεύει επίσης ότι οι άνθρωποι στις Ηνωμένες Πολιτείες, κοινωνικοποιημένοι σε μια βαθιά ατομοκεντρική κουλτούρα, έχουν μια τάση να εστιάζουν στην καταπίεση και την καταστολή των ατόμων, συχνά σε βάρος μιας ευρύτερης, πιο συστημικής οπτικής. Το ενδιαφέρον μας έγκειται στο πώς λειτουργούν οι θεσμοί και πώς αυτοί αναπαράγονται μέσα από τις καθημερινές ζωές μας και πρότυπα κοινωνικών σχέσεων. Πώς μπορούμε να ανιχνεύσουμε τις “ατομικές μας εμπειρίες” πίσω στα συστήματα που τις (ανα)παράγουν (και το αντίστροφο;) Πώς μπορούμε να ανιχνεύσουμε τους τρόπους που αυτά τα συστήματα (ανα)παράγουν το ένα το άλλο; Πώς μπορούμε να τους συντρίψουμε και να δημιουργήσουμε καινούριες κοινωνικές σχέσεις που θρέφουν την ελευθερία;

Με μια θεσμική και συστημική ανάλυση της διαθεματικότητας, οι αναρχικοί αποκτούν τη δυνατότητα να αναδείξουν την “κοινωνική σάρκα” που αναφέρθηκε στην εναρκτήρια παράθεση. Και αν πρόκειται να δώσουμε μια πλήρη ανάλυση αυτής της κοινωνικής σάρκας – τους τρόπους με τους οποίους ιεραρχίες και ανισότητες διαπλέκονται στον κοινωνικό μας ιστό – θα ήταν αμέλεια να αποτύχουμε να φωτίσουμε μια καταφανή παράλειψη σε οτιδήποτε σχεδόν έχει ποτέ γραφτεί στις θεωρίες διαθεματικότητας: το κράτος. Δεν υπάρχουμε σε μια κοινωνία πολιτικά ίσων, αλλά σε ένα πολύπλοκο σύστημα κυριαρχίας στο οποίο κάποιοι κυβερνιούνται και ελέγχονται και διέπονται από θεσμικές διαδικασίες που οι αναρχικοί περιγράφουν ως το Κράτος. Ο Gustav Landauer, που συζήτησε αυτή την ιεραρχική διευθέτηση της ανθρωπότητας στην οποία κάποιοι κυβερνούν τους άλλους σε ένα πολιτικό σώμα πάνω και πέρα από τον έλεγχο των ανθρώπων, είδε το κράτος σαν μια κοινωνική σχέση¹¹.

Δεν είμαστε απλά σώματα που υπάρχουν σε αποδοθείσες ταυτότητες όπως η φυλή, η τάξη, το φύλο, η ικανότητα και τα υπόλοιπα μιας μακριάς λίστας. Είμαστε επίσης πολιτικά υποκείμενα σε μια κοινωνία που κυβερνιέται από πολιτικούς, δικαστές, αστυνομία και γραφειοκράτες κάθε είδους. Μια διαθεματική ανάλυση που εξηγεί την κοινωνική σάρκα μπορεί, λοιπόν, να επεκταθεί από τους αναρχικούς για εξεγερσιακούς σκοπούς, καθώς η μιζέρια μας είναι εμπεδωμένη μέσα σε θεσμούς όπως ο καπιταλισμός και το κράτος, που παράγουν και (ανα)παράγονται από τον ιστό των ταυτοτήτων που χρησιμοποιούνται για να οργανωθεί η κοινωνία σε “καθαρές” ομαδώσεις σαν καταπιεστές και καταπιεσμένοι.

Ως αναρχικοί έχουμε ανακαλύψει ότι η διαθεματικότητα είναι χρήσιμη στον βαθμό που μπορεί να μορφοποιήσει τους αγώνες. Η διαθεματικότητα έχει υπάρξει χρήσιμη για την κατανόηση των τρόπων που επικαλύπονται οι καταπιέσεις στις καθημερινές ζωές των ανθρώπων. Όμως, ερμηνευόμενες μέσα από τα φιλελεύθερα πλαίσια, οι τυπικές διαθεματικές αναλύσεις συχνά υποθέτουν ότι μυριάδες καταπιέσεις λειτουργούν ταυτόσημα, κάτι που μπορεί να αποκλείει μια ταξική ανάλυση, μια ανάλυση του κράτους και των θεσμών κυριαρχίας. Η εκτίμησή μας είναι ότι οι καθημερινές εμπειρίες των μορφών καταπίεσης και εκμετάλλευσης είναι σημαντικές και χρήσιμες στους αγώνες αν αξιοποιήσουμε τη διαθεματικότητα με έναν τρόπο που να μπορέσει να συμπεριλάβει τις διαφορετικές μεθόδους με τις οποίες η λευκή κυριαρχία, η ετεροκανονικότητα, η πατριαρχία, η ταξική κοινωνία κλπ. λειτουργούν στις ζωές των ανθρώπων παρά, απλά, να τις καταγράφει σαν να λειτουργούν όλες με παρόμοιο τρόπο.

Είναι αλήθεια ότι οι ιστορίες της ετεροκανονικότητας, της λευκής υπεροχής, της ταξικής κοινωνίας πρέπει να κατανοούνται σε σχέση με τις αναλογίες και τις διαφορές τους. Επιπλέον, πρέπει να κατανοούνται σε σχέση με το πώς ενεργούν ώστε να (επανα)διαμορφώνουν η μία την άλλη, και αντίστροφα. Αυτό το επίπεδο ανάλυσης δανείζει τον εαυτό της σε μια πιο ολιστική άποψη του τρόπου που θεσμοί κυριαρχίας λειτουργούν και πώς αυτό διαμορφώνει τις καθημερινές ζωές των ανθρώπων. Θα ήταν παράβλεψη να μην αξιοποιήσουμε την διαθεματικότητα μ’ αυτήν την έννοια.

Από την αφαίρεση στην οργάνωση: αναπαραγωγική ελευθερία και αναρχική διαθεματικότητα

Οι τρόποι με τους οποίους ο καπιταλισμός, η λευκή υπεροχή και η ετερο-πατραρχία – και γενικότερα η κοινωνία της πειθάρχησης – απαιτούν έλεγχο πάνω στα σώματα έχει παρουσιαστεί πολύ λεπτομερειακά αλλού¹²· εδώ θα θέλαμε να δώσουμε ένα τμήμα αυτής της ιστορίας ώστε να βοηθήσουμε στην άρθρωση του επιχειρήματος ότι η οργάνωση για την ελευθερία της αναπαραγωγής θα μπορούσε να ωφεληθεί από τη σκοπιά μιας αναρχικής διαθεματικής ανάλυσης. Η αναπαραγωγική ελευθερία, την οποία χρησιμοποιούμε ως μια ρητή αντι-κρατική, και αντι-καπιταλιστική ερμηνεία αναπαραγωγικής δικαιοσύνης, ισχυρίζεται ότι μια απλή θέση “υπέρ του δικαιώματος επιλογής” δεν είναι αρκετή για μια επαναστατική προσέγγιση στα “δικαιώματα” αναπαραγωγής. Το να ανιχνεύσουμε πώς η φυλή, η τάξη, η σεξουαλικότητα, η εθνικότητα και η ικανότητα τέμνονται και διαμορφώνουν την πρόσβαση μιας γυναίκας στην υγεία της αναπαραγωγής, απαιτεί μια βαθύτερη κατανόηση των συστημάτων καταπίεσης, κάτι που η Andrea Smith διαγράφει στο βιβλίο της Conquest¹³. Κοιτώντας την ιστορία της αποικιοκρατίας στην Αμερική, μας βοηθά να καταλάβουμε την πολυπλοκότητα της αναπαραγωγικής ελευθερίας στο σύγχρονο πλαίσιο. Το κράτος ως θεσμός έχει πάντα ένα “έννομο συμφέρον” στη διατήρηση του ελέγχου πάνω στην κοινωνική αναπαραγωγή και, πιο συγκεκριμένα, στους τρόπους με τους οποίους οι κάτοικοι των κατακτημένων αποικιών αναπαράγονται ή δεν αναπαράγονται. Δεδομένης της ιστορίας της αναγκαστικής στείρωσης των αυτόχθονων Αμερικάνων καθώς και των Αφροαμερικάνων, των Λατίνων, ακόμα και φτωχών λευκών γυναικών¹⁴, μπορούμε να δούμε ότι η απλή πρόσβαση στην άμβλωση δεν αντιμετωπίζει το σύνθετο ζήτημα της αναπαραγωγικής ελευθερίας¹⁵. Για να έχουμε ένα εμπεριεκτικό, επαναστατικό κίνημα, θα πρέπει να θέσουμε όλες τις πλευρές του ζητήματος: την ικανότητα να μπορείς να έχεις και να υποστηρίξεις παιδιά, πρόσβαση στην φροντίδα της υγείας, στη στέγαση, στην εκπαίδευση, στη μετακίνηση, στην υιοθεσία, στις μη-παραδοσιακές οικογένειες κοκ. Για να είναι ένα κίνημα πραγματικά επαναστατικό πρέπει να είναι εμπεριεκτικό· το κίνημα για το δικαίωμα επιλογής έχει συχνά παραμελήσει να αναδείξει τις ανάγκες όσων είναι στο περιθώριο. Καλύπτει η υπόθεση Roe εναντίον Wade¹⁶ όλες τις πολυπλοκότητες της ζωής των γυναικών και μητέρων στη φυλακή;

Και τι να πούμε για τις εμπειρίες ανθρώπων “χωρίς χαρτιά”; Επίσης trans* άτομα μάχονται εδώ και καιρό για ένα σύστημα υγείας που να είναι εμπεριεκτικό¹⁷. Υπερασπιζόμενοι απλά το δικαίωμα στην νόμιμη άμβλωση δεν φέρνει κοντά όλους/όλες αυτές που πλήττονται από την ετερο-πατραρχία. Ανάλογα, η νόμιμη “επιλογή”, όταν οι εκτρώσεις είναι πανάκριβες διαδικασίες, δεν κάνει τίποτα στο να βοηθήσει τις φτωχές γυναίκες και να αναδείξει την ανάγκη της συντριβής του καπιταλισμού ώστε να υπάρξει πρόσβαση στις θετικές ελευθερίες. Η αναπαραγωγική δικαιοσύνη έχει υποστηρίξει σταθερά μια διαθεματική προσέγγιση σ’ αυτά τα ζητήματα, και μια αναρχική φεμινιστική ανάλυση της αναπαραγωγικής ελευθερίας θα μπορούσε να ωφεληθεί από την χρήση μιας αναρχικής διαθεματικής ανάλυσης.

Μια αναρχική διαθεματική ανάλυση της αναπαραγωγικής ελευθερίας μας δείχνει ότι όταν μια κοινότητα αρχίζει να παλεύει μαζί, απαιτεί μια κατανόηση των τρόπων που οι σχέσεις κυριαρχίας λειτουργούν μαζί ώστε να υπάρχει μια ολιστική αίσθηση αυτού για το οποίο αγωνίζεται. Αν μπορέσουμε να καταλάβουμε τους τρόπους με τους οποίους οι καταπιεστικές και εκμεταλλευτικές κοινωνικές σχέσεις λειτουργούν από κοινού – και διαμορφώνουν το χαλί που είναι η καθημερινή ζωή – εξοπλιζόμαστε καλλίτερα για να τις διαρρήξουμε. Για παράδειγμα, για να αναλύσουμε πώς οι έγχρωμες γυναίκες έχουν γίνει ιδιαίτερα και ιστορικά στόχος της καταναγκαστικής στείρωσης, απαιτεί μια κατανόηση του πώς η ετερο-πατραρχία, ο καπιταλισμός, το κράτος και η λευκή υπεροχή έχουν δουλέψει από κοινού για να δημιουργήσουν μια κατάσταση στην οποία οι έγχρωμες γυναίκες στοχοποιούνται σωματικά μέσω κοινωνικών προγραμμάτων όπως αυτά του κράτους προνοίας, ιατρικών πειραμάτων και ευγονικής.

Πώς έχουν λειτουργήσει ο ρατσισμός και η λευκή υπεροχή για να υποστηρίξουν την ετερο-πατραρχία; Πώς έχει φυλετικοποιηθεί η σεξουαλικότητα έτσι ώστε να διευκολύνει τους αποικιοκράτες να παραμένουν χωρίς ενοχές για τους βιασμούς, τις γενοκτονίες και τη σκλαβιά, τόσο ιστορικά όσο και κατά περιόδους; Πώς έχει εμφυλοποιηθεί η λευκή υπεροχή με εικόνες όπως της Μητερούλας και της Ιεζαβέλ¹⁸,¹⁹; Πώς έχει φυλετικοποιηθεί και εμφυλοποιηθεί το κράτος πρόνοιας με μια ατζέντα να δολοφονεί το μαύρο σώμα²⁰; Συστημικές καταπιέσεις όπως η λευκή υπεροχή δεν μπορούν να κατανοηθούν χωρίς μια ανάλυση του πώς αυτά τα συστήματα εμφυλοποιούνται, σεξιστοποιούνται, γίνονται ταξικά κλπ. Ανάλογα, αυτό το είδος ανάλυσης μπορεί να επεκταθεί για να καταλάβουμε πώς η ετερο-πατραρχία, η ετεροκανονικότητα, ο καπιταλισμός, το κράτος – όλες οι ανθρώπινες σχέσεις κυριαρχίας λειτουργούν. Αυτό είναι το βάρος πίσω από μια αναρχική διαθεματική ανάλυση.

Μια αναρχική διαθεματική ανάλυση, τουλάχιστον ο τρόπος με τον οποίο χρησιμοποιούμε εδώ αυτή την οπτική, δεν καθιστά κεντρική οποιαδήποτε δομή ή θεσμό σε σχέση με κάποιον άλλον, παρεκτός από το πλαίσιό τους. Οι δομές και οι θεσμοί αυτοί λειτουργούν για να (ανα)παράγουν ο ένας τον άλλον. Είναι διαφορετικοί. Σχετίζονται. Κατανοούμενες μ’ αυτόν τον τρόπο, μια κεντρική ή πρωταρχική καταπιεστική ή εκμεταλλευτική δομή απλά δεν έχει νόημα. Αυτές οι κοινωνικές σχέσεις, μάλλον, δεν μπορούν να “διαχωριστούν” ούτε μπορεί κάποια να ανακηρυχθεί ως “κεντρική” ενώ οι άλλες “περιφερειακές”. Και διατέμνονται. Άλλωστε, τι νόημα έχει μια εξέγερση αν μερικοί από μας αφήνονται πίσω;