Σύντροφοι, συσπειρωθείτε γύρω από τα σοβιέτ σας!”:

Η εκατονταετηρίδα της Οκτωβριανής Επανάστασης

Viewpoint Magazine¹

Η σημερινή μέρα σηματοδοτεί την 100η επέτειο της Οκτωβριανής Επανάστασης, κι όσοι από μας παλεύουμε για να βάλουμε ένα τέλος στον καπιταλισμό, βρισκόμαστε σε ένα μοναδικό σταυροδρόμι. Από την μια πλευρά, εν μέσω της εντατικοποίησης της ισχύος της τάξης των καπιταλιστών σ’ ολόκληρο τον κόσμο, βλέπουμε μια αναζωπύρωση/επανανάδυση της ακροδεξιάς και εθνικιστικών κινημάτων που, αν δεν είναι εντελώς χωρίς προηγούμενο, θέτει στο περιθώριο οποιαδήποτε φαντασίωση μιας εύκολης ισοδυναμίας ανάμεσα στην εξαθλίωση και μια προς τα αριστερά ριζοσπαστικοποίηση. Από την άλλη, η αντικαπιταλιστική αριστερά βιώνει επίσης μια ανανέωση. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η εγγραφή σε σοσιαλιστικές οργανώσεις έχει εκτιναχθεί την προηγούμενη χρονιά, και μοιάζει κάθε βδομάδα να διαβάζουμε μια καινούρια δημοσκόπηση που προσδίδει μαρτυρία στην ανανεωμένη απήχηση του σοσιαλισμού στη σημερινή νεολαία. Μερικές από τις καινούριες αυτές δυνάμεις αντιλαμβάνονται τον σοσιαλισμό, είτε εκπεφρασμένα είτε υπόρρητα, ως μια βαθμιαία μεταρρύθμιση του καπιταλισμού, μάλλον, παρά ως μια κατάργηση του κράτους και των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων, και αυτός ο προσανατολισμός θέτει το πλαίσιο αρκετών συζητήσεων για την αριστερή στρατηγική σήμερα. Η εκατονταετηρίδα της Ρώσικης Επανάστασης προσφέρει, λοιπόν, μια ευκαιρία να μελετήσουμε για μια ακόμα φορά την ιστορική σύγκλιση παραγόντων που παρήγαγαν το αναποδογύρισμα της ρώσικης κοινωνίας το 1917 καθώς και να επισκεφθούμε εκ νέου το Μπολσεβίκικο κόμμα ως ένα πείραμα που έδωσε προτεραιότητα στη δουλειά της οργάνωσης, της συνάρθρωσης ετερογενών κοινωνικών υποκειμένων σε μια δυναμική ενότητα ικανή να αδράξει και να ασκήσει την εξουσία.

Αν συλλαμβάνουμε τον κομμουνισμό να αναδύεται μέσα από τους κοινωνικούς αγώνες μιας σύνθετης και διαφοροποιημένης εργατικής τάξης, μια τάξης που παλεύει σε και μέσα από μορφές οργάνωσης να θεσμίσει μια βαθιά ριζωμένης, αυτοκυβερνώμενης, αταξικής κοινωνίας, τότε η Ρώσικη Επανάσταση, τα σοβιέτ και το Μπολσεβίκικο κόμμα παραμένουν ουσιώδη σημεία αναφοράς. Αλλά, όπως καθιστούν καθαρό αρκετά από τα δοκίμια που ακολουθούν, δεν πρέπει ούτε να υποκύψουμε στον πειρασμό της νοσταλγίας ούτε να αναγνώσουμε το σχέδιο των Μπολσεβίκων ως ένα αναλλοίωτο μοντέλο για κάθε περίσταση. Τα αποτελέσματα οποιουδήποτε αυστηρού ερευνητικού σχεδίου θα διαφωτίσουν, τουλάχιστον, τα μεγάλα χάσματα που μας χωρίζουν από τις εμπειρίες του 1917. Οι παρεμβάσεις μπορούν μόνο να βασίζονται σε μια διαρκώς ανανεωνόμενη στρατηγική ανάλυση της δικής μας παρούσας συγκυρίας. Οπότε η επιστροφή μας στον Λένιν μετά από 100 χρόνια πρέπει να είναι μια κριτική επιστροφή, και πρέπει μάλλον να παραμείνουμε ανοιχτοί σε νέες μορφές πάλης παρά να φετιχοποιούμε συγκεκριμένες μορφές έναντι άλλων.

Εδώ οι αναγνώστες θα βρουν μια συλλογή κειμένων σε αρκετές συλλογές [clusters], κάποια καινούρια και κάποια διαθέσιμα και παλιότερα στο Viewpoint. Πρώτον, προσφέρουμε δυο καινούριες μεταφράσεις δοκιμίων που γράφτηκαν πρόσφατα από τον Αντόνιο Νέγκρι για τον Λένιν. Νέες, επίσης, στο Viewpoint είναι δυο εισαγωγές στο έργο “H Πάλη των Εργατριών για τα δικαιώματά τους” της μπολσεβίκας Αλεξάντρα Κολλοντάι, μια γραμμένη από την ίδια την Κολλοντάι (1918), που πλαισιοθετεί την έκδοση της μπροσούρας μετά την Επανάσταση, και μια άλλη από την Sheila Rowbotham (1971) με την ευκαιρία της μετάφρασής της στα αγγλικά. Τα δυο επόμενα δοκίμια σχετικά με τον Λένιν και το Κράτος και Επανάσταση από τον συντάκτη του Viewpoint Salar Mohandesi είχαν δημοσιευθεί το 2012. Τα επόμενα τρία δοκίμια από τον Παναγιώτη Σωτήρη, τον Jodi Dean και τον Immanuel Ness αντυπώνονται από ένα στρογγυλό τραπέζι σχετικά με την επαναστατική στρατηγική στο τέταρτο τεύχος του Viewpoint, Το Κράτος (2014)· η μετάφρασή μας της πτυχιακής διατριβής του Daniel Bensaïd (1968), αρχικά δημοσιευμένης στο ίδιο τεύχος, παρουσιάζεται επίσης εδώ. Από τα βάθη του αρχείου μας, η εισαγωγή των Asad Haider και Mohandesi το 2011 στη μετάφραση της αλληλογραφίας μεταξύ Άντον Πάνεκουκ και introduction toΚορνήλιου Καστοριάδη μαρτυρεί για το εύρος της απόκρισης στον Λένινι εντός της λεγόμενης “υπεραριστεράς”. Και, τέλος, περιλαμβάνουμε επίσης εδώ το άρθρο του Matthieu Renault (2015) για τον Mirsaid Sultan-Galiev, έναν όχι επαρκώς μελετημένο Μπολσεβίκο ο οποίος θεωρητικοποίησε έναν μουσουλμανικό κομμουνισμό που προσέκρουσε στον ρώσικο σωβινισμό στην πρώιμη ΕΣΣΔ.